Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Czy pracodawca może zrezygnować z tworzenia zfśs?

• Kto tworzy zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
• Którzy pracodawcy mogą zrezygnować z tworzenia zfśs
• Rezygnacja z tworzenia zfśs przez pracodawców objętych układem zbiorowym pracy
• Rezygnacja z tworzenia zfśs przez pracodawców nieobjętych układem zbiorowym pracy
• Pracodawcy zatrudniający mniej niż 50 pracowników

Kto tworzy zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych obowiązkowo tworzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Autopromocja

Inaczej jest w przypadku pracodawców spoza sfery budżetowej. Tworzą oni zfśs jeżeli zatrudniają według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Przy czym pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą zfśs na wniosek zakładowej organizacji związkowej. 

Którzy pracodawcy mogą zrezygnować z tworzenia zfśs

Pracodawcy ze sfery budżetowej, obligatoryjnie tworzący zfśs, nie mogą zrezygnować z tworzenia tego funduszu.

Ten zakaz nie dotyczy pozostałych pracodawców. W ich przypadku procedura rezygnacji z tworzenia zfśs zależy od tego, czy pracodawca jest objęty układem zbiorowym pracy, czy nie.

Autopromocja

ZFŚS
Zasady tworzenia i prowadzenia

Sprawdź

Rezygnacja z tworzenia zfśs przez pracodawców objętych układem zbiorowym pracy

W celu rezygnacji z tworzenia zfśs u pracodawcy objętego układem zbiorowym pracy konieczna jest zmiana tego układu. Do układu zbiorowego należy bowiem wprowadzić postanowienia o likwidacji zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Zmiana układu zbiorowego pracy wymaga akceptacji wszystkich zakładowych organizacji związkowych. Dotyczy to zarówno tych organizacji związkowych, które ten układ podpisały, jak i tych, które do niego przystąpiły. Zmian w układzie dokonuje się w protokole dodatkowym, który po jego zarejestrowaniu w odpowiednim rejestrze układów staje się częścią zawartego wcześniej układu zbiorowego pracy.

Zmiany wprowadzone do układu zbiorowego wchodzą w życie w dniu ustalonym przez strony, jednak nie wcześniej niż z dniem ich zarejestrowania.

Rezygnacja z tworzenia zfśs przez pracodawców nieobjętych układem zbiorowym pracy

Rezygnacja z tworzenia zfśs u pracodawców nieobjętych układem zbiorowym pracy wymaga zmiany regulaminu wynagradzania. To z kolei wymaga uzgodnień z zakładową organizacją związkową. 

Jeżeli u pracodawcy nie działają związki zawodowe, wówczas niezbędne jest uzgodnienie zmian regulaminu z pracownikiem wybranym przez załogę w celu reprezentowania jej interesów. 

Zmiany w regulaminie wchodzą w życie w ciągu dwóch tygodni od podania ich do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Brak zgody związków zawodowych bądź przedstawiciela pracowników powoduje, że nie można wprowadzić postanowień o nieutworzeniu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Pracodawcy zatrudniający mniej niż 50 pracowników

Pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników według stanu na 1 stycznia danego roku w przeliczeniu na pełne etaty, zwolniony jest z obowiązku tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jeżeli jednak do tego dojdzie, to pracodawca taki, nieobjęty układem zbiorowym pracy oraz niezobowiązany do wydania regulaminu wynagradzania, nie ma sformalizowanego trybu rezygnacji z tworzenia zfśs. Decyzję w sprawie nieutworzenia funduszu podejmuje samodzielnie. Przepisy wymagają jedynie, aby informacja o nieutworzeniu zfśs została przekazana pracownikom do 31 stycznia danego roku.

Rezygnacja z tworzenia zfśs jest możliwa także u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników i mniej niż 50 pracowników (czyli od 20 do 49 pełnych etatów według stanu na 1 stycznia danego roku), u którego fundusz powstał na wniosek zakładowej organizacji związkowej. W przypadku tych pracodawców postanowienia o nieutworzeniu zfśs zawiera regulamin wynagradzania. Na wniosek związkowców taki regulamin tworzą pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników i mniej niż 50 pracowników (pracowników, a nie etatów, jak w przypadku zfśs).

Podstawa prawna:

• art. 3, 4 i 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t. Dz.U. z 2023 r., poz. 998 ze zm.)

• art. 77², 241²–241⁷ ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r., poz. 1465)