TSUE: pracownik ma prawo do urlopu niezależnie od złożenia wniosku urlopowego

Pracownik nie może automatycznie utracić nabytego prawa do corocznego płatnego urlopu ze względu na to, że nie złożył wniosku urlopowego - orzekł we wtorek Trybunał Sprawiedliwości UE.

Z odpowiedzi na pytanie prejudycjalne wynika jednak, że jeśli pracodawca udowodni, iż pracownik umyślnie i z pełną świadomością nie wystąpił o urlop, to regulacje UE nie stoją na przeszkodzie, żeby prawo to utracił. Jeśli umowa o pracę będzie rozwiązana, pracownik w takim przypadku może również stracić ekwiwalent pieniężny za dni wolne.

Wtorkowe orzeczenie, które będzie miało znacznie dla pracowników i pracodawców w całej UE, to konsekwencja sprawy wytoczonej niemieckiej administracji przez Sebastiana Kreuzigera. Podczas ostatnich miesięcy aplikacji, którą obywał w urzędzie w Berlinie nie korzystał z corocznego płatnego urlopu. Po zakończeniu aplikacji zwrócił się o przyznanie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane dni urlopu. Jego pracodawca (kraj związkowy) odmówił mu tego prawa. Kreuziger zaskarżył tę decyzję przed niemieckim sądem administracyjnym.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami

Druga sprawa dotyczy innego pracownika, Tetsuji Shimizu, którego niemiecki pracodawca poprosił dwa miesiące przed zakończeniem stosunku pracy o wykorzystanie pozostającego urlopu. Shimizu wziął tylko dwa dni urlopu i zażądał zapłaty ekwiwalentu za niewykorzystane dni. Pracodawca mu tego odmówił. Również ta sprawa trafiła do sądu.

Niemieccy sędziowie zwrócili się do TSUE o wykładnię unijnych przepisów, zgodnie z którymi prawo każdego pracownika do corocznego płatnego urlopu w wymiarze co najmniej czterech tygodni może zostać zastąpione ekwiwalentem pieniężnym tylko w razie ustania stosunku pracy.

"Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że prawo Unii stoi na przeszkodzie temu, by pracownik automatycznie tracił dni corocznego płatnego urlopu przysługujące mu na mocy prawa Unii, a w związku z tym prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop jedynie na tej podstawie, że nie złożył wniosku urlopowego przed ustaniem stosunku pracy" - podkreślił TSUE.

Sędziowie zwrócili uwagę, że prawa te mogą wygasnąć tylko, jeśli pracodawca rzeczywiście umożliwił pracownikowi skorzystanie z dni urlopu w odpowiednim czasie. Trybunał jest zdania, że pracownika należy traktować jako słabszą stronę stosunku pracy. Mógłby on bowiem być zniechęcony do powoływania się wobec pracodawcy na przysługujące mu prawa, jeżeli groziłby mu za to jakieś konsekwencje, np. pogorszenie warunków pracy.

Trybunał zastrzegł przy tym, że jeśli pracodawca jest w stanie przedstawić dowód, że pracownik umyślnie i z pełną świadomością nie wystąpił o coroczny płatny urlop (a miał taką możliwość), to może go stracić (jak również ewentualny ekwiwalent) zgodnie z prawem UE. Zasady te obowiązują niezależnie od tego, czy chodzi o pracodawcę publicznego, czy prywatnego.