Opieka nad dzieckiem partnera - dni wolne od pracy

2 dni opieki nad dzieckiem zdrowym

Zgodnie z art. 188 § 1 Kodeksu Pracy pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Art. 188. KP:

§ 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.

§ 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Przepis ten nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, jeśli chodzi o rodzica wychowującego własne dziecko. Problematyczna może być kwestia tego, czy opieka w ww. wymiarze 2 dni przysługuje na dziecko byłego małżonka, a jeśli tak, to na jakich zasadach.

Warunek wychowywania dziecka

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Kodeks pracy posługuje się w tym zakresie pojęciem „wychowywania”. O ile w ustawie nie ma definicji tego słowa, można się tu odnieść do słownikowego rozumienia, zgodnie z którym wychowywać oznacza „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności” (tak: słownik Języka Polskiego PWN). Podkreślić przy tym należy, że jest to proces rozciągnięty w czasie. 

Nie ma zatem znaczenia to, czy dorosły jest związany z dzieckiem jakimkolwiek formalnym stosunkiem np. przysposobienia czy władzy rodzicielskiej. Kluczowe jest bowiem to, czy wychowuje dziecko w wieku do 14 lat.

"Ustawodawca posługuje się pojęciem wychowywania, co oznacza, że odnosi się do stanu faktycznego. Tym samym, dotyczy to nie tylko rodziców, lecz także pracowników niebędących rodzicami, w tym pracowników niezwiązanych z dzieckiem więzią formalnej opieki lub przysposobienia, natomiast nie ma zastosowania do rodziców niewychowujących dzieci."

Tak : Kodeks pracy. Komentarz Fragment pozycji: Kodeks pracy. Regulacje Covid-19 w prawie pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Arkadiusz Sobczyk

W literaturze przedmiotu przyjmuje się, ze urlop 2 dniowy przysługuje rodzicowi lub opiekunowi.

Dzieci byłego małżonka z nowego związku

Określenie czy na dzieci byłego małżonka z kolejnego związku przysługuje prawo do urlopu będzie zatem wymagało ustalenia z uwzględnieniem konkretnych okoliczności faktycznych sprawy.

1. Małżonkowie rozstali się, każde z nich złożyło nową rodzinę, z której mają własne dzieci. Jeśli rodziny nie utrzymują ze sobą stosunków, dzieci byłego małżonka są praktycznie „obce”. Nie przysługuje więc urlop w wymiarze 2 dni.

2. Małżonkowie rozstali się, każde z nich złożyło nową rodzinę, z której mają własne dzieci. Jeśli były małżonek z jakiegoś powodu wychowuje dzieci z nowego związku partnera/partnerki, będzie przysługiwało mu prawo do 2-dnioewgo urlopu.

Taka sytuacja może mieć miejsce np. kiedy były małżonek i jego nowy partner umrą, a dzieci zostaną przyjęte na wychowanie przez byłego męża lub żonę. Wskazać jednak należy, że sytuacja określona w pkt 2 jest trudna dowodowo.

Co do zasady należy zatem przyjąć, że 2 dni opieki nad zdrowym dzieckiem przysługuje rodzicowi lub opiekunowi. Także osoba wychowująca wspólnie z partnerem jego dzieci może korzystać z 2 dni wolnych od pracy na opiekę nad tymi dziećmi. Zawsze należy jednak uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy. Ważny jest bowiem aspekt "wychowywania" dziecka przez osobę, która chce skorzystać z wolnego z art. 188 Kodeksu pracy.

Oświadczenie o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z dni wolnych na dziecko

Każdy pracownik będący rodzicem lub opiekunem dziecka w wieku do 14 lat powinien złożyć pracodawcy oświadczenie o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z uprawnień rodzicielskich określonych w art. 189¹ KP, które w formie pisemnego "dokumentu" powinno zostać złożone w części B akt osobowych pracownika (§ 3 pkt 2 lit. p rozporządzenia . MRPiPS z 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej, Dz.U. z 2018 r. poz. 2369). Decyzja pracownika opiekującego się małym dzieckiem w sprawie korzystania z prawa do 2 dni opieki jest więc wyrażana w sposób generalny (na przyszłość), wraz z decyzją o korzystaniu z uprawnień rodzicielskich.