REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop bezpłatny - jakie sytuacje pozwalają na skorzystanie z urlopu bezpłatnego?

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Urlop bezpłatny - jakie sytuacje pozwalają na skorzystanie z urlopu bezpłatnego?

REKLAMA

REKLAMA

Czym jest urlop bezpłatny oraz jak długo może trwać? Czy można wziąć urlop bezpłatny na czas pracy u innego pracodawcy? Czy pracownik musi składać wniosek o urlop bezpłatny? Czy w czasie korzystania przez pracownika z urlopu bezpłatnego można się zatrudnić u tego samego pracodawcy? Czy w przypadku zgonu pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym należy wypłacić odprawę pośmiertną członkom rodziny? Czy przysługują jakieś świadczenia z ZUS-u i czy należy się zasiłek po urlopie bezpłatnym? 
rozwiń >

Czym jest urlop bezpłatny?

Urlop bezpłatny to czasowa przerwa w wykonywaniu pracy, w trakcie której obie strony stosunku pracy są zwolnione z obowiązku wzajemnych świadczeń. Sąd Najwyższy w wyroku z 6 stycznia 2009 r. (II PK 111/08) stwierdził, że istotą jest zawieszenie wzajemnych obowiązków i uprawnień stron stosunku pracy (świadczenia pracy oraz wypłaty wynagrodzenia), mimo trwania tego stosunku prawnego.

Urlop bezpłatny pracownik może przeznaczyć na różne cele - może się doszkalać, podnosić kwalifikacje, podróżować a nawet pracować – ale u innego pracodawcy. To od pracownika zależy jak wykorzysta ten urlop. Urlop ten jest niezależny od innych urlopów. Nie jest np. tak, że najpierw trzeba wykorzystać w danym roku kalendarzowym urlop wypoczynkowy, aby później można było przejść na urlop bezpłatny. Te dwa uprawnienia są od siebie niezależne, jednak z tym zastrzeżeniem, że za czas przebywania na urlopie bezpłatnym pracownik nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego.

Czy można odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego?

Kolejną ważną informacją jest to, że jeżeli urlop trwa maksymalnie do trzech miesięcy, pracodawca nie może odwołać pracownika z tego urlopu, nawet jeżeli zachodziłyby ważne powody.

Czy w czasie urlopu bezpłatnego można rozwiązać umowę z pracownikiem?

W czasie przebywania pracownika na urlopie bezpłatnym pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę.

Warto zastanowić się na ile brać urlop bezpłatny, ponieważ co do zasady okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, np. nagroda jubileuszowa, dodatek stażowy, uprawnienia emerytalno-rentowe, odprawa pieniężna, okres urlopu. 

Czy w przypadku zgonu pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym należy wypłacić odprawę pośmiertną członkom rodziny? 

Tak, odprawa pośmiertna przysługuje również za zmarłego pracownika, którego śmierć nastąpiła w czasie urlopu bezpłatnego.

Czy pracownik musi wnioskować o urlop bezpłatny?

Aby uzyskać urlop bezpłatny pracownik musi złożyć do pracodawcy wniosek w formie pisemnej. Co istotne, pracodawca nie jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego, ponieważ przepisy wskazują, że „,może” a nie „musi” to zrobić. Jeżeli pracodawca nie udzieli pracownikowi urlopu bezpłatnego nie musi w żaden sposób uzasadniać swojej decyzji, a pracownikowi nie przysługuje od tego odwołanie. Od powyższego są jednak wyjątki, jakie?

Kiedy pracodawca musi udzielić urlopu bezpłatnego?

Działaczom związkowym przysługują szczególne uprawnienia, m.in. prawo do urlopu bezpłatnego. Przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 854) wskazują, że:

Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika, przysługuje - na wniosek organizacji związkowej - prawo do urlopu bezpłatnego.

Wliczenie okresu urlopu bezpłatnego związkowca do okresu zatrudnienia 

Związkowiec może wykonywać swoje czynności albo w zakładzie pracy, w którym jest zatrudniony, w zakresie działającego tam związku zawodowego albo poza zakładem pracy. Jeżeli będzie to poza zakładem pracy pracownikowi, który po upływie urlopu bezpłatnego lub wygaśnięciu mandatu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej, stawi się do pracy w terminie 7 dni, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Ile może trwać urlop bezpłatny?

Wszystko zależy od potrzeb pracownika i porozumienia z pracodawcą. Urlop może trwać miesiąc, trzy miesiące, rok czy też kilka lat. Tak więc, okres trwania urlopu bezpłatnego nie jest limitowany. Wyznacza go pracownik w swoim wniosku, na który zgodę wyraża albo nie pracodawca. W takim samym trybie okres urlopu może być przedłużony. Za porozumieniem stron możliwe jest też dowolne skrócenie urlopu.

Urlop bezpłatny na czas pracy u innego pracodawcy

Podczas urlopu bezpłatnego istnieje możliwość pracy u innego pracodawcy. Jest to tzw. „leasing pracowniczy” czyli „wypożyczanie pracowników”. Aby jednak do tego doszło dotychczasowy i nowy pracodawca muszą zawrzeć ze sobą porozumienie. W porozumieniu należy określić w szczególności czas trwania urlopu bezpłatnego, a tym samym okres pracy na rzecz drugiego pracodawcy. Co ciekawe okres pracy u drugiego pracodawcy wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Okres ten wlicza się jednak do okresu pracy u dotychczasowego (pierwszego) pracodawcy. Oczywiście konieczna jest też pisemna zgoda pracownika.

Czy w czasie korzystania przez pracownika z urlopu bezpłatnego można się zatrudnić u tego samego pracodawcy?

W praktyce powstał problem czy istnieje możliwość zatrudnienia pracownicy u tego samego pracodawcy w okresie korzystania u niego z urlopu bezpłatnego. 

Jak słusznie zauważył SN, który w swoim wyroku z 1.2.2017 r. (I PK 41/16) stwierdził wprost, że udzielenie urlopu bezpłatnego może nastąpić także w celu innym niż dotychczasowe zatrudnienie u tego samego pracodawcy, na czas tego zatrudnienia. 

Udzielenie urlopu bezpłatnego jest niedozwolone, jeżeli pracownik w tym czasie ma wykonywać tego samego rodzaju pracę, którą dotychczas wykonywał w ramach swojego stosunku pracy. Pracownik może natomiast dodatkowo pracować np. na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia czy o dzieło) zarówno u innego, jak i u tego samego pracodawcy, u którego jest zatrudniony i u którego korzysta z urlopu bezpłatnego.

Urlop bezpłatny a podnoszenie kwalifikacji

Urlop bezpłatny może przysługiwać pracownikowi na czas podnoszenia przez niego kwalifikacji zawodowych. Pracownik może zdobywać lub uzupełniać wiedzę i umiejętności. Dotyczy to sytuacji, gdy pracownik we własnym zakresie, bez inicjatywy oraz zgody pracodawcy decyduje się na podnoszenie kwalifikacji. Takie podnoszenie kwalifikacji ma miejsce w czasie wolnym od pracy, ponieważ pracownikowi przysługuje albo urlop bezpłatny albo zwolnienie z części lub całego dnia pracy, ale bez zachowania prawa do wynagrodzenia. Pracownik nie otrzymuje w takiej sytuacji dofinansowania.

Powrót do pracy po urlopie bezpłatnym

Jeżeli pracownik został wybrany np. w wyborach samorządowych na wójta, ma prawo wziąć u dotychczas zatrudniającego go pracodawcy urlop bezpłatny. Po zakończeniu kadencji, pracownik ma prawo do powrotu do pracy, jednak musi to zgłosić w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru. Pracownik ma prawo powrotu na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio zajmowanym. Jeżeli pracownik jednak nie zdecydował się na wzięcie urlopu bezpłatnego w związku z wyborem, przysługuje mu za to świadczenie pieniężne - odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Po zakończeniu urlopu bezpłatnego pracownik ma obowiązek powrócić do pracy, a pracodawca obowiązek dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Prawo gwarantuje pracownikowi, który po zakończeniu urlopu bezpłatnego zgłosił gotowość pracy, ale nie został do niej dopuszczony przez pracodawcę prawo do wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a gdy taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony – do 60% wynagrodzenia.

 Trzeba pamiętać, aby po urlopie sprawdzić ważność badań lekarskich oraz przeszkolenia z zakresu BHP i przepisów przeciwpożarowych.

Urlop bezpłatny a świadczenia z ZUS-u

W czasie urlopu bezpłatnego stosunek pracy nie ustaje, ale w okresie urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy u pracodawcy, który udzielił takiego urlopu. Może natomiast przystąpić dobrowolnie do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i zdrowotnego.

Zasiłek po urlopie bezpłatnym

Jak wskazuje ZUS - jeżeli niezdolność do pracy trwa po zakończeniu urlopu bezpłatnego, pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego u pierwszego pracodawcy, u którego zakończył się urlop bezpłatny. Natomiast nie ma prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jakim była praca u drugiego pracodawcy.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy uwzględniać dodatek motywacyjny w podstawie zasiłku chorobowego i trzynastki

Czy dodatek motywacyjny dla pracowników pomocy społecznej powinien być uwzględniany w podstawie zasiłku chorobowego? Czy ten dodatek należy uwzględniać w podstawie dodatkowego wynagrodzenia rocznego, tzw. „trzynastki”?

Rodzice będą składali oświadczenia o niekaralności. Odpowiedzialność karna za brak oświadczenia

Będzie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Ministerstwo Sprawiedliwości chce, żeby rodzice biorący udział w wycieczkach szkolnych składali oświadczenia o niekaralności. Oświadczenie zastąpi zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego.

Co miesiąc 1000 zł z wyrównaniem od października. MRPiPS przygotowało nowelizację przepisów

Do 1000 zł wzrośnie wysokość świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Nowe przepisy będą miały zastosowanie do świadczeń, do których prawo przysługuje od 1 października 2024 r. Projekt nowelizacji przepisów w tym zakresie przygotowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

6211 zł - 4666 zł brutto daje 1545 zł. Pensja nauczyciele (+5%) a pensja minimalna (+10%). Większa różnica za kilka lat

W 2025 r. nauczyciel dyplomowany zarobi z pensji podstawowej około 6211 zł brutto (podwyżka 5%) - nie uwzględniamy dodatków. Pensja minimalna to 4666 zł (podwyżka 10%). Różnica wynosi wynosi 1545 zł brutto. Nauczyciele podnoszą, że nigdy nie będą mieli odpowiednio zwiększonych wynagrodzeń. Nie można usunąć nędzy ostatnich 10 lat, jeżeli pensja minimalna - rok w rok - będzie rosła szybciej niż pensja nauczycielska.  Na poziomie netto jest to 4 564,12 zł (nauczyciel bez PPK) wobec 3510,92 zł (pensja minimalna bez PPK) - różnica około 1053,2 zł. Nauczyciele starają się zwiększyć tą różnicę.

REKLAMA

Dodatek dopełniający. Wniosek złożą także kierownicy ośrodków pomocy społecznej oraz dyrektorzy centrów usług społecznych

Wniosek o dodatek dopełniający dla osoby uprawnionej do renty socjalnej, całkowicie niezdolnej do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, będzie składany nie tylko przez osobę ubiegającą się o to świadczenie lub jej przedstawiciela ustawowego. Wnioski będą mogli także składać kierownicy ośrodków pomocy społecznej oraz dyrektorzy centrów usług społecznych.

Wakacje składkowe. ZUS nie rozpatrzy wniosków o zwolnienie z opłacania składek za styczeń 2025 r.

W 2024 r. przedsiębiorcy mogą już skorzystać z tzw. wakacji składkowych. Uzyskanie zwolnienia z obowiązku opłacenia składek za grudzień wymaga złożenia wniosku do ZUS w listopadzie. Wniosek można złożyć wyłącznie z profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS.

27 listopada zapraszamy bezpłatnie na konferencję HR Excellence 2024 od zasobów do wartości!

Podczas kolejnej edycji konferencji HR EXCELLENCE zapraszamy Was do wspólnego świętowania jubileuszu 30-lecia istnienia magazynu „Personel i Zarządzanie”. Przez trzy dekady towarzyszyliśmy polskim firmom w rozwoju zarządzania zasobami ludzkimi – wspólnie pracowaliśmy nad zmianą w postrzeganiu pracowników z zasobów organizacji na jej wartość. Staliśmy się nieodłączną częścią procesu transformacji, innowacji i doskonalenia polskich organizacji w obszarze HRM.

Nowe, obowiązkowe badania medycyny pracy dla pracowników w 2025 r. Jakie badania dojdą? Od kiedy?

Nowe, obowiązkowe badania medycyny pracy dla pracowników w 2025 r. Jakie badania dojdą? Od kiedy? Co to oznacza dla pracodawców? Lekarz medycyny pracy będzie mógł wystawić skierowanie na dodatkowe, profilaktyczne badania. Jakie?

REKLAMA

Premia inflacyjna - dobrowolne wsparcie dla pracowników wolne od podatku i składek

Premia za wyrównanie inflacji ma na celu wsparcie pracowników w trudnych okresach ekonomicznych. To dobrowolne świadczenie wprowadził niemiecki rząd w październiku 2022 r. Pracodawcy mogą wypłacać premię do końca grudnia 2024 r.

Emerytura 1891,37 zł + zasiłek z MOPS zmniejsza świadczenie do 127,96 zł. Z 500 zł [Przykłady]

Świadczenie uzupełniające 500 zł, to dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Po przekroczeniu progu dochodu 2419,33 zł zaczyna działać mechanizm "złotówka za złotówkę".

REKLAMA