REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

SN: Zmarły nie zdążył skorzystać z emerytury. W ciągu trzech lat wdowa ma gwarantowaną wypłatę z części jego kapitału

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z części kapitału [Limit trzech lat]
SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z części kapitału [Limit trzech lat]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wdowa otrzyma świadczenie (np. 30 000 zł) będące udziałem w kapitale wypracowanym przez jej zmarłego męża (emeryta). Uzasadnieniem gwarantowanej wypłaty jest nieskorzystanie przed śmiercią przez męża ze swojego kapitału emerytalnego. Wypłata 30 000 zł dla wdowy (albo innych spadkobierców), to niestety wysoki podatek PIT.

Od 30 000 zł wyniesie 5700 zł (szczegóły poniżej). Pomimo podatku wypłata gwarantowana może być pewną rekompensatą za niską wartość renty wdowiej, które to zaniżone świadczenie jest przewidziane na 2025 r. Więcej o tym w poniższym artykule:

REKLAMA

REKLAMA

Można połączyć dwa świadczenia: 1) Renta wdowia i 2) Udział w emeryturze zmarłych: męża albo żony [wypłata gwarantowana]

Co z wyrównaniami za zaniżenie świadczenia, o czym w poniższym artykule:

Renta wdowia 15%. Nie dla zaniżenia świadczenia. Postulaty wyrównania dla wdów pokrzywdzonych modelem kroczącym. I przyznania zwolnienia z PIT

REKLAMA

Zmarły nie skorzystał z emerytury a wsparcie wdowy albo wdowca

Źródłem wypłaty, o którą toczył się przed SN spór jest subkonto.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kluczowe jest tu pojęcie "nieskorzystanie z kapitału przez emeryta"? Co oznacza? Prawo tak nakazuje przyjąć w przypadku jego śmierci w okresie do trzech lat od pierwszej wypłaty świadczeń emerytalnych. Jest to zbyt krótki okres w stosunku do potencjału zgromadzonego kapitału emerytalnego, aby mówić o "skonsumowaniu" wypracowanej emerytury przez zmarłego. Przy zachowaniu limitu 3 lat przyjmujemy, że nie nastąpiło wykorzystanie efektów kapitałowych osiągniętych przez dziesiątki lat pracy emeryta. I jest podstawa do "wypłaty gwarantowanej" dla wdowy albo wdowca.

Wyrok SN: wdowa ma udział w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. Ważny jest termin [wypłata gwarantowana]

ZUS nie ma racji nie zgadzając się na wypłatę wdowie jednorazowego świadczenia, gdyż subkonto nie istniało w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej

Taki sens ma wyrok SN z początku kwietnia 2024 r.: 

Wdowa wygrała od ZUS przed sądami jednorazowe świadczenie pieniężne po zmarłym mężu-emerycie. Obliczamy je ze wzoru:

Wartość subkonta zmarłego - [liczba miesięcy pobierania przez zmarłego emerytury x 1/37 wartości subkonta] - (podstawę prawną dla wzoru podajemy na końcu artykułu). 

WAŻNE! Nie ma podatku od spadku i darowizn, ale jest zryczałtowany podatek dochodowy zabierający wdowie/wdowcowi (innej osobie upoważnionej) aż 19% (dlaczego aż tyle - bo obniżka w ostatnich latach PIT do 12% dotyczy podatku PIT ogólnego (skala podatkowa), a nie podatków PIT ryczałtowych).

O podatku PIT od wdowy otrzymującej udział w część emerytury zmarłego męża w artykule (są tam przykłady rozliczeń):

ZUS pobrał 4000 zł od wdowy. Wdowa dostała 20 680,00 zł [Udział w emeryturze zmarłego]. Zapłaciła prawie 4000 zł podatku

Wracajmy do wyroku SN z kwietnia 2024 r.

Dlaczego ZUS nie chciał wypłacić tych pieniędzy? Emeryt miał w swojej emeryturze uwzględnione środki m.in. z OFE i subkonta. ZUS zlikwidował te pozycje i przeliczył w wartość emerytury (środki trafiły do FUS). ZUS twierdził, że w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej, nie było subkonta, więc wdowa nie ma z czego otrzymać udziału w niewykorzystanej emeryturze zmarłego męża. 

SN orzekł, że wypłata gwarantowana na rzecz wdowy nie ma takiego związku z subkontem jak widzi to ZUS.

Z wyroku wynika, że zagadnienie subkonta i jego likwidacji jest tylko kwestią techniczną a nie prawną. 

Podsumowanie:

Prawo nakazuje przyjąć, że nieskorzystanie z emerytury wyznacza krótki okres między pierwszą płatnością emerytalną a śmiercią. Jest to okres nie dłuższy niż trzy lata. Jeżeli ten okres jest zachowany, przyjmujemy że zmarły nie skorzystał z wypracowanej emerytury. I wdowa ma prawo otrzymać jakby udział rachunkowy w tych niewykorzystanych przez zmarłego pieniądzach. Nie jest to jednak prosty przelew np. z subkonta emeryta na konto wdowy. Dlatego likwidacja subkonta nie odbiera wdowie prawa do wypłaty gwarantowanej.

Fragmenty uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego w sprawie wypłaty gwarantowanej dla wdowy

1) ZUS odmawiał wypłaty wdowie pieniędzy, gdyż mąż w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej nie posiadał subkonta w rozumieniu art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009), a zatem nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przyznanie wypłaty gwarantowanej.

2) Środki na wypłatę gwarantowaną zostają uruchomione w okresie, gdy emeryt pobierał świadczenie emerytalne, a więc konsumował kapitał zgromadzony w okresie aktywności zawodowej - co oznacza stan po przeniesieniu środków z OFE i zamknięciu subkonta. 

3) Z treści przepisów wynika także, że nie ma powiązania wypłaty gwarantowanej z istnieniem aktywnego OFE i indywidualnego subkonta. Wypłata gwarantowana nie jest bowiem wprost przekazaniem środków zgromadzonych w OFE i na subkoncie zmarłego członka rodziny. 

4) Wypłata gwarantowana została bowiem wprowadzona właśnie dlatego, że zgon emeryta w okresie do trzech lat od nabycia prawa do emerytury powszechnej, skutkuje niewykorzystaniem zgromadzonych przez niego środków w toku całej aktywności zawodowej. Dlatego ustawodawca przewidział tę szczególną formę zwrotu środków, pochodzących z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej, zgromadzonych na subkoncie i niewykorzystanych z powodu śmierci ubezpieczonego.

Podstawa prawna

Sądy powołały się na art. 25b ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepis wprowadza m.in. takie zasady:

1) ZUS informuje emeryta, który: 

  • nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej,
  • posiadał subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
  • nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej

- o możliwości wskazania imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po śmierci emeryta wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego "wypłatą gwarantowaną".

Przepis nic nie mówi o tym, aby istotnym prawnie było istnienie subkonta (i aby zawierało środki) w momencie śmierci emeryta albo w momencie przyznania emerytury powszechnej po emeryturze częściowej. 

Jak oblicza się wypłatę gwarantowaną?

Wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków, o których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty zewidencjonowanej na tym subkoncie.

WAŻNE! Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją emeryta, nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę.

 

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Co daje dłuższy staż pracy? Od stycznia 2026 r. wielu pracowników skorzysta na nowych przepisach

Od stycznia 2026 r. zmieniają się zasady obliczania stażu pracy pracowników. Od długości stażu pracy zależą uprawnienia pracownicze. Wiele osób wraz z nowym rokiem skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Co konkretnie daje wyższy staż pracy?

Ponad PESELAMI: od miejsca pracy oczekujemy tego samego, niezależnie od wieku

Niezależnie od wieku wszyscy oczekujemy tego samego od pracodawców, przełożonych czy zespołów. Co więcej, pracownicy z różnych grup wiekowych zgodnie przyznają, że są ważniejsze elementy wpływające na dobrą współpracę niż wiek. Należą do nich: podobne wartości, charakter, większe doświadczenie zawodowe, podobne zainteresowania. Również kluczowe motywacje do pracy osób reprezentujących różne pokolenia są takie same, zaś wiele stereotypów wiekowych niema swojego potwierdzenia w rzeczywistości. Tak wynika z raportu zrealizowanego w ramach projektu Ponad PESELAMI autorstwa Magdaleny Felczak i Ewy Leśnowolskiej, który powstał na podstawie badania ABR Sesta i SYNO Poland.

Od 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki pracodawców dot. wynagrodzenia

Już 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki pracodawców dotyczące wynagrodzenia za pracę. Konsekwencje niestosowania się do nowych przepisów mogą być bardzo dotkliwe. O co chodzi w tych przepisach?

Dla pracowników i emerytów: wyższe wynagrodzenia, dodatki urlopowe, lepsze świadczenia socjalne, lepsza ochrona BHP i inne sprawy, które są uregulowane w UZP mogą się zmienić. Sejm przyjął ustawę o układach zbiorowych pracy

Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla zatrudnionych pracowników ale i dla emerytów często określają postanowienia UZP (układu zbiorowego pracy). Od 2026 r. mają się zmienić zasady w zakresie tworzenia owych - aktów wewnątrzzakładowych. Tym samym można powiedzieć, że szykują się zmiany dla pracowników i emerytów, w tym być może wyższe wynagrodzenia, dodatki, lepsze świadczenia socjalne, lepsza ochrona BHP i inne sprawy, które są uregulowane w UZP.

REKLAMA

Jak motywować pracowników jesienią? Dodatkowy urlop czy karta podarunkowa - co wybierają pracownicy

Jak szybko i skutecznie motywować pracowników jesienią? Często w tych miesiącach spada zaangażowanie i zatrudnieni narzekają na brak doceniania ich pracy przez pracodawcę. Tymczasem ostatni kwartał często wiąże się z dodatkowymi zamówieniami i próbą zdobycia jak najlepszego wyniku na koniec roku. Można zaproponować dodatkowy urlop albo kartę podarunkową. Co wybierają pracownicy?

Resort pracy: 90 pracodawców i ponad 5 tys. pracowników z branży odzieżowej, z wodociągów oraz filharmonii weźmie udział w pilotażu skróconego czasu pracy. Średnie dofinansowanie dla jednego podmiotu wyniesie 0,5 mln zł

Resort pracy ogłosił, że 90 firm i instytucji z sektora prywatnego i publicznego skróci czas pracy z zachowaniem wynagrodzenia dla ponad 5 tysięcy pracowników. To początek nowej ery na polskim rynku pracy. 15 października ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, zatwierdziła listę beneficjentów pilotażu. Średnie dofinansowanie dla jednego podmiotu wyniesie 0,5 mln zł. To pierwszy tego typu pilotaż w tej części Europy, którego autorem jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Polski przemysł 2025: kto zarabia najwięcej a kto mniej [RAPORT]

Poziom i tempo wzrostu płac w przemyśle znacząco się różnią, przede wszystkim w zależności od branży i specyfiki stanowiska. Najbardziej atrakcyjne wynagrodzenia i podwyżki oferują centra dystrybucyjne, firmy sektora farmaceutycznego, chemicznego oraz FMCG, wolniejsze tempo wzrostu płac jest widoczne w budownictwie i centrach badawczo-rozwojowych, wynika z „Raportu wynagrodzeń w sektorze przemysłowym” Grafton Recruitment. Dla zatrudnionych coraz większe znaczenie, obok wysokości wynagrodzenia, mają stabilność zatrudnienia, możliwości rozwoju. Poniżej szczegółowa analiza raportu.

Za nieodpowiednie oświetlenie w pracy pracodawca może zapłacić nawet do 30 tys. zł kary

Brak odpowiedniego oświetlenia w pomieszczeniach pracy to nie tylko ryzyko zdrowotne pracowników, ale i ryzyko konsekwencji prawnych po stronie pracodawcy. Grozi za to grzywna od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Zgodnie z przepisami BHP pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznego miejsca pracy. Norma PN-EN 12464-1 określa minimalne poziomy natężenia światła (lux) w zależności od rodzaju zadań. Jesień to najlepszy czas na przeprowadzenie audytu oświetlenia w zakładach pracy.

REKLAMA

Długie weekendy 2026: wypadają 6 razy, ale wcale nie są takie długie [Kalendarz]

Jesień to dobry czas na zaplanowanie wyjazdów w 2026 roku. Kiedy wypadają długie weekendy? Na jakie dni najlepiej wziąć urlop wypoczynkowy, by cieszyć się przedłużonym odpoczynkiem? Oto kalendarz długich weekendów 2026. Jest ich 6, ale wcale nie są takie długie.

Pracownicy wrócą do biur na... dofinansowany lunch

Firmy chcą, by pracownicy częściej przychodzili do biur, ale przymus działa coraz słabiej. Według raportu SmartLunch, 62% osób pracuje hybrydowo i do biura wraca tylko wtedy, gdy widzi w tym wartość, np. współpracę czy kontakt z zespołem. Dlatego benefity poprawiające codzienne doświadczenia, jak dofinansowanie posiłków, stają się kluczowe w strategiach HR i employer brandingu.

REKLAMA