Kontrola osobista pracownika - jak zrobić to zgodnie z prawem

Rzeczy pracownika można przeszukać w ściśle określonym celu, jakim jest ochrona interesu prawnego pracodawcy. W przypadku gdy pracodawca nie będzie potrafił wskazać celu przeszukania, może się narazić na zarzut naruszenia dóbr osobistych pracownika.

Autopromocja

Przesłanki dopuszczalności kontroli osobistej

Sąd Najwyższy w wyroku z 13 kwietnia 1972 r. stwierdził, że stosowana szeroko w ramach przepisów regulaminów pracy lub ustalonych zwyczajów zgodna z prawem i niestanowiąca naruszenia dóbr osobistych pracowników jest kontrola osobista (przeszukiwanie) pracowników w celu zapobiegania wynoszeniu mienia zakładu pracy. Pracownicy powinni zostać uprzedzeni o możliwości stosowania tego rodzaju kontroli, która powinna być wykonywana w porozumieniu z przedstawicielstwem załogi, w sposób niepozostający w sprzeczności ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego (art. 100 § 2 pkt 6 k.p.).

Przykład

W firmie produkującej kosmetyki pracodawca wyznaczył pracownikom produkcji zamykane szafki, w których mają przechowywać swoje rzeczy osobiste. W regulaminie pracy zawarto zapisy, że pracodawca lub upoważniona przez niego osoba mogą żądać przedłożenia zawartości toreb oraz opróżnienia kieszeni. Zapisano również, że pracownik może w trakcie godzin pracy za uprzednim zawiadomieniem przełożonego dokonać zakupu kosmetyków, które powinien przechowywać wraz z paragonem w szafce do przechowywania rzeczy osobistych. Takie działanie pracodawcy jest prawidłowe.

Autopromocja

Webinarium: Sygnaliści w dokumentacji pracodawcy – wzory prawidłowych zapisów

Sprawdź

Nie należy jednak mylić przeszukania pracowników z rewizją, do której przeprowadzenia są uprawnione organy ścigania. A zatem kontrola pracodawcy powinna ograniczyć się do wglądu do toreb pracowników. Przeprowadzenie szczegółowej rewizji osobistej może godzić w dobra osobiste pracownika, dlatego też w razie podejrzenia przestępstwa, np. kradzieży mienia, najlepiej zgłosić ten fakt policji.

WAŻNE!

Pracodawca powinien stworzyć wewnętrzne procedury kontroli, gdyż niezwykle ważne jest uprzedzenie pracownika o realizowanych na terenie zakładu pracy formach kontroli. Należy dookreślić również, kto jest uprawniony do przeszukania pracownika i w jakich okolicznościach.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Naruszenie dóbr osobistych

Stosowanie tej formy kontroli może stwarzać zagrożenie dla prywatności, godności i innych dóbr osobistych pracownika. Sposób jej realizacji ingeruje bowiem bezpośrednio w sferę intymności danej osoby. Dlatego trzeba rozważyć, czy w danej sytuacji interes pracodawcy, czyli cel, w jakim przeprowadza kontrolę, jest w swoim wymiarze adekwatny, a tym samym uzasadniający naruszenie prywatności pracownika.

Przykład

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

W zakładzie pracy zaginął towar o wartości 15 zł i brak jest podejrzeń co do sprawcy kradzieży. Pracodawca dokonał kontroli osobistej wszystkich pracownic. W tym przypadku interes pracodawcy nie uzasadniał ewentualnego naruszania dóbr osobistych pracowników.

Niecelowym, a zatem bezprawnym działaniem jest również dokonywanie kontroli osobistej pracowników, jeżeli nastąpiła kradzież przedmiotu, którego wymiary uniemożliwiają wyniesienie go poza teren zakładu pracy (np. pod ubraniem). W takiej sytuacji należy stwierdzić, że pracownika nie obciąża obowiązek poddania się kontroli, gdyż czynności kontrolne naruszałyby jego dobra osobiste (prywatność, godność), a nie spełniałyby w istocie swej roli.

W literaturze przedmiotu podkreśla się także, że w ramach przestrzegania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego kontroli osobistej powinien w miarę możliwości dokonywać przedstawiciel tej samej płci, co kontrolowany pracownik.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Przeszukanie rzeczy osobistych pracownika