REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola ZUS u pracodawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Stolarska

REKLAMA

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegają okresowej kontroli upoważnionych do tego organów. Jednym z nich jest ZUS, który przeprowadza kontrole planowe albo doraźne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontroluje przede wszystkim przedsiębiorstwa – w 2011 r. głównie płatników zatrudniających do 100 osób (największy odsetek postępowań). Może również przeprowadzać kontrolę we wszystkich jednostkach, które pełnią w stosunku do ubezpieczonych rolę płatnika składek – a zatem nie tylko w firmach, lecz również w fundacjach, stowarzyszeniach, szkołach, szpitalach, sądach, jednostkach administracji publicznej.

REKLAMA

Autopromocja

Jak często należy spodziewać się kontroli

Przepisy nie precyzują częstotliwości, z jaką ZUS powinien kontrolować płatników. Powinna być ona dostosowana do potrzeb i ma zapewnić efektywne i skuteczne dochodzenie należności na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Bieżąca praktyka wydziałów kontroli ZUS wskazuje, że jeśli nie są zgłaszane skargi na płatnika i w firmie nie dzieje się nic niepokojącego – przedsiębiorca może spodziewać się rutynowej, okresowej kontroli ZUS mniej więcej raz na 5 lat. Oczywiście w uzasadnionych przypadkach, np. notorycznego naruszania przepisów przez płatnika czy zgłaszania skarg przez osoby ubezpieczone, kontrola ZUS może być przeprowadzana częściej.

Kiedy ZUS może uznać umowę o pracę za pozorną >>

Szczególnej ochronie podlegają pod tym względem podmioty, będące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (zwana dalej s.d.g.). Ustawa stanowi, że nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności danego przedsiębiorcy. Natomiast czas trwania kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać – w zależności od wielkości przedsiębiorcy – 12, 18, 24 lub 48 dni roboczych. ZUS nie może zatem przeprowadzić u przedsiębiorcy w ciągu jednego roku więcej niż jednej kontroli o tym samym zakresie przedmiotowym. Wyjątek stanowi tutaj sytuacja, gdy w trakcie poprzedniego postępowania kontrolnego stwierdzono rażące nieprawidłowości. Wówczas ZUS może przeprowadzić dodatkową kontrolę – oczywiście głównie w celu sprawdzenia, czy nieprawidłowości zostały przez płatnika wyeliminowane. Warto jednak pamiętać, że łączny czas takiej „dodatkowej” kontroli nie może przekroczyć 7 dni.

WAŻNE!

Dalszy ciąg materiału pod wideo

U płatników, którzy prowadzą działalność jednoosobowo i odprowadzają składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, ZUS co do zasady nie przeprowadza kontroli. Weryfikacja rozliczeń tej grupy przedsiębiorców jest prowadzona na bieżąco, przez pracowników odpowiedzialnych za prowadzenie konta płatnika. Rozliczenia w tej grupie płatników są nieskomplikowane i w większości przypadków powielane automatycznie przez system informatyczny (tzw. klonowanie deklaracji ZUS DRA). Ich prawidłowość jest sprawdzana każdorazowo, np. przy wystawianiu zaświadczenia o niezaleganiu czy rozpatrywaniu wniosku o wypłatę świadczeń. Na bieżąco sprawdzane jest również saldo rozliczeń, dlatego nie ma możliwości, aby na koncie płatnika pojawiło się zadłużenie.

Długość postępowania kontrolnego

Przewidywany czas trwania kontroli powinien zostać wskazany w upoważnieniu do jej przeprowadzenia. Ani ZUS, ani żaden inny organ kontroli nie ma prawa przedłużać postępowania kontrolnego bez ograniczeń.


Maksymalny czas trwania kontroli przedsiębiorcy został precyzyjnie określony w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej i wynosi w danym roku kalendarzowym:

  • 12 dni roboczych – u mikroprzedsiębiorcy (przedsiębiorca, który co najmniej w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży nieprzekraczający równowartości w PLN 2 milionów euro lub też suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości 2 milionów euro),
  • 18 dni roboczych – u małego przedsiębiorcy (przedsiębiorca, który co najmniej w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży nieprzekraczający równowartości w PLN 10 milionów euro lub też suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości 10 milionów euro),
  • 24 dni robocze – u średniego przedsiębiorcy (przedsiębiorca, który co najmniej w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży nieprzekraczający równowartości w PLN 50 milionów euro lub też suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości 43 milionów euro),
  • 48 dni roboczych – u wszystkich pozostałych przedsiębiorców.

WAŻNE!

Ograniczeń w czasie trwania kontroli nie stosuje się, gdy kontrola ma przeciwdziałać popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. Organ kontrolny nie może jednak nadużywać tej możliwości – w praktyce bowiem są to przypadki niezmiernie rzadkie.

Zakres kontroli ZUS

Do przeprowadzania kontroli płatników składek upoważnieni są wyłącznie inspektorzy kontroli ZUS, na podstawie imiennego upoważnienia oraz za okazaniem legitymacji służbowej. W niektórych przypadkach w czynnościach kontrolnych może uczestniczyć również pracownik ZUS, który nie został jeszcze powołany na stanowisko inspektora kontroli. Osoba ta bierze udział w postępowaniu na podstawie odrębnego upoważnienia, które powinno zostać wręczone płatnikowi razem z upoważnieniem do przeprowadzenia kontroli.

Zakończenie i wyniki kontroli ZUS >>

Kontrola ZUS, zgodnie z zakresem wskazanym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, obejmuje:

  • prawidłowość zgłaszania do ubezpieczeń społecznych,
  • prawidłowość obliczania, potrącania i opłacania składek i wpłat, do których poboru zobowiązany jest ZUS,
  • ustalanie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, ich wysokości, prawidłowości wypłat oraz rozliczeń z tego tytułu,
  • prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków emerytalnych i rentowych,
  • prawidłowość wystawianych zaświadczeń oraz zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych,
  • dokonywanie oględzin składników majątku płatnika zalegającego z należnościami na rzecz ZUS (do celów postępowania egzekucyjnego).

Zakres kontroli powinien zostać szczegółowo wskazany w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli, przekazywanym płatnikowi w dniu wszczęcia postępowania. Warto dokładnie się z nim zapoznać, ponieważ inspektorowi kontroli ZUS w żadnym wypadku nie wolno poza ten zakres wykraczać.

Podstawa prawna:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prawne wymogi automatyzacji. Co może zrobić AI, a co nadal wymaga pracy człowieka? AI Act od 2026 roku - co nowe przepisy zmienią w biznesie?

Wraz z dynamicznym rozwojem narzędzi opartych na sztucznej inteligencji pojawia się pytanie o granice ich stosowania w kontekście odpowiedzialności prawnej. Choć Polska nie posiada jeszcze kompleksowej regulacji dotyczącej AI, to już dziś na gruncie obowiązujących przepisów prawa cywilnego, prawa pracy, RODO czy kodeksu cywilnego można ocenić, co wolno, a czego nie wolno automatyzować. Uwagę przedsiębiorców i prawników coraz bardziej przyciąga także unijne rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji (AI Act), które wejdzie w życie w 2026 roku i wprowadzi kategoryzację systemów AI, nakładając ścisłe wymogi na te uznane za wysokiego ryzyka.

Wypadki przy pracy 2024 [GUS]

Wypadki przy pracy w 2024 roku - jakie są statystyki GUS? Okazuje się, że liczba wypadków ogółem spada, ale rośnie liczba wypadków ciężkich i śmiertelnych. Jakie jest wskaźnik wypadkowości?

Rekrutacja smart. Jak wykorzystać AI, by zatrudniać lepiej, szybciej i bardziej fair?

Rekrutacja smart to nowoczesne podejście do zatrudniania oparte na danych, analityce i sztucznej inteligencji, zamiast na deklaracjach z CV czy subiektywnych ocenach. Technologia umożliwia obiektywną i powtarzalną ocenę dopasowania do roli, wspierając bardziej sprawiedliwe i efektywne decyzje rekrutacyjne. Warto zatem odejść od bezkrytycznej wiary w CV czy testów osobowości i stworzyć kandydatom warunki do pokazania, co naprawdę potrafią. To nie futurystyczna wizja, ale konieczność w obliczu przeciążenia informacyjnego i rosnących wyzwań na rynku pracy.

Problemy z zasiłkami przedsiębiorców. ZUS odmawia wypłaty. Rzecznik MŚP interweniuje

Do końca 2021 roku brak opłaty składki chorobowej w terminie albo opłacenie jej w niepełnej wysokości skutkowało automatyczną utratą ubezpieczenia chorobowego przez przedsiębiorcę. Obecnie przepisy zostały zmienione i nie dochodzi do tego, jeśli niedopłata wynosi do 1% minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie, mimo zmiany przepisów, ZUS odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, gdy przedsiębiorcy nie podlegali ubezpieczeniu chorobowemu w okresie przed 2022 r. Rzecznik MŚP interweniuje.

REKLAMA

Pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy: wyjaśnienia, konsultacje, wyniki analiz, przedstawiciel MŚP w zespole

Rusza pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy. Rzecznik MŚP prosi o wyjaśnienia w tej sprawie. Apeluje również o gruntowne konsultacje i wyniki analiz dotyczące skróconego tygodnia pracy. Postuluje o włączenie przedstawiciela Rzecznika MŚP do zespołu ds. skróconego czasu pracy.

Zmiany w zawodzie psychologa 2025: jest projekt ustawy

Będą duże zmiany w zawodzie psychologa. Jest projekt ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie psychologów. Aktualne przepisy są niezgodne z prawem. Co się zmieni?

ZUS: renta wdowia 2025. Komu się należy i jaka jest wysokość świadczenia? [WNIOSEK]

Seniorzy wciąż pytają komu w 2025 r. należy się renta wdowia. ZUS tłumaczy, ile wynosi świadczenie, jakie są warunki i jak złożyć wniosek. Czy można dorabiać do renty wdowiej?

Do 31 maja 2025 r. odpis na ZFŚS. Ile wynosi?

Pierwszą ratę odpisu na ZFŚS należy przekazać do końca maja 2025 roku (31 maja – sobota). Ile wynosi odpis na ZFŚS w 2025 roku? Kiedy trzeba wpłacić drugą ratę?

REKLAMA

Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo. GUS opublikował wyniki wstępne BAEL w I kwartale 2025 r.

Główny Urząd Statystyczny opublikował wyniki wstępne Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w I kwartale 2025 r. Wyniki te odnoszą się do ludności przebywającej lub zamierzającej przebywać na terenie kraju przez co najmniej 12 miesięcy, zamieszkałej w gospodarstwach domowych.

Work-life balance wciąż wyzwaniem polskich mam

Im starsze dziecko, tym większe zaangażowanie kobiet w nieodpłatną pracę opiekuńczą. Chociaż rośnie udział ojców, to nadal jest on niewielki, zwłaszcza w opiece nad starszymi dziećmi. Takie wnioski płyną z raportu przygotowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Fundację Share the Care.

REKLAMA