Jak utworzyć fundusz szkoleniowy dla pracowników

Pracodawca część posiadanych przez siebie środków może przeznaczyć na zakładowy fundusz szkoleniowy, zwany dalej funduszem (art. 67 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej ustawą). Środki gromadzone przez pracodawcę na takim funduszu powinny być przeznaczone na finansowanie lub współfinansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców.

Kształcenie pracowników - obowiązki pracodawcy >>

Utworzenie zakładowego funduszu szkoleniowego

Przepisy dotyczące tworzenia, funkcjonowania i likwidacji zakładowego funduszu szkoleniowego są mało precyzyjne i tylko ogólnie nakreślają te kwestie.

Fundusz może być tworzony przez jednego albo większą liczbę pracodawców, wówczas tworzenie i korzystanie z tego funduszu odbywa się w drodze porozumienia. Pracodawca jest decydentem w tej kwestii, a zatem do utworzenia funduszu dochodzi na zasadzie dobrowolności, a nie obowiązku pracodawcy.

Wprowadzenie w zakładzie pracy funduszu następuje w:

• postanowieniach układu zbiorowego pracy,
• regulaminie funduszu.

W przypadku utworzenia funduszu w drodze postanowień układu zbiorowego pracy sposób ich przyjęcia jest taki sam jak wszystkich innych uregulowań objętych układem zbiorowym. A zatem pracownicy mają możliwość udziału w pracach nad zasadami tworzenia i wykorzystywania funduszu, które zostaną wprowadzone do układu zbiorowego. Natomiast w przypadku trybu regulaminowego ustawodawca nie określił sposobu jego tworzenia. Należy jednak przyjąć, że jest dopuszczalna, a nawet wskazana, możliwość współpracy pracodawcy z załogą przy ustalaniu zasad funkcjonowania tego funduszu, np. w drodze konsultacji z reprezentantami załogi.

Kwalifikacje i uprawnienia pracownika >>

Regulamin funduszu

Ustawodawca wprost nie precyzuje, w jakiej formie i trybie powinien zostać przyjęty regulamin. Niemniej jednak przepisy ustawy przewidują możliwość żądania przez starostę wglądu do „dokumentu potwierdzającego istnienie funduszu szkoleniowego”. W związku z powyższym w przypadku pracodawcy, u którego nie ma układu zbiorowego, wskazane jest utworzenie takiego regulaminu i wprowadzenie go w życie. Szczególnie dotyczy to pracodawców korzystających z refundacji kosztów szkolenia pracowników przez starostwo.

Przepisy nie precyzują również, co powinno się znaleźć w treści takiego dokumentu.

Ze względów praktycznych regulamin powinien zawierać:

• podstawę utworzenia funduszu,
• źródła i wysokość wpłat na fundusz,
• terminy dokonywania tych wpłat oraz konsekwencje ich niedotrzymania,
• sposoby przechowywania i gromadzenia środków,
• administratora funduszu,
• przeznaczenie środków funduszu,
• sposób wydatkowania środków,
• możliwość ewentualnych roszczeń o zaległe wpłaty na fundusz,
• procedurę wprowadzania zmian w regulaminie,
• zasady dołączenia do funduszu nowych sygnatariuszy,
• procedury postępowania z niewykorzystanymi środkami w przypadku likwidacji funduszu,
• sposób likwidacji funduszu.

Środki funduszu szkoleniowego

Środki gromadzone w funduszu mogą pochodzić z wpłat pracodawców. Wysokość wpłat ustala się w regulaminie albo w układzie zbiorowym. Niemniej jednak nie mogą to być kwoty niższe niż 0,25% funduszu płac.

Ustawodawca nie wyklucza również innych wpływów na fundusz, np.

• różnego rodzaju dotacji (np. samorządowych, unijnych),
• darowizn osób fizycznych lub prawnych,
• odsetek bankowych,
• dobrowolnych wpłat pracowników.

Choć ustawodawca nie uregulował tego w ustawie, to w doktrynie przyjmuje się, że dysponentem środków zgromadzonych na funduszu jest pracodawca. W przypadku funduszu tworzonego przez grupę pracodawców w regulaminie należy wyznaczyć administratora funduszu. Przeważa też pogląd, że środki te powinny być zgromadzone na osobnym rachunku bankowym lub na specjalnie wydzielonym subkoncie.

Zwrot kosztów w razie zwolnienia pracownika >>

Wydatkowanie środków

Wydatkowanie środków następuje na podstawie postanowienia pracodawcy wydanego w uzgodnieniu z pracownikiem kierowanym na szkolenie. A zatem od lutego 2009 r. (czyli od zmiany brzmienia art. 68 ust. 2 ustawy) pracodawca nie ma już obowiązku tworzenia planu szkoleniowego. Obecne przepisy nie wykluczają tworzenia planów. Jednak niezależnie od istnienia planu szkoleń i tak należy wydać indywidualne postanowienie o skierowaniu na szkolenie przy wykorzystaniu środków z funduszu. Przepisy nie stawiają wymogu co do formy postanowienia, ale do celów dowodowych powinna być to forma pisemna.

Refundacja szkolenia

Ustawodawca przewidział możliwość refundacji przez starostę niektórych środków wydatkowanych w ramach funduszu szkoleniowego. Refundacje są finansowane ze środków Funduszu Pracy. Uzyskanie refundacji następuje na wniosek pracodawcy i odbywa się na podstawie umowy zawieranej między pracodawcą a starostą. Refundacją mogą być objęte koszty zarówno szkoleń ogólnych, jak i specjalistycznych.

Limity refundacji wynoszą:

• 50% kosztów szkolenia, jednak nie więcej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego – dla pracowników poniżej 45. roku życia i dla pracodawców,
• 80% kosztów szkolenia, jednak nie więcej niż 300% przeciętnego wynagrodzenia – dla pracowników w wieku 45 i więcej lat.

Na potrzeby rozliczeń przyjmujemy kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującą w dniu zawarcia umowy między pracodawcą i starostą.

Jak ustalić wynagrodzenie za urlop szkoleniowy >>

Aby uzyskać refundację, pracodawca składa do właściwego dla swojej siedziby urzędu pracy wniosek o zawarcie umowy o refundację kosztów szkolenia. Wniosek na kolejne półrocze należy złożyć odpowiednio w terminach do 30 czerwca i do 31 grudnia. Starosta w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku informuje pracodawcę o wyniku jego rozpatrzenia. W przypadku odmowy uzasadnia taką decyzję, a w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku zostaje zawarta stosowna umowa o refundację.

Obligatoryjne elementy umowy o refundację zostały określone w rozporządzeniu w sprawie refundacji kosztów szkoleń i należą do nich:

• oznaczenie stron,
• wysokość środków,
• warunki jej wypowiedzenia,
• zwrot środków pobranych ponad dopuszczalne granice lub przyznanych niezgodnie z przeznaczeniem,
• sposoby kontroli wykonania umowy,
• sposób rozliczenia,
• dokumenty potwierdzające wydatkowanie środków.

Ponadto pracodawca – korzystający z refundacji – na żądanie starosty udostępnia dokumenty potwierdzające istnienie funduszu i te dokumentujące koszty szkolenia oraz imienne listy osób kierowanych na szkolenia.

Podstawa prawna:

• art. 67–69 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 3 grudnia 2009 r. w sprawie refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów szkoleń oraz wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanych wynagrodzeń (DzU nr 215, poz. 1669).