Uzyskanie prawa do renty szkoleniowej

Renta szkoleniowa przysługuje osobie, która poza spełnieniem warunków wymaganych do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie lub niezdolność do służby.

Uzyskanie prawa do renty uzależnione jest od spełnienia łącznie następujących warunków:

• istnienia niezdolności do pracy,
• posiadania wymaganego, stosownie do wieku ubezpieczonego, okresu składkowego i nieskładkowego,
• powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną okresie składkowym lub nieskładkowym albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Ocena lekarza orzecznika ZUS

W przypadku renty szkoleniowej lekarz orzecznik orzeka o celowości przekwalifikowania zawodowego, jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie trwale utraciła zdolność do pracy zarobkowej w dotychczasowym zawodzie (tzn. jest częściowo niezdolna do pracy) i może odzyskać zdolność do pracy po przekwalifikowaniu.

Przy ocenie celowości przekwalifikowania zawodowego lekarz orzecznik uwzględnia:

• charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu,
• sprawność psychofizyczną organizmu oraz stopień przystosowania do ubytków anatomicznych, kalectwa, skutków choroby,
• posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej,
• możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitację oraz przekwalifikowanie zawodowe.

Przykład

Wojciech J. jest z zawodu piekarzem i ostatnio została u niego stwierdzona bardzo ciężka odmiana alergii na mąkę. Diagnoza lekarza wyklucza kiedykolwiek jego pracę w piekarni. W związku z tym, że 24-letni Wojciech J. jest młodym człowiekiem, stosowne jest u niego orzeczenie przekwalifikowania zawodowego, aby mógł dalej pracować w innym zawodzie.

Jednym z bardzo ważnych elementów postępowania orzeczniczego w wypadku przekwalifikowania zawodowego jest psychologiczna ocena zdolności do pracy. Oceny tej dokonuje konsultant psycholog, który ocenia m.in. sprawność umysłową ubezpieczonego, tj. sprawność funkcji poznawczych, zakres posiadanej wiedzy, umiejętności koncentracji i koordynacji wzrokowo-słuchowej, cechy osobowości.

Zasady orzekania o niezdolności do pracy >>

Chodzi tu przede wszystkim o reakcje emocjonalne, motywacje do przekwalifikowania i podjęcia pracy. Lekarz konsultant ustala także zainteresowania i preferencje zarobkowe danej osoby.

Przyznanie renty

Renta szkoleniowa przysługuje przez okres 6 miesięcy. Na wniosek starosty okres 6 miesięcy ulega wydłużeniu na czas niezdolności do przekwalifikowania zawodowego ubezpieczonego, nie dłużej jednak niż o dalsze 30 miesięcy.

Prawo do renty szkoleniowej ustalonej na okres pierwszych 6 miesięcy może ulec skróceniu, jeżeli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy:

• o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu,
• z tym że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.

Gdy starosta powiadomi o braku możliwości przekwalifikowania zawodowego, organ rentowy ponownie kieruje ubezpieczonego na badanie przez lekarza orzecznika.

Jak rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, który całkowicie utracił zdolność do wykonywania pracy >>

Prawo do renty szkoleniowej ustaje:

• z upływem okresu 6 miesięcy, jeżeli starosta nie wystąpi z wnioskiem o przedłużenie tego okresu,
• od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu – także wówczas, gdy zawiadomienie to organ rentowy otrzymał przed upływem 6 miesięcy,
• z upływem okresu, na jaki świadczenie przyznano na wniosek starosty,
• od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o tym, że osoba zainteresowana, przed upływem 6 miesięcy lub w okresie na jaki świadczenie przyznano na wniosek starosty, nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.

Jeśli urząd pracy w danym czasie nie dysponuje żadnym szkoleniem czy kursem, przesyła do oddziału ZUS zawiadomienie starosty o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu albo zawiadomienie, że osoba zainteresowana nie poddała się przekwalifikowaniu zawodowemu. Natomiast, w sytuacji gdy wskazane jest w stosunku do danej osoby przedłużenie czasu niezbędnego szkolenia, powiatowy urząd pracy przesyła wniosek starosty o przedłużenie prawa do renty szkoleniowej. Wniosek ten powinien zostać złożony najpóźniej na 30 dni przed upływem okresu, na który przyznano czy przedłużono prawo do renty.

Wypłata renty

Wysokość renty szkoleniowej nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy, która od 1 marca 2010 r. wynosi 543,29 zł.

W przeciwieństwie do innych rent, które można pobierać i jednocześnie osiągać dochód (co najwyżej wysokość dochodu może wpłynąć na zmniejszenie lub zawieszenie renty), to renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przez osobę zainteresowaną przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, bez względu na wysokość tego przychodu.

Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo też prowadzenie działalności pozarolniczej. Zasada ta dotyczy również przychodu osiąganego przez zainteresowanego za granicą.

Za przychód uważa się również:

• kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy,
• kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego,
• zasiłki wyrównawcze i dodatki wyrównawcze.

Podstawa prawna:

• art. 57, 58, 60, 64 i 104 ust. 1–4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).