REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Grażyna Spytek-Bandurska
Zastępca Dyrektora Departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy

REKLAMA

W Sejmie zakończyły się prace legislacyjne nad przyjęciem nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników. Do momentu wejścia w życie ustawy (30 dni od jej ogłoszenia) będą obowiązywały przepisy dotychczasowe lub inne, np. przepisy Kodeksu cywilnego.

Nowelizacja Kodeksu pracy jest konsekwencją wykonania obowiązku polegającego na dostosowaniu systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 31 marca 2009 r. (K 28/08). Stwierdził on niezgodność art. 103 k. p. z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Przepis art. 103 k.p. zawierał upoważnienie do wydania przez organy administracji rządowej rozporządzenia ustalającego zakres i warunki, na jakich pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Ze względu na brak szczegółowych wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego TK uznał, że nie jest to prawidłowa delegacja ustawowa.

REKLAMA

Autopromocja

Dotychczasowe rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. określało kształcenie w formach szkolnych oraz kształcenie, dokształcanie i doskonalenie w formach pozaszkolnych.

Pracownikom były przyznane różne świadczenia w zależności od:

  • typu podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
  • wykształcenia ogólnego,
  • faktu skierowania przez pracodawcę.

Strony mogły też zawrzeć indywidualną umowę, w której przyjmowały na siebie dodatkowe zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym (wyrok SN z 28 lipca 1999 r., I PKN 180/99).

WAŻNE!
Z dniem 11 kwietnia 2010 r. art. 103 k.p. utracił moc prawną.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nowe założenia dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników

9 kwietnia 2010 r. Sejm uchwalił senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk sejmowy 2584). Tym samym do Kodeksu pracy zostaną wprowadzone przepisy regulujące istotne elementy stosunku między pracodawcą a pracownikiem dotyczące kształcenia pracowników (dodanie nowych art. 1031 – 1035 k.p.).

Za szczególnie ważne prawa i obowiązki obu stron stosunku pracy związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych uznano:

  • udzielenie płatnego urlopu szkoleniowego,
  • zwolnienie z części lub całego dnia pracy,
  • przyznanie dodatkowych świadczeń,
  • zawieranie umowy szkoleniowej,
  • zwrot kosztów kształcenia.

REKLAMA

Pozostałe sprawy pozostawia się woli stron, które w umowie powinny doprecyzować warunki podnoszenia kwalifikacji. W praktyce może to oznaczać, że pracodawca jako silniejszy podmiot stosunku pracy będzie dążyć do minimalizacji swojego wkładu w rozwój zawodowy pracownika. W nowym art. 1031 § 1 k.p. zdefiniowane jest pojęcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, przez które rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Bez względu na to, czy szkolenie ma się odbyć z inicjatywy pracodawcy, czy jedynie za jego zgodą, wzięcie w nim udziału nie ma wpływu na realizację wzajemnych zobowiązań stron stosunku pracy. W konsekwencji pracownik występujący jedynie o zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nie może być gorzej traktowany, niż gdyby sam pracodawca zainicjował taką potrzebę. W obu przypadkach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia i innych uprawnień.

Koszty wyposażenia stanowiska pracy >>

Nowe przepisy gwarantują pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe:

  • urlop szkoleniowy, którego udziela się w dni będące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy w wymiarze:
    – 6 dni – jeśli przystępuje do egzaminów: eksternistycznego, maturalnego lub potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
    – 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego,
  • zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, aby pracownik mógł punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania (art. 1031 § 2–3, 1032 k.p.).

REKLAMA

Pracodawca będzie mógł przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd i podręczniki (art. 1033 k.p.). Ze względu na fakultatywność ich udzielenia pracownikowi nie będą przysługiwały z tego tytułu żadne roszczenia.

Zawarcie na piśmie umowy szkoleniowej określającej wzajemne prawa i obowiązki stron wynika z art. 1034 k.p. Należy podkreślić, że przyjęte w niej postanowienia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy rozdziału III Kodeksu pracy. Zawarcie umowy nie jest jednak konieczne, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.


Pracownik będzie zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na szkolenia w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w czasie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, jeżeli:

  • bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia tych kwalifikacji albo je przerwie,
  • w trakcie podnoszenia tych kwalifikacji lub po ich ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata, wypowie stosunek pracy albo z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy (art. 1035 k.p.).

W związku z koniecznością dokonania zwrotu przez pracownika kosztów kształcenia warto pamiętać o podejmowanym trybie rozwiązania stosunku pracy. Tego skutku nie wywołuje np. przyjęcie porozumienia stron, niezwłoczne rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 k.p. czy też wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy wskutek przekształceń organizacyjnych firmy. Ponadto pracodawca może odstąpić od żądania zwrotu uzyskanych świadczeń w całości lub części, mimo że projektowane przepisy wprost o tym nie stanowią.

Niezbędną konsekwencją proponowanej nowelizacji Kodeksu pracy jest zmiana regulacji podatkowej. Zwolnieniem od podatku obejmuje się wartość świadczeń przyznanych przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Jakie regulacje stosować

Ze względu na to, że nie jest znany termin rozpoczęcia obowiązywania nowych przepisów, należy podkreślić rolę przepisów przejściowych. Do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed 11 kwietnia 2010 r., należy stosować przepisy rozporządzenia z 1993 r.

Nie wiadomo natomiast, od kiedy zaczną obowiązywać nowe uregulowania. Projektowana ustawa ma wejść w życie po upływie 30 dni od jej ogłoszenia. Ogłoszenie zaś zależy od terminu podpisania ustawy, co w obecnej sytuacji jest trudne do przewidzenia. Do tego czasu pracodawca i pracownik powinni ustalać warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych na podstawie umowy prawa cywilnego.

Rola szkoleń w organizacji >>

Zanim pojawią się nowe przepisy, strony mogą swobodnie kształtować treść wzajemnych praw i obowiązków. Autonomia woli i równorzędność podmiotów decydują o zasadach kształcenia pracowników. Warto pamiętać, aby składane oświadczenia nie były dotknięte wadą, np. wskutek błędu lub groźby, gdyż podlegają wtedy unieważnieniu.

Pracodawca może indywidualnie uzgodnić z pracownikiem dowolny wymiar urlopu szkoleniowego (np. 3, 6, 12, 24 dni). W zależności od posiadanych przez niego środków finansowych wolno też stronom przyjąć, że płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy obejmie tylko określoną liczbę godzin w tygodniu, pokrycie opłat za kształcenie będzie zaś stanowić niewielki odsetek (np. 10%, 30%, 60% wysokości czesnego).

Ponadto strony mają pełną swobodę w ustalaniu warunków zwrotu przez pracownika kosztów, jakie poniósł pracodawca. W umowie o podnoszenie kwalifikacji zawodowych może znaleźć się postanowienie dotyczące obowiązku zwrócenia świadczeń (np. za przejazdy, zakwaterowanie, wyżywienie, materiały dydaktyczne) w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w czasie trwania kształcenia lub po jego ukończeniu. Można również zaznaczyć, że ww. zwrot będzie dotyczyć przypadków, gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpi nie tylko za wypowiedzeniem dokonanym przez pracownika, bądź w trybie zwolnienia dyscyplinarnego na mocy art. 52 k.p., ale również w razie porozumienia stron. Istnieje też możliwość ustalenia, że pracodawca i pracownik są związani przyjętą wspólnie umową na określony czas (np. 4 lat od dnia rozpoczęcia kształcenia).

WAŻNE!
Obecnie pracodawca może dowolnie ustalać zakres świadczeń, który nie musi pokrywać się z dotychczas określonymi w prawie pracy przywilejami ułatwiającymi pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Jednocześnie brak jest przeszkód, aby posiłkował się rozwiązaniami, które dotąd funkcjonowały.

W obecnym stanie rzeczy pojawia się pytanie, czy w świetle obowiązującego prawa pracodawca, wyrażając zgodę na uczestnictwo pracownika w szkoleniu, musi spełniać jakieś obowiązki i ponosić koszty. Należy podkreślić, że pracodawca nie musi przyjmować na siebie żadnych zobowiązań z tytułu podnoszenia przez pracownika kwalifikacji zawodowych, gdyż utraciły moc prawną przepisy, które normowały te powinności. Jeśli jednak pracodawca porozumie się z pracownikiem w sprawie realizacji wzajemnych praw i obowiązków, to powinien zawrzeć z nim umowę o podnoszenie kwalifikacji zawodowych, stosując regulacje Kodeksu cywilnego.

W chwili oddawania materiału nie jest znana data wejścia w życie uchwalonej ustawy, a tym samym termin, od którego zaczną obowiązywać nowe regulacje dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników.

Podstawa prawna:

  • wyrok SN z 28 lipca 1999 r. (I PKN 180/99, OSNP 2000/21/789).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prawne wymogi automatyzacji. Co może zrobić AI, a co nadal wymaga pracy człowieka? AI Act od 2026 roku - co nowe przepisy zmienią w biznesie?

Wraz z dynamicznym rozwojem narzędzi opartych na sztucznej inteligencji pojawia się pytanie o granice ich stosowania w kontekście odpowiedzialności prawnej. Choć Polska nie posiada jeszcze kompleksowej regulacji dotyczącej AI, to już dziś na gruncie obowiązujących przepisów prawa cywilnego, prawa pracy, RODO czy kodeksu cywilnego można ocenić, co wolno, a czego nie wolno automatyzować. Uwagę przedsiębiorców i prawników coraz bardziej przyciąga także unijne rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji (AI Act), które wejdzie w życie w 2026 roku i wprowadzi kategoryzację systemów AI, nakładając ścisłe wymogi na te uznane za wysokiego ryzyka.

Wypadki przy pracy 2024 [GUS]

Wypadki przy pracy w 2024 roku - jakie są statystyki GUS? Okazuje się, że liczba wypadków ogółem spada, ale rośnie liczba wypadków ciężkich i śmiertelnych. Jakie jest wskaźnik wypadkowości?

Rekrutacja smart. Jak wykorzystać AI, by zatrudniać lepiej, szybciej i bardziej fair?

Rekrutacja smart to nowoczesne podejście do zatrudniania oparte na danych, analityce i sztucznej inteligencji, zamiast na deklaracjach z CV czy subiektywnych ocenach. Technologia umożliwia obiektywną i powtarzalną ocenę dopasowania do roli, wspierając bardziej sprawiedliwe i efektywne decyzje rekrutacyjne. Warto zatem odejść od bezkrytycznej wiary w CV czy testów osobowości i stworzyć kandydatom warunki do pokazania, co naprawdę potrafią. To nie futurystyczna wizja, ale konieczność w obliczu przeciążenia informacyjnego i rosnących wyzwań na rynku pracy.

Problemy z zasiłkami przedsiębiorców. ZUS odmawia wypłaty. Rzecznik MŚP interweniuje

Do końca 2021 roku brak opłaty składki chorobowej w terminie albo opłacenie jej w niepełnej wysokości skutkowało automatyczną utratą ubezpieczenia chorobowego przez przedsiębiorcę. Obecnie przepisy zostały zmienione i nie dochodzi do tego, jeśli niedopłata wynosi do 1% minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie, mimo zmiany przepisów, ZUS odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, gdy przedsiębiorcy nie podlegali ubezpieczeniu chorobowemu w okresie przed 2022 r. Rzecznik MŚP interweniuje.

REKLAMA

Pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy: wyjaśnienia, konsultacje, wyniki analiz, przedstawiciel MŚP w zespole

Rusza pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy. Rzecznik MŚP prosi o wyjaśnienia w tej sprawie. Apeluje również o gruntowne konsultacje i wyniki analiz dotyczące skróconego tygodnia pracy. Postuluje o włączenie przedstawiciela Rzecznika MŚP do zespołu ds. skróconego czasu pracy.

Zmiany w zawodzie psychologa 2025: jest projekt ustawy

Będą duże zmiany w zawodzie psychologa. Jest projekt ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie psychologów. Aktualne przepisy są niezgodne z prawem. Co się zmieni?

ZUS: renta wdowia 2025. Komu się należy i jaka jest wysokość świadczenia? [WNIOSEK]

Seniorzy wciąż pytają komu w 2025 r. należy się renta wdowia. ZUS tłumaczy, ile wynosi świadczenie, jakie są warunki i jak złożyć wniosek. Czy można dorabiać do renty wdowiej?

Do 31 maja 2025 r. odpis na ZFŚS. Ile wynosi?

Pierwszą ratę odpisu na ZFŚS należy przekazać do końca maja 2025 roku (31 maja – sobota). Ile wynosi odpis na ZFŚS w 2025 roku? Kiedy trzeba wpłacić drugą ratę?

REKLAMA

Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo. GUS opublikował wyniki wstępne BAEL w I kwartale 2025 r.

Główny Urząd Statystyczny opublikował wyniki wstępne Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w I kwartale 2025 r. Wyniki te odnoszą się do ludności przebywającej lub zamierzającej przebywać na terenie kraju przez co najmniej 12 miesięcy, zamieszkałej w gospodarstwach domowych.

Work-life balance wciąż wyzwaniem polskich mam

Im starsze dziecko, tym większe zaangażowanie kobiet w nieodpłatną pracę opiekuńczą. Chociaż rośnie udział ojców, to nadal jest on niewielki, zwłaszcza w opiece nad starszymi dziećmi. Takie wnioski płyną z raportu przygotowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Fundację Share the Care.

REKLAMA