REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych

Grażyna Spytek-Bandurska
Zastępca Dyrektora Departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy

REKLAMA

W Sejmie zakończyły się prace legislacyjne nad przyjęciem nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników. Do momentu wejścia w życie ustawy (30 dni od jej ogłoszenia) będą obowiązywały przepisy dotychczasowe lub inne, np. przepisy Kodeksu cywilnego.

Nowelizacja Kodeksu pracy jest konsekwencją wykonania obowiązku polegającego na dostosowaniu systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 31 marca 2009 r. (K 28/08). Stwierdził on niezgodność art. 103 k. p. z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Przepis art. 103 k.p. zawierał upoważnienie do wydania przez organy administracji rządowej rozporządzenia ustalającego zakres i warunki, na jakich pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Ze względu na brak szczegółowych wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego TK uznał, że nie jest to prawidłowa delegacja ustawowa.

REKLAMA

Autopromocja

Dotychczasowe rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. określało kształcenie w formach szkolnych oraz kształcenie, dokształcanie i doskonalenie w formach pozaszkolnych.

Pracownikom były przyznane różne świadczenia w zależności od:

  • typu podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
  • wykształcenia ogólnego,
  • faktu skierowania przez pracodawcę.

Strony mogły też zawrzeć indywidualną umowę, w której przyjmowały na siebie dodatkowe zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym (wyrok SN z 28 lipca 1999 r., I PKN 180/99).

WAŻNE!
Z dniem 11 kwietnia 2010 r. art. 103 k.p. utracił moc prawną.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nowe założenia dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników

9 kwietnia 2010 r. Sejm uchwalił senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk sejmowy 2584). Tym samym do Kodeksu pracy zostaną wprowadzone przepisy regulujące istotne elementy stosunku między pracodawcą a pracownikiem dotyczące kształcenia pracowników (dodanie nowych art. 1031 – 1035 k.p.).

Za szczególnie ważne prawa i obowiązki obu stron stosunku pracy związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych uznano:

  • udzielenie płatnego urlopu szkoleniowego,
  • zwolnienie z części lub całego dnia pracy,
  • przyznanie dodatkowych świadczeń,
  • zawieranie umowy szkoleniowej,
  • zwrot kosztów kształcenia.

Pozostałe sprawy pozostawia się woli stron, które w umowie powinny doprecyzować warunki podnoszenia kwalifikacji. W praktyce może to oznaczać, że pracodawca jako silniejszy podmiot stosunku pracy będzie dążyć do minimalizacji swojego wkładu w rozwój zawodowy pracownika. W nowym art. 1031 § 1 k.p. zdefiniowane jest pojęcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, przez które rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Bez względu na to, czy szkolenie ma się odbyć z inicjatywy pracodawcy, czy jedynie za jego zgodą, wzięcie w nim udziału nie ma wpływu na realizację wzajemnych zobowiązań stron stosunku pracy. W konsekwencji pracownik występujący jedynie o zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nie może być gorzej traktowany, niż gdyby sam pracodawca zainicjował taką potrzebę. W obu przypadkach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia i innych uprawnień.

Koszty wyposażenia stanowiska pracy >>

Nowe przepisy gwarantują pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe:

  • urlop szkoleniowy, którego udziela się w dni będące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy w wymiarze:
    – 6 dni – jeśli przystępuje do egzaminów: eksternistycznego, maturalnego lub potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
    – 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego,
  • zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, aby pracownik mógł punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania (art. 1031 § 2–3, 1032 k.p.).

REKLAMA

Pracodawca będzie mógł przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd i podręczniki (art. 1033 k.p.). Ze względu na fakultatywność ich udzielenia pracownikowi nie będą przysługiwały z tego tytułu żadne roszczenia.

Zawarcie na piśmie umowy szkoleniowej określającej wzajemne prawa i obowiązki stron wynika z art. 1034 k.p. Należy podkreślić, że przyjęte w niej postanowienia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy rozdziału III Kodeksu pracy. Zawarcie umowy nie jest jednak konieczne, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.


Pracownik będzie zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na szkolenia w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w czasie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, jeżeli:

  • bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia tych kwalifikacji albo je przerwie,
  • w trakcie podnoszenia tych kwalifikacji lub po ich ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata, wypowie stosunek pracy albo z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy (art. 1035 k.p.).

W związku z koniecznością dokonania zwrotu przez pracownika kosztów kształcenia warto pamiętać o podejmowanym trybie rozwiązania stosunku pracy. Tego skutku nie wywołuje np. przyjęcie porozumienia stron, niezwłoczne rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 k.p. czy też wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy wskutek przekształceń organizacyjnych firmy. Ponadto pracodawca może odstąpić od żądania zwrotu uzyskanych świadczeń w całości lub części, mimo że projektowane przepisy wprost o tym nie stanowią.

Niezbędną konsekwencją proponowanej nowelizacji Kodeksu pracy jest zmiana regulacji podatkowej. Zwolnieniem od podatku obejmuje się wartość świadczeń przyznanych przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Jakie regulacje stosować

Ze względu na to, że nie jest znany termin rozpoczęcia obowiązywania nowych przepisów, należy podkreślić rolę przepisów przejściowych. Do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed 11 kwietnia 2010 r., należy stosować przepisy rozporządzenia z 1993 r.

Nie wiadomo natomiast, od kiedy zaczną obowiązywać nowe uregulowania. Projektowana ustawa ma wejść w życie po upływie 30 dni od jej ogłoszenia. Ogłoszenie zaś zależy od terminu podpisania ustawy, co w obecnej sytuacji jest trudne do przewidzenia. Do tego czasu pracodawca i pracownik powinni ustalać warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych na podstawie umowy prawa cywilnego.

Rola szkoleń w organizacji >>

Zanim pojawią się nowe przepisy, strony mogą swobodnie kształtować treść wzajemnych praw i obowiązków. Autonomia woli i równorzędność podmiotów decydują o zasadach kształcenia pracowników. Warto pamiętać, aby składane oświadczenia nie były dotknięte wadą, np. wskutek błędu lub groźby, gdyż podlegają wtedy unieważnieniu.

Pracodawca może indywidualnie uzgodnić z pracownikiem dowolny wymiar urlopu szkoleniowego (np. 3, 6, 12, 24 dni). W zależności od posiadanych przez niego środków finansowych wolno też stronom przyjąć, że płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy obejmie tylko określoną liczbę godzin w tygodniu, pokrycie opłat za kształcenie będzie zaś stanowić niewielki odsetek (np. 10%, 30%, 60% wysokości czesnego).

Ponadto strony mają pełną swobodę w ustalaniu warunków zwrotu przez pracownika kosztów, jakie poniósł pracodawca. W umowie o podnoszenie kwalifikacji zawodowych może znaleźć się postanowienie dotyczące obowiązku zwrócenia świadczeń (np. za przejazdy, zakwaterowanie, wyżywienie, materiały dydaktyczne) w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w czasie trwania kształcenia lub po jego ukończeniu. Można również zaznaczyć, że ww. zwrot będzie dotyczyć przypadków, gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpi nie tylko za wypowiedzeniem dokonanym przez pracownika, bądź w trybie zwolnienia dyscyplinarnego na mocy art. 52 k.p., ale również w razie porozumienia stron. Istnieje też możliwość ustalenia, że pracodawca i pracownik są związani przyjętą wspólnie umową na określony czas (np. 4 lat od dnia rozpoczęcia kształcenia).

WAŻNE!
Obecnie pracodawca może dowolnie ustalać zakres świadczeń, który nie musi pokrywać się z dotychczas określonymi w prawie pracy przywilejami ułatwiającymi pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Jednocześnie brak jest przeszkód, aby posiłkował się rozwiązaniami, które dotąd funkcjonowały.

W obecnym stanie rzeczy pojawia się pytanie, czy w świetle obowiązującego prawa pracodawca, wyrażając zgodę na uczestnictwo pracownika w szkoleniu, musi spełniać jakieś obowiązki i ponosić koszty. Należy podkreślić, że pracodawca nie musi przyjmować na siebie żadnych zobowiązań z tytułu podnoszenia przez pracownika kwalifikacji zawodowych, gdyż utraciły moc prawną przepisy, które normowały te powinności. Jeśli jednak pracodawca porozumie się z pracownikiem w sprawie realizacji wzajemnych praw i obowiązków, to powinien zawrzeć z nim umowę o podnoszenie kwalifikacji zawodowych, stosując regulacje Kodeksu cywilnego.

W chwili oddawania materiału nie jest znana data wejścia w życie uchwalonej ustawy, a tym samym termin, od którego zaczną obowiązywać nowe regulacje dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników.

Podstawa prawna:

  • wyrok SN z 28 lipca 1999 r. (I PKN 180/99, OSNP 2000/21/789).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy 1 grudnia to niedziela handlowa?

Czy 1 grudnia to niedziela handlowa? Czy w najbliższą niedzielę zrobimy zakupy? 

Zakaz handlu w niedziele: Czy będzie trzecia niedziela handlowa w grudniu? Jest zapowiedź złożenia poprawki w Senacie

Od 2025 roku Wigilia będzie dniem wolnym od pracy dla wszystkich pracowników. Jednak dla pracowników handlu trzy niedziele poprzedzające Boże Narodzenie mają być dniami roboczymi. Czy będzie poprawka do nowelizacji wprowadzającej dzień wolny w Wigilię?

Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Znowu przesunięto okres, od którego wsparcie będzie obowiązywać

W Sejmie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zmiana ma dotyczyć podwyższenia wysokości miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego.

Nie mam już urlopu, a potrzebuję wziąć wolne. Co zrobić?

Zbliża się koniec roku kalendarzowego. Niektórzy pracownicy nie mają już urlopu wypoczynkowego. Co mogą zrobić w sytuacji, gdy potrzebują wziąć wolne od pracy? Podpowiadamy kilka rozwiązań z Kodeksu pracy.

REKLAMA

Nowelizacja Kodeksu pracy: Wydłużony urlop macierzyński dla rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz hospitalizowanych

27 listopada 2024 r. Sejm znowelizował Kodeks pracy. Nowelizacja wydłuży urlop macierzyński rodzicom wcześniaków oraz dzieci wymagających hospitalizacji po urodzeniu. Prawo do urlopu będą mieli także prawni opiekunowie, rodzice zastępczy czy adopcyjni.

Raport: 75 proc. działów HR wykorzystuje sztuczną inteligencję co najmniej raz w tygodniu

Raport: 75 proc. działów HR w firmach deklaruje, że korzysta z generatywnej sztucznej inteligencji co najmniej raz w tygodniu. Rosnące zainteresowanie AI wśród menedżerów i pracowników odpowiedzialnych za zarządzanie zasobami ludzkimi to nie tylko specyfika amerykańskiego rynku. Badania przeprowadzone w Polsce wskazują na podobny trend.

14 zasad prawa pracy [LISTA]. Jeśli pracujesz lub zatrudniasz, musisz znać je wszystkie

Prawo pracy to przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, które określają przede wszystkim prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Jako pracownik lub pracodawca musisz znać 14 podstawowych zasad prawa pracy uregulowanych w Kodeksie pracy. Oto lista.

Jakie zawody wybiera pokolenie Z?

Pokolenie Z to urodzeni w latach 1995-2012. Wychowali się w cyfrowym świecie i mają zawodowe preferencje typowe dla swojej generacji. O jakich zawodach myśli młodsza część Zetek? Jakie zawody najczęściej wykonują osoby z pokolenia Z w wieku od 24 do 29 lat?

REKLAMA

Sejm przegłosował – urlop macierzyński będzie wydłużony

Rodzice dzieci przedwcześnie urodzonych oraz hospitalizowanych po narodzinach będą mieli wydłużony urlop macierzyński. Tak postanowił Sejm nowelizując 27 listopada br. Kodeks pracy. Teraz ustawą zajmie się Senat.

Ile dni ustawowo wolnych od pracy będzie w 2025 r.? A ile długich weekendów?

W nadchodzącym roku czeka nas 14 dni ustawowo wolnych od pracy. W 2025 roku wolna Wigilia przypada w środę, wystarczy więc wziąć dwa dni urlopu, żeby zyskać tygodniowy odpoczynek. 

REKLAMA