REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona dóbr osobistych pracownika

Małgorzata Podgórska

REKLAMA

Pracodawca jest zobowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Poszkodowany, którego dobra osobiste zostały naruszone, może żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na cel społeczny.

Dobra osobiste to indywidualne odczucia każdego człowieka, których naruszenie wywołuje w nim poczucie osobistej krzywdy. Zaliczamy do nich: zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską (art. 23 k.c.).

REKLAMA

Autopromocja

Ochrona dóbr osobistych pracownika

Z pewnością nie można uznać za bezprawną sytuację, gdy pracodawca wykonuje swoje uprawnienia w sposób należyty i w granicach wyznaczonych przez prawo. Ochrona dóbr osobistych wielokrotnie była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który stwierdził w swoim orzeczeniu, że pracodawca nie narusza dóbr osobistych pracownika, polecając mu udanie się na komisariat policji w celu zbadania alkomatem stanu trzeźwości (wyrok z 15 października 1999 r., I PKN 309/99). Pracodawca, ujawniając na swoich stronach internetowych informacje o pracowniku bezpośrednio związane z jego pracą zawodową, bez jego zgody, nie narusza dóbr osobistych tego pracownika (wyrok SN z 19 listopada 2003 r., I PK 590/02). Za naruszenie dóbr osobistych pracownika nie może być również uznane działanie pracodawcy zmierzające do zażegnania konfliktu przez przeniesienie pracownika wywołującego konflikt na inne miejsce pracy, a w rezultacie rozwiązanie z nim stosunku pracy ze względu na bezskuteczność tych działań (wyrok SN z 4 czerwca 2002 r., I PKN 249/01), a także działanie zmierzające do przeprowadzenia kontroli rzeczy pracownika, jeżeli został on o takim zamiarze pracodawcy wcześniej uprzedzony (wyrok SN z 13 kwietnia 1972 r., I PR 153/72).

Przykład

Pracownik wystąpił do pracodawcy o udzielenie zapomogi, ponieważ znalazł się w trudnej sytuacji życiowej i finansowej. Pracodawca poprosił o przedłożenie zaświadczenia o zarobkach u drugiego pracodawcy w celu dokonania weryfikacji wniosku, zgodnie z regulaminem wewnętrznym firmy. Pracodawca nie narusza dobra osobistego pracownika przez takie żądanie, gdyż w celu właściwej weryfikacji wniosku i działając zgodnie z regulaminem przyznawania zapomóg, miał prawo żądać od pracownika takiego zaświadczenia i nie było to działaniem bezprawnym.

Pracodawca ma prawo do krytyki pracownika >>

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ponadto godność i inne dobra osobiste pracownika powinny być szanowane przez pracodawcę. W praktyce nie zawsze jest to przestrzegane. Pracodawca nie może na przykład podsłuchiwać rozmów pracowników, czy też stosować wobec nich szykan i obraźliwych określeń.

Należy zgodzić się z poglądem, że naruszeniem godności pracowników są także wszelkie przejawy mobbingu, którego cechami charakterystycznymi są:

  • brak racjonalnych przyczyn prześladowania,
  • systematyczny i długotrwały charakter wrogich zachowań,
  • lekceważenie,
  • ośmieszanie,
  • znieważanie,
  • zniesławianie,
  • grożenie,
  • naruszenie nietykalności cielesnej pracownika.

Dotyczy to sytuacji zarówno mobbingowania pracownika przez pracodawcę, jak i przez innych współpracowników. Przepisy prawa pracy nakładają na pracodawcę obowiązek przeciwdziałania tym zjawiskom.


Jednak określenie, czy w praktyce doszło do naruszenia dóbr osobistych pracownika, często bywa przedmiotem sporów. Orzecznictwo sądowe wskazuje zazwyczaj, że o naruszeniu dóbr osobistych świadczy zachowanie pracodawcy niemieszczące się w granicach porządku prawnego. Bez wątpienia można uznać, że są to również działania niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Nie można czynić ze swojego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.). Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Przykład

W trakcie wyjazdu integracyjnego nakręcono amatorski film jako pamiątkę ze wspólnego spotkania, a następnie umieszczono na stronie internetowej firmy. Jeden z pracowników zwrócił się do pracodawcy o „wycięcie” fragmentów filmu, w których widać jego osobę. Pracodawca odmówił, twierdząc, że to film z imprezy firmowej i ma prawo publikowania go bez zgody pracowników. Nie miał jednak racji, gdyż film ten nie miał ścisłego związku z działalnością firmy i pracą zawodową osób w nim występujących. Pracownik miał prawo żądać ochrony swojego dobra osobistego, jakim jest wizerunek, i usunięcia fragmentów, w których się pojawiał, a pracodawca powinien uczynić zadość żądaniu pracownika.

Mobbing a zatrudnienie cywilnoprawne >>

Ochrona dóbr podczas rekrutacji do pracy

Pracodawca jest zobowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika (art. 111 k.p.). Oznacza to, że na etapie nawiązywania stosunku pracy przepis ten nie ma zastosowania. A zatem kandydat na pracownika może dochodzić ochrony wyłącznie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.

Należy zwrócić uwagę na to, że w czasie procesu rekrutacji coraz częściej przeprowadzane są różnego rodzaju testy mające na celu określenie cech osobowościowych i kompetencji umysłowych osoby, w szczególności np.: kandydata na nauczyciela, kierowcę czy trenera. Należy więc poinformować kandydata o celu badania i jakie cechy będą sprawdzane. Wyniki takich testów nie mogą być udostępniane osobom trzecim, a zainteresowany powinien zostać poinformowany o osiągniętych przez niego rezultatach. Naruszeniem dóbr osobistych byłoby zapewne ocenianie sytuacji osobistej i rodzinnej kandydata, np. dotyczącej dzieci, zdrowia czy stanu cywilnego.

Roszczenia pracownika wobec pracodawcy

Pracownik, którego dobra osobiste zostały naruszone, może żądać od pracodawcy wydania pisma polegającego na odwołaniu lub sprostowaniu treści oświadczenia albo na przeproszeniu poszkodowanego pracownika. Niezależnie od tego sąd może nakazać zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłatę odpowiedniej sumy na cel społeczny. Dodatkowo, jeżeli w związku z naruszeniem dóbr osobistych pracownik doznał straty majątkowej, może on żądać jej naprawienia.

Ponadto pracownik, wobec którego pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków, może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. W takim przypadku ma prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni (art. 55 § 11 k.p.).

Podstawa prawna:

  • orzecznictwo Sądu Najwyższego:

– wyrok z 13 kwietnia 1972 r. (I PR 153/72, OSNC 1972/10/184),
– wyrok z 15 października 1999 r. (I PKN 309/99, OSNP 2001/5/147),
– wyrok z 4 czerwca 2002 r. (I PKN 249/01, OSNP 2004/7/118),
– wyrok z 19 listopada 2003 r. (I PK 590/02, OSNP 2004/20/351),
– uchwała z 16 lipca 1993 r. (I PZP 28/93, OSN 1994/1/2).

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak prawidłowo określać wynagrodzenie w umowie o pracę

Prawidłowo sporządzona umowa o pracę powinna określać wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia. Wskazane przez strony wynagrodzenie jest jednym z obligatoryjnych elementów umowy o pracę.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r. Jakie przerwy należą się pracownikom posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności? Co w przypadku obsługi komputera? Czy przerwy wliczają się do czasu pracy?

Komu można nie płacić za godziny nadliczbowe?

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki stopień niepełnosprawności. Kiedyś używało się określeń I,II i III grupa inwalidzka.

REKLAMA

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P. Można wystąpić z korektą wniosku i otrzymać wyższe dofinansowanie z wyrównaniem od lipca 2024 r.

Webinar: Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025 + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025” poprowadzi Aleksander Kuźniar, prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy oraz ochrony danych osobowych, ekspert INFORAKADEMII. Uczestnicy dowiedzą się, kiedy i na jakich warunkach pracownicy mogą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz co musi się znaleźć we wniosku o jego udzielenie. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi.

Wzrosną wynagrodzenia pracowników samorządowych. Podwyżki z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r.

W 2025 r. wzrosną wynagrodzenia osób zatrudnionych w samorządach na podstawie wyboru oraz powołania. Zwiększą się także stawki minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Do 28 lutego 2025 r. emeryci i renciści muszą rozliczyć dodatkowe przychody

ZUS przypomina o obowiązku rozliczenia dodatkowych przychodów przez osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, mimo że nie osiągnęły wieku emerytalnego, a w zeszłym roku dorabiały do swojego świadczenia. Termin mija 28 lutego 2025 r.

REKLAMA

Najniższa emerytura, renta rodzinna i socjalna: 1878,91 zł brutto od 1 marca. Waloryzacja 2025 - emerytury i renty wzrosną o 5,5 proc.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 12 lutego 2025 r., że od 1 marca 2025 roku emerytury i renty zostaną zwaloryzowane o wskaźnik 105,5%. Oznacza to, że renty i emerytury wzrosną o 5,5 procent.

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To efekt wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r.

REKLAMA