REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opieka nad członkiem rodziny

Marcin Jamrozik
Opieka nad członkiem rodziny. /Fot. ShutterStock
Opieka nad członkiem rodziny. /Fot. ShutterStock
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi zwolnienia od pracy w celu opieki nad członkiem rodziny, np. chorą matką, nawet wtedy gdy nie mieszka z ubezpieczonym. Istotne jest, aby pracownik był jedyną osobą mogącą sprawować nad nim opiekę.

Opieka nad członkiem rodziny

Wniosek o zwolnienie ze świadczenia pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad członkiem rodziny może złożyć każdy pracownik bez względu na rodzaj umowy o pracę, na podstawie której został nawiązany stosunek pracy. Co do zasady nie ma znaczenia też okres pozostawania w stosunku pracy, podobnie jak to, kto składa wniosek: pracownica–matka czy pracownik–ojciec.

REKLAMA

Autopromocja

Opiekę nad członkiem rodziny można podzielić na:

  • opiekę nad dzieckiem w ramach uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem,
  • opiekę nad innymi członkami rodziny.

Opieka nad dzieckiem

Najważniejszym uprawnieniem pracownika związanym z opieką jest prawo pracownika do urlopu macierzyńskiego związanego z urodzeniem dziecka, które przysługuje zarówno matce, jak i ojcu (art. 177 i nast. k.p.). Wymiar urlopu macierzyńskiego zależy od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie i wynosi od 20 do 37 tygodni (art. 180 k.p.).

Zobacz produkt: Kodeks pracy w praktyce - PDF

Kolejnym opiekuńczym uprawnieniem pracownika (zarówno pracownika–matki, jak i pracownika–ojca) jest urlop wychowawczy. Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4. roku życia (art. 186 § 1 k.p.). Urlopu udziela się na wniosek pracownika.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia, a także okres przebywania na urlopie macierzyńskim. Ponadto pracownik może skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika.

Urlop okolicznościowy

Zasadą jest, że jeżeli oboje rodzice są zatrudnieni (są pracownikami), z urlopu wychowawczego może korzystać tylko jedno z nich (art. 1891 k.p.). Wyjątek od tej zasady stanowi art. 186 § 3 k.p., zgodnie z którym rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy.

Forum - Kadry

Jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego, urlop wychowawczy jest zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy w celu umożliwienia pracownikowi sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem. Z istoty rzeczy jego udzielenie poza czas trwania stosunku pracy jest bezprzedmiotowe.

Jeżeli bowiem nie istnieje stosunek pracy, nie ma też obowiązku świadczenia pracy stanowiącego przeszkodę w osobistej opiece nad dzieckiem (wyrok SN z 4 czerwca 2002 r., I PKN 11/01).

REKLAMA

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 188 k.p.). Zwolnienie to przysługuje na wniosek pracownika. Niewykorzystanych w danym roku dni wolnych nie można przenieść na rok następny. Prawo to wygasa w tym roku kalendarzowym, w którym przysługiwało.

Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwana dalej ustawą) przewiduje możliwość wypłaty zasiłku opiekuńczego ubezpieczonemu zwolnionemu z wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

  • dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:

– nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,

–porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,

–pobytu małżonka ubezpieczonego stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej,

  • chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat (art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy).

Z tego przepisu wynika ważna informacja, nie tyle o przysługującym świadczeniu, ale przede wszystkim o prawie i możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem w ww. przypadkach i w tym aspekcie będziemy rozważać ten przepis.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres nie dłuższy niż przez 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi (art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy). Przy czym te 60 dni to łączna liczba dni w roku kalendarzowym, jaka przysługuje wszystkim członkom rodziny uprawnionym do sprawowania opieki, i jest niezależna od liczby dzieci.

Okresy zwolnień na opiekę sumuje się w ramach roku kalendarzowego, a niewykorzystany limit nie przechodzi na następny rok. Nie jest jednak wymagany okres wyczekiwania, czyli pracownik może zgłosić pracodawcy konieczność sprawowania opieki pierwszego dnia, w którym podjął pracę. Zwolnienie na opiekę przysługuje w okresie każdej umowy o pracę.

Rozliczanie podatku dochodowego od pracowników

Zasiłek opiekuńczy, a zatem i prawo do opieki nie przysługuje w przypadku, gdy poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat (art. 34 ustawy).

Opieka nad innym członkiem rodziny

Zasiłek opiekuńczy, a co za tym idzie – prawo do zwolnienia od pracy w celu sprawowania opieki, przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym (poza dzieckiem do 14. roku życia) chorym członkiem rodziny (art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy). Za członków rodziny uważa się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Przez pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym powszechnie rozumie się taki stan, w którym brak jest innych osób poza ubezpieczonym, które mogłyby sprawować opiekę nad chorym członkiem rodziny. Oznacza to m.in., że np. chora matka nie musi mieszkać z pracownikiem, który jest uprawniony do opieki nad nią.

Zasiłek opiekuńczy (czyli też prawo do sprawowania opieki) przysługuje przez okres nie dłuższy niż 14 dni w roku kalendarzowym (art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy). Jeżeli opieka ta jest sprawowana w roku kalendarzowym w połączeniu z opieką nad dzieckiem w przypadkach wskazanych w art. 33 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, łączny okres opieki wynosi 60 dni w roku kalendarzowym (art. 33 ust. 2 ustawy).

Podstawa prawna:

  • wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2002 r. (I PKN 11/01, OSNP-wkł. 2002/24/10).
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak określać wynagrodzenie w umowie o pracę

Prawidłowo sporządzona umowa o pracę powinna określać wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia. Wskazane przez strony wynagrodzenie jest jednym z obligatoryjnych elementów umowy o pracę.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r. Jakie przerwy należą się pracownikom posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności? Co w przypadku obsługi komputera? Czy przerwy wliczają się do czasu pracy?

Czy można nie płacić za godziny nadliczbowe?

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki stopień niepełnosprawności. Kiedyś używało się określeń I,II i III grupa inwalidzka.

REKLAMA

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P. Można wystąpić z korektą wniosku i otrzymać wyższe dofinansowanie z wyrównaniem od lipca 2024 r.

Webinar: Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025 + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025” poprowadzi Aleksander Kuźniar, prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy oraz ochrony danych osobowych, ekspert INFORAKADEMII. Uczestnicy dowiedzą się, kiedy i na jakich warunkach pracownicy mogą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz co musi się znaleźć we wniosku o jego udzielenie. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi.

Wzrosną wynagrodzenia pracowników samorządowych. Podwyżki z wyrównaniem od stycznia 2025 r.

W 2025 r. wzrosną wynagrodzenia osób zatrudnionych w samorządach na podstawie wyboru oraz powołania. Zwiększą się także stawki minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Do 28 lutego emeryci i renciści muszą rozliczyć dodatkowe przychody

ZUS przypomina o obowiązku rozliczenia dodatkowych przychodów przez osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, mimo że nie osiągnęły wieku emerytalnego, a w zeszłym roku dorabiały do swojego świadczenia. Termin mija 28 lutego 2025 r.

REKLAMA

Najniższa emerytura, renta rodzinna i socjalna: 1878,91 zł brutto od 1 marca. Waloryzacja 2025 - emerytury i renty wzrosną o 5,5 proc.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 12 lutego 2025 r., że od 1 marca 2025 roku emerytury i renty zostaną zwaloryzowane o wskaźnik 105,5%. Oznacza to, że renty i emerytury wzrosną o 5,5 procent.

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To efekt wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r.

REKLAMA