Wielu na to czeka: zapomoga na wypadek trudności życiowych [kiedy, dla kogo i ile]

• Zapomoga na wypadek trudności życiowych [kiedy, dla kogo i ile]
• Środowisko akademickie wielokrotnie sygnalizowało brak elastycznego wsparcia finansowego w sytuacjach losowych
• Dlaczego zapomoga nie będzie finansowana z budżetu państwa?
• Zapomoga na wypadek trudności życiowych [kiedy, dla kogo i ile]: doktorant będzie mógł otrzymać zapomogę nie więcej niż dwa razy w roku akademickim

Zapomoga na wypadek trudności życiowych [kiedy, dla kogo i ile]

Zapomoga na wypadek trudności życiowych - to potrzebna regulacja, która być może niebawem będzie wprowadzona. Potrzebna jest pomoc w nagłych przypadkach a projekt nowej ustawy ma wypełnić właśnie tę lukę, wprowadzając możliwość przyznawania zapomogi dla osób, które przejściowo znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, na przykład z powodu nagłej choroby, wypadku lub innego nieszczęśliwego zdarzenia. Uszczegóławiając Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiło projekt ustawy, który wprowadza istotną zmianę w systemie wsparcia dla doktorantów. W odpowiedzi na sygnały płynące ze środowiska akademickiego, projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (nr UDER86). Kiedy, dla kogo i ile - szczegóły poniżej.

Autopromocja

Środowisko akademickie wielokrotnie sygnalizowało brak elastycznego wsparcia finansowego w sytuacjach losowych

Od momentu wprowadzenia szkół doktorskich w 2019 roku, środowisko akademickie wielokrotnie sygnalizowało brak elastycznego wsparcia finansowego w sytuacjach losowych. Choć reforma znacząco poprawiła status materialny doktorantów dzięki powszechnym stypendiom, to jednak nie przewidziała mechanizmu szybkiej pomocy w nagłych przypadkach. Projekt nowej ustawy ma wypełnić tę lukę, wprowadzając możliwość przyznawania zapomogi dla doktorantów, którzy przejściowo znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, na przykład z powodu nagłej choroby, wypadku lub innego nieszczęśliwego zdarzenia.

Wprowadzenie nowej zapomogi jest odpowiedzią na realne potrzeby, a statystyki pokazują, że liczba potencjalnych beneficjentów nie będzie duża. Według danych GUS, w 2022 roku jedynie 2,81% uczestników studiów doktoranckich korzystało z tego typu wsparcia. To sugeruje, że rozwiązanie będzie wysoce celowane i efektywne, bez generowania masowego zapotrzebowania na środki.

Dlaczego zapomoga nie będzie finansowana z budżetu państwa?

Jednym z kluczowych i innowacyjnych aspektów projektu jest sposób finansowania. Zapomogi mają być wypłacane ze środków własnych podmiotów prowadzących szkoły doktorskie, takich jak uczelnie czy instytuty naukowe PAN. To rozwiązanie celowo unika włączania zapomogi do istniejącego systemu pomocy materialnej dla studentów, co przynosi szereg korzyści:

• Brak dodatkowego obciążenia dla budżetu państwa. Finansowanie ze środków własnych nie wymaga zwiększania dotacji państwowych przeznaczonych na świadczenia dla studentów. W ten sposób unika się sytuacji, w której pomoc dla doktorantów byłaby udzielana kosztem studentów, zwłaszcza w kontekście planowanego podwyższenia progu dochodu uprawniającego studentów do stypendiów socjalnych.
• Minimalizacja biurokracji. Instytuty naukowe, takie jak te w Polskiej Akademii Nauk, nie mają obecnie systemów do obsługi świadczeń dla studentów. Wprowadzenie nowej zapomogi w ramach ich własnych procedur eliminuje konieczność tworzenia skomplikowanych regulacji, funduszy stypendialnych i wypełniania dodatkowych obowiązków sprawozdawczych w systemie POL-on.
• Szybkość i elastyczność. Finansowanie ze środków własnych umożliwia szybsze i bardziej elastyczne procedury. Zasady przyznawania zapomogi będą ustalane na poziomie lokalnym przez podmioty prowadzące szkoły doktorskie w porozumieniu z samorządem doktorantów. To pozwala na lepsze dostosowanie zasad do specyficznych potrzeb i sytuacji w danej instytucji.
• Prostota wdrożenia. Nowe przepisy mają być realizowane bez konieczności zatrudniania dodatkowego personelu. W przypadku uczelni, można będzie wykorzystać już istniejące procedury wypłat, co znacznie uprości cały proces.

Zapomoga na wypadek trudności życiowych [kiedy, dla kogo i ile]: doktorant będzie mógł otrzymać zapomogę nie więcej niż dwa razy w roku akademickim

Projekt ustawy zakłada, że doktorant będzie mógł otrzymać zapomogę nie więcej niż dwa razy w roku akademickim. Jest to spójne z limitem, który obowiązywał wcześniej w systemie pomocy dla studentów.

Nowa regulacja stanowi dopełnienie reformy szkolnictwa wyższego, która przyniosła znaczącą poprawę statusu materialnego doktorantów. Wprowadzenie powszechnego systemu stypendialnego, w którym stypendium przed oceną śródokresową wynosi co najmniej 37%, a po ocenie 57% minimalnego wynagrodzenia profesora, znacznie zwiększyło ich stabilność finansową. Dodatkowe wsparcie przysługuje już w przypadku niepełnosprawności czy okresów związanych z rodzicielstwem. Mimo to, w życiu zdarzają się sytuacje losowe, które wymagają natychmiastowej, jednorazowej pomocy. To właśnie do takich przypadków skierowana jest nowa zapomoga.

Wprowadzenie tej regulacji jest sygnałem, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wsłuchuje się w głos środowiska akademickiego i dąży do tworzenia systemu, który jest nie tylko stabilny, ale również elastyczny i wrażliwy na potrzeby osób prowadzących badania naukowe. W efekcie, zapomoga dla doktorantów stanie się kolejnym ważnym elementem wsparcia, zapewniając spokój i możliwość skupienia się na pracy naukowej nawet w obliczu nieoczekiwanych trudności.

Dokładna kwota nie jest znana - będzie zależna od sytuacji, zdarzenia losowego i możliwości finansowych uczelni, w tym decyzji rektora czy odpowiedniego gremium powołanego na uczelni do rozpatrywania takich wniosków.