Wysokość zasiłku pogrzebowego w Polsce i innych krajach UE w 2015 roku

Drogi pogrzeb, niski zasiłek

Sprawa wysokości zasiłku pogrzebowego w Polsce była przedmiotem interpelacji poselskiej nr 33056 z 3 czerwca 2015 r. do ministra pracy i polityki społecznej.

Poseł Przemysław Czarnecki z uznaniem odnotował obowiązującą od 1 marca 2015 r. zmianę, jaką jest rozszerzenie grona osób, które mogą uzyskać zasiłek pogrzebowy, jeżeli udokumentują poniesione wydatki. Zasiłek pogrzebowy dotychczas przysługiwał za osoby zmarłe, które podlegały ubezpieczeniom społecznym, były na emeryturze lub rencie albo nabyły uprawnień do ich pobierania, a także za zmarłych z najbliższej rodziny; zaś jako najbliższych członków rodziny zaliczano: dzieci – własne lub przysposobione, wnuki, rodziców, małżonka a także rodzeństwo. Teraz słusznie włączono również dzieci z rodziny zastępczej, dziadków oraz osoby, nad którymi sprawowana jest opieka prawna.

Zasiłek pogrzebowy od 1 marca 2015 r.

Jednak zdaniem posła wysokość zasiłku (4000 PLN), to wyjątkowo niska zapomoga, nie przystająca do realiów cenowych w naszym kraju. Zdaniem posła koszty pogrzebu w Polsce to średnio kilkanaście tysięcy złotych i często oznacza to wielomiesięczne zadłużenie dla wdowców..

Poseł zapytał ministra pracy i polityki społecznej, czy przewiduje podniesienie zasiłku pogrzebowego tak aby stanowił on rzeczywistą zapomogę dla osób ponoszących koszty pogrzebu.

Zasiłek pogrzebowy w Polsce jest jednym z wyższych w UE

W imieniu ministra odpowiedzi udzielił 23 czerwca 2015 r. Marek Bucior - podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Przypomniał na wstępie, że obniżenie wysokości zasiłku pogrzebowego do kwoty 4000 zł nastąpiło od dnia 1 marca 2011 r. na mocy przepisów ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578). Rozwiązania przyjęte w przedmiotowej ustawie wynikały z konieczności ograniczenia wydatków ze środków publicznych w celu zahamowania szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce, który niósł za sobą ryzyko destabilizacji finansów publicznych.

Poza koniecznością zachowania deficytu budżetowego na poziomie określonym w ustawie budżetowej, celem tego działania było także dostosowanie wysokości zasiłku pogrzebowego w Polsce do wysokości świadczeń tego samego rodzaju przyznawanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Stosowna prezentacja kwotowa tego zagadnienia została szeroko przedstawiona w postaci tabeli w uzasadnieniu do projektu wspomnianej wyżej ustawy. Zgodnie z tą tabelą wysokość zasiłku pogrzebowego w państwach członkowskich UE przedstawia się następująco:

„		Zasiłek pogrzebowy 2009 w €
Belgia	Zasiłek pogrzebowy (allocation pour frais funéraires/uitkering voor begrafeniskosten): € 148.74, nieindeksowany.	148,74
Bułgaria	Po śmierci ubezpieczonego lub jego współmałżonka, dzieci i rodzice mają prawo do otrzymania zbiorczego zasiłku równego dwukrotności minimalnego wynagrodzenia i renty rodzinnej, podzielonego równo pomiędzy nimi.
Republika Czeska	Zasiłek pogrzebowy (Pohřebné): Zryczałtowany zasiłek w wysokości CZK 5,000 (€ 186) płacony członkowi rodziny odpowiedzialnemu za pochówek zmarłego.	186
Dania	Zasiłek pogrzebowy (begravelseshjælp): Przyznawany w wysokości do DKK 9,100 (€ 1,221), w zależności od sytuacji finansowej zmarłego. Osoby poniżej 18 roku życia: DKK 7,650 (€ 1,027).	1221
Niemcy	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Estonia	Zasiłek pogrzebowy (matusetoetus): Przyznawany w stałej, ryczałtowej wysokości wynoszącej obecnie EEK 3,000 (€ 192).	192
Grecja	Zasiłek pogrzebowy (??????? ???????): Zasiłek uzależniony jest od wynagrodzenia € 759.52.	759,52
Hiszpania	Zasiłek pogrzebowy (auxilio por defunción): € 30.	30
Francja	Zasiłek pogrzebowy (capital-décès) Jest równy 90-krotności dziennych zarobków osoby zmarłej.
Islandia	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Irlandia	Zasiłek pogrzebowy płacony najbliższym członkom rodziny, jego wysokość zależy od sytuacji finansowej zmarłego € 850	850
Włochy	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Cypr	Zasiłek w zryczałtowanej wysokości € 634 przysługuje po śmierci ubezpieczonego lub emeryta. W wysokości € 317 przysługuje po śmierci osoby pozostającej na czyimś utrzymaniu.	634
Łotwa	Zasiłek pogrzebowy (Apbedišanas pabalsts): Wypłacany jest w wysokości, w przypadku: * śmierci osoby ubezpieczonej: podwójnego średniego miesięcznego wynagrodzenia osoby zmarłej liczonego za okres sześciu miesięcy, od którego odprowadzana była składka, jednak nie mniej niż średnie wynagrodzenie ustalone przez państwo; * śmierci osoby pozostającej na utrzymaniu finansowym: trzykrotność miesięcznej kwoty odpowiadającej świadczeniom wypłacanym z ubezpieczeń społecznych Stałe Social Security Benefit (Valsts sociala nodrošinajuma pabalsts), LVL 135 (€ 191).	191
Liechtenstein	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Litwa	Zasiłek pogrzebowy (Laidojimo pašalpa): Powszechny (niewymagający składek) zasiłek LTL 1,040 (€ 301) przysługuje na wypadek śmierci osoby mającej stały pobyt lub nienarodzonego dziecka (po okresie 22 tygodni ciąży). Wysokość zasiłku jest równa ośmiokrotności świadczenia z ubezpieczenia społecznego Basic Social Benefit (Bazin? socialin? išmoka) kwota jest ustalona przez Rząd, obecnie wynosi LTL 130 (€ 38).	301
Luksemburg	Zasiłek pogrzebowy (Indemnité funéraire): € 1,199.05. Za dzieci poniżej 6 roku życia: 50% Za urodzenie martwego dziecka: 20%	1199,05
Węgry	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Malta	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Holandia	Zasiłek pogrzebowy (Overlijdensuitkering): 100% ostatniego miesięcznego wynagrodzenia.
Norwegia	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Austria	Zasiłek pogrzebowy - odnoszący się do poziomu wydatków (Zuschuss zu den Bestattungskosten) maxymalna kwota € 448.	448
Polska	Zasiłek pogrzebowy: 200% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Portugalia	Zasiłek pogrzebowy (subsídio de funeral): jednorazową wypłatę w wysokości € 197.63 otrzymuje osoba, która poniosła koszty pochówku.	197,63
Rumunia	W przypadku śmierci ubezpieczonego lub członka jego rodziny, osoba uprawniona do zasiłku pogrzebowego to pozostającego przy życiu małżonek, dziecko, rodzic, opiekun, kurator, dziedzic... Kwota wynosi RON 768.20 (€ 190) w przypadku śmierci ubezpieczonego i RON 348.10 (€ 86) w przypadku śmierci członka rodziny.	190
Finlandia	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Słowenia	Zasiłek pogrzebowy (posmrtnina): Ryczałt ustalony przez Zakład Ubezpieczeń Zdrowotnych (Zavod za zdravstveno zavarovanje Slovenije) równy 100% kwocie referencyjnej (zajamčena placa) z € 237,73 podzielany na członków rodziny. Koszty pogrzebu (pogrebnina): Biorąc pod uwagę wszystkie niezbędne koszty pogrzebu, ich wysokość jest ustalona przez Zakład Ubezpieczeń Zdrowotnych: € 507,12.	507,12
Słowacja	Zasiłek pogrzebowy. (Príspevok na pohreb). Zryczałtowana kwota w wysokości € 79.67. Otrzymuje osoba odpowiedzialna za pochówek. Warunek pobyt powyżej 90 dni na terenie Słowacji.	79,67
Szwecja	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Wielka Brytania	Brak zasiłku pogrzebowego.	-
Źródło	Opracowanie własne Departamentu Wynagrodzeń i Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Finansów na podstawie danych z Missoc ”.

Z przedstawionego zestawienia wynika, że aż w 10 krajach europejskich w ogóle nie ma zasiłków pogrzebowych (Niemcy, Szwecja, Włochy, Norwegia, Węgry, Islandia, Liechtenstein, Finlandia, Malta, Wielka Brytania), a w takich krajach jak np. Portugalia, Rumunia, Słowacja, Belgia, Republika Czeska, Estonia czy Łotwa kwota zasiłku pogrzebowego nie przekracza kwoty 200 euro. Należy także zaznaczyć, że w większości państw Unii Europejskiej zasiłek ten kształtuje się na poziomie około średniej miesięcznej pensji.

W zdecydowanej większości państw UE zasiłek pogrzebowy bądź nie występuje, bądź jest dużo niższy niż zasiłek pogrzebowy wypłacany na podstawie polskich przepisów. Również po ograniczeniu wysokości zasiłku do kwoty 4000 zł, Polska jest w czołówce państw europejskich, jeżeli chodzi o tego typu uprawnienia.

Minister zwrócił też uwagę, że obecnie resort pracy podejmuje wiele inicjatyw związanych w szczególności ze wsparciem rodziny. Aktualnie zwiększone środki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kierowane są na cel jakim jest wsparcie polityki prorodzinnej, w jej aspekcie prenatalistycznym. Należy podkreślić, że sytuacja demograficzna Polski jest bardzo trudna, co wiązane jest między innymi z malejącą liczbą urodzeń. W 2013 r. w Polsce urodziło się 370 tys. dzieci, w 2035 r. prognozuje się, że liczba urodzeń wyniesie 274 tys., a w 2050 r. – 255 tys., czyli o blisko jedną trzecią mniej niż obecnie. Prowadzona obecnie polityka ma tę niekorzystną tendencję zmienić.

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem wypłacanym i finansowanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wydatki z tego funduszu, w szczególności z jego części emerytalnej i rentowej, stanowią jedną z najważniejszych pozycji w systemie polskich finansów publicznych, zarówno ze względu na ich wielkość, jak i znaczenie społeczne. Obciążenie finansowe państwa związane z systemem ubezpieczeniowym przekłada się na ujemny wynik finansowy (deficyt) całego sektora publicznego. Obecnie szacuje się, że deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kształtuje się na poziomie ok. 52 mld zł.

Końcowo minister zauważył, że świadczenia z ubezpieczenia społecznego służą łagodzeniu skutków określonego ryzyka, nie mają jednak charakteru w pełni odszkodowawczego. Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem przysługującym w razie ziszczenia się ryzyka śmierci i związanej z nią konieczności urządzenia pochówku. Celem tego zasiłku nie było i nie jest umożliwienie pokrycia pełnych kosztów pogrzebu, a jedynie pomoc finansowa dla rodziny bądź innej osoby w organizacji pogrzebu.