Zmiany w ZUS 2021-2023 [TABELA]

Zmiana ustawowa (art.)

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Przed zmianą

Po zmianie

Termin wejścia w życie

Skutek zmiany

Art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Osoby, które współpracują z przedsiębiorcą korzystającym z „ulgi na start” nie podlegały dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu

Osoby, które współpracują z przedsiębiorcą korzystającym z „ulgi na start” mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego

18.09.2021

Możliwość korzystania ze świadczeń z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego tej grupy ubezpieczonych.

Art. 14 ustawy o sus

Ubezpieczony  podlegał dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo chorobowemu na wniosek, który został złożony na dokumencie ZUS ZUA.  W przypadku braku wniosku złożonego na formularzu ZUS ZUA, na podstawie tzw. dorozumianego wniosku – czyli terminowo opłaconych i rozliczonych składek na te ubezpieczenia.

Jeśli ubezpieczony nie opłacił należnych składek  w terminie, dobrowolne ubezpieczenia ustawały W uzasadnionych przypadkach, na wniosek ubezpieczonego, ZUS mógł wyrazić zgodę na opłacenie składek po terminie. Pozytywne rozpatrzenie wniosku powodowało zachowanie ciągłości dobrowolnych ubezpieczeń.

Dana osoba podlega dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo chorobowemu od dnia zgłoszenia do tego ubezpieczenia do dnia wyrejestrowania. Uchylona została zasada, w myśl której nieterminowe opłacenie składek powodowało ustanie dobrowolnych ubezpieczeń  Nie będzie można zostać objętym dobrowolnymi  ubezpieczeniami na podstawie tzw. dorozumianego wniosku. Wnioski o  zgodę na opłacanie składki po terminie za okres sprzed 1.01.2022 r. można będzie składać tylko do 30.06.2022 r.

01.01.2022

Uproszczone zasady ustalania podlegania dobrowolnym ubezpieczeniom – w szczególności dotyczy to dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Wyeliminowanie przypadków odmowy prawa do świadczeń na skutek  nieterminowego opłacenia składki.  Zmniejszy się liczba  spraw spornych w zakresie objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, korekt dokumentów rozliczeniowych. Nie trzeba będzie już  rozpatrywać wniosków o zgodę na opłacenie składek po terminie.

Art. 47 ustawy o sus

Nie było przepisu, który wyraźnie stwierdzał, że deklaracje rozliczeniowe tworzone przez ZUS w procesie ich klonowania mają moc dokumentu sporządzonego przez płatnika.

Wprowadzono przepis który jednoznacznie potwierdza dotychczas stosowaną zasadę, że dokumenty rozliczeniowe tworzone w procesie klonowania są traktowane jako dokumenty sporządzone przez płatnika składek. Ma to istotne znaczenie m.in. w sprawach o ustalenie wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne deklarowanej przez płatnika prowadzącego pozarolniczą działalność.

18.09.2021

Zmiana porządkowa. Zmniejszy się liczba spraw spornych dotyczących wysokości deklarowanej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W art. 13 ustawy o sus dodano pkt 4a i 4b

Jednakowy zapis, który wskazuje okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym dla wszystkich osób prowadzących pozarolniczą działalność.

Ustawa wyodrębnia okresy podlegania obowiązkowym  ubezpieczeniom społecznym w zależności od formy prowadzonej działalności.

18.09.2021

Zmiana potwierdza dotychczasową praktykę stosowania art. 13 ustawy w tym zakresie.

Przepisy bardziej zrozumiałe dla klienta.

Art. 48d ustawy o sus (nowy przepis)

Płatnik składek mógł składać imienne raporty rozliczeniowe lub korygować podstawy wymiaru składek wszystkich ubezpieczonych bez żadnych ograniczeń czasowych.

Płatnik składek będzie mógł przekazywać imienne raporty rozliczeniowe lub korygować podstawy wymiaru składek za ubezpieczonych:

- za okresy rozliczeniowe do grudnia2021 w terminie do 1 stycznia 2024 r.

- za okresy rozliczeniowe od stycznia2022 w terminie do 5 lat od daty opłacenia składek.

Po upływie tych terminów ZUS zapisze podstawy wymiaru składek i kwoty składek wyłącznie na kontach ubezpieczonych i tylko na podstawie prawomocnej decyzji lub prawomocnego wyroku sądu.

01.01.2022

Płatnik składek nie będzie mógł składać imiennych raportów rozliczeniowych i korygować ich bez ograniczeń czasowych.

Art. 27 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

Nie było przepisu który jednoznacznie stwierdzał , że w odniesieniu do ustalonej płatnikowi na dany rok składkowy stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się odrębnych przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek. ZUS stał na stanowisku, że w odniesieniu do stopy procentowej składki nie mają zastosowania przepisy o sukcesji. Brakowało też jednolitego orzecznictwa w tym zakresie.

Nowe przepisy jednoznacznie wskazują, że do stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się odrębnych  przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek.

18.09.2021

Zmiana porządkowa – potwierdza stosowaną interpretację przepisów. Wyeliminuje  sprawy sporne w tym zakresie oraz ewentualne sytuacje łączenia i przekształcania spółek, gdzie przewidywaną korzyścią miałoby  być jedynie przejęcie stosowanej przez innego płatnika niższej wartości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Art. 32 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

ZUS  przesyłał płatnikom informację w wersji papierowej o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe

Od roku składkowego 1.04.2022-31.03.2023, ZUS doręczy płatnikom zawiadomienia o wyliczonej stopie procentowej składki w postaci elektronicznej na profilu informacyjnym PUE.

01.04.2022

Zmiana trybu i formy zawiadamiania płatnika o obowiązującej go stopnie procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ograniczy koszty ZUS (eliminacja papieru i korzystania z usług operatora pocztowego) oraz usprawni i przyśpieszy sam proces zawiadamiania płatników.

Art. 23 ust. 1a ustawy o sus

Jeżeli płatnik nie opłacił składek w terminie, to kwota  późniejszej wpłaty powinna być powiększona o odsetki za zwłokę. Przepis ustawy pozwalał ich nie naliczać i nie opłacać jeżeli ich wysokość nie przekraczała 6,60 zł.

Od wpłat dokonanych po 18 września 2021 r., nie trzeba naliczać i opłacać odsetek za zwłokę, jeżeli ich wysokość nie przekracza 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników (1% minimalnego wynagrodzenia to obecnie 28 zł ,a od 1 stycznia 2022 r. 30,10 zł).

18.09.2021

Zmiana dotyczy przede wszystkim płatników, którzy mają zaległości w opłacaniu składek. W przypadku kłopotów z płynnością, okres zwłoki w opłaceniu składki wydłuża się. Długość okresu zależy od kwoty składek – im mniejsze tym okres  jest dłuższy. Aby obliczyć odsetki za zwłokę i okres zwolnienia z obowiązku ich naliczania można wykorzystać kalkulator na stronie ZUS. Kwota równa 1% minimalnego wynagrodzenia, będzie zmieniać się wraz ze zmianą minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników (automatyczna waloryzacja).

Art. 23 ust. 1b – 1f ustawy o sus

Nie było możliwości, aby nie naliczać odsetek, nawet jeżeli do opóźnienia doszło z przyczyn leżących po stronie ZUS.

Nie trzeba naliczać i opłacać odsetek za zwłokę, jeśli składki nie zostały opłacone albo zostały opłacone po terminie z przyczyn leżących po stronie ZUS. Z wnioskiem o nienaliczanie odsetek za zwłokę można wystąpić samemu. Sprawa może też być rozpatrywana z urzędu.

Ustawa wprowadza zamknięty katalog przypadków, w których mogą być nienaliczane odsetki z zwłokę:

1. Płatnik został błędnie poinformowany o stanie rozliczeń (np.: błąd w piśmie o saldzie, zawiadomieniu o kwocie nadpłaty albo kwocie zadłużenia, wezwaniu do zapłaty, decyzji o wysokości zadłużenia, czy w upomnieniu),
2. Płatnik zastosował się w danym okresie rozliczeniowym do utrwalonej praktyki interpretacyjnej Zakładu (interpretacji w sprawach indywidulanych zamieszczonych na stronie BIP ZUS),
3. Płatnik zastosował się do pisma ZUS w swojej indywidualnej sprawie (np. w związku z wynikami kontroli przeprowadzonej przez ZUS),
4. Płatnik zastosował się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej ZUS, która następnie uległa zmianie (np. zmiany wytycznych w zakresie naliczania i poboru składek lub zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym).

O kwocie nieopłaconych składek i braku konieczności opłacenia ich z odsetkami informuje ZUS. Termin na opłacenie składek wynosi 14 dni. Po tym terminie należy je zapłacić wraz z odsetkami od momentu, w którym stały się wymagalne.

18.09.2021

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli do powstania opóźnienia w opłaceniu składki przyczynił się ZUS nie będzie konieczności uregulowania odsetek od tej zaległości . O tym czy taka sytuacja miała miejsce decydować będzie ZUS, który wyznaczy jednocześnie nowy 14 dniowy termin na opłacenie zaległej składki. Przekroczenie tego terminu będzie miało poważne konsekwencje w postaci odsetek liczonych od momentu wymagalności składek do momentu ich zapłaty.

Art. 24 ust. 2 i 5b ustawy o sus

ZUS mógł odzyskiwać należności z tytułu składek w drodze egzekucji administracyjnej lub sądowej.

Nowy przepis rozszerza katalog sposobów odzyskiwania należności z tytułu składek.

Jeżeli ZUS wypłaca emeryturę, rentę lub zasiłek, zadłużenie w ZUS może być potrącone ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez Zakład. Zaproponowane zmiany mają na celu usprawnienie odzyskiwania należności z tytułu składek, ale przy zminimalizowaniu, względem zobowiązanego, kosztów dochodzenia.

01.01.2022

Egzekucja sądowa i administracyjna jest kosztowna. Koszty egzekucji zwiększają zadłużenie, które dłużnik musi spłacić. Możliwość potrącania należności z tytułu składek z wypłacanych przez ZUS świadczeń pozwala zminimalizować koszty dochodzenia roszczeń. Nie będą naliczane koszty egzekucji administracyjnej lub sądowej. Rozwiązanie dotyczy tych dłużników ZUS, którzy jednocześnie są świadczeniobiorcami (emeryci, renciści, osoby, które pobierają zasiłki z ubezpieczeń).

Art. 24 ust. 5ca ustawy o sus

Jeżeli ogłoszenie upadłości nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego. Dotyczy to przypadków, w których należności powstały już w toku postępowania upadłościowego, tj. należności, dla których nie rozpoczął się bieg terminu przedawnienia.

18.09.2021

Ukształtowanie terminu rozpoczęcia biegu przedawnienia pozwala zoptymalizować okres dochodzenia należności.

Art. 24 ust. 5f 1998 r ustawy o sus

Zawieszenia biegu terminu przedawnienia w przypadku wydawania przez Zakład decyzji j o obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawie wymiaru składek lub obowiązku ich płacenia . W takim przypadku bieg terminu przedawnienia zawiesza się od dnia wszczęcia postępowania w celu wydania decyzji do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.

18.09.2021

Doprecyzowanie przepisów. Zwiększenie ich przejrzystości.

Art. 24 ust. 5g ustawy o sus

Nowa przesłanka zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia będzie zawieszony od dnia objęcia restrukturyzacją należności z tytułu składek, o których mowa w art. 160 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, do dnia zapłaty ostatniej raty w przypadku rozłożenia na raty, lub do dnia zapłaty w przypadku odroczenia terminu płatności. Układ może trwać dłużej niż pięć lat (dłużej niż okres przedawnienia roszczeń z tytułu składek), dlatego wymagało to odpowiedniego uregulowania. 

18.09.2021

Ukształtowanie terminu rozpoczęcia biegu przedawnienia pozwala zoptymalizować okres dochodzenia należności.

Art. 24 ust. 6b. 6d, 6f ustawy o sus

ZUS nie zawiadamiał płatnika o nadpłacie składek i nie zwracał ich, jeżeli ich kwota była niższa niż wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

Forma dokonania zwrotu nie była określona.

ZUS ma obowiązek zawiadomić płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, jeżeli ich wysokość przekroczy dziesięciokrotność kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (obecnie kwota ta wynosi 116 zł). ZUS zwróci nadpłatę w formie bezgotówkowej na rachunek bankowy.

18.09.2021

Zmiany ułatwiają i racjonalizują rozliczenia pomiędzy płatnikami a ZUS.

Art. 28 ust. 3 pkt 4c i art. 30 ustawy o sus

Nie można było stwierdzić całkowitej nieściągalności i w konsekwencji umorzyć składek pobieranych przez ZUS w przypadku upadłości konsumenckiej.

Przepis wprowadza możliwość (ale nie obowiązek) stwierdzenia przez ZUS całkowitej nieściągalności i w konsekwencji umorzenia należności z tytułu składek w przypadku ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Samo ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie oznacza, że ZUS umorzy zobowiązania upadłego. Przed podjęciem decyzji ZUS uwzględni możliwość zaspokojenia swoich roszczeń z majątku dłużnika lub z przyszłych wpłat.

Jeżeli sąd umorzy zobowiązania upadłego będzie to dotyczyć zarówno składek finansowanych przez płatnika, jak i ubezpieczonego który nie jest płatnikiem składek.

Brak możliwości umorzenia należności z tytułu składek, w przypadku niektórych osób (w szczególności takich, które w przeszłości prowadziły działalność gospodarczą i są zadłużone w ZUS) stanowi istotną przeszkodą w procesie prowadzenia upadłości konsumenckiej. Nowelizacja tworzy taką możliwość. Każda sprawa będzie badana indywidualnie.

Art. 28 ust. 5a - 5c ustawy o sus

Nie było można umorzyć należności w kwotach, których koszt działania przewyższa koszt ich odzyskania. 

Można umorzyć należności z tytułu składek w części finansowanej przez płatnika jeżeli:

1. płatnik został wyrejestrowany, a kwota zadłużenia nie przekracza dziesięciokrotności kwoty kosztów upomnienia (obecnie 116 zł a od 13 października 160 zł)
2. dłużnik ZUS zmarł, jeżeli kwota zadłużenia nie przekracza 10% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym kwartał, w którym nastąpił zgon.

18.09.2021

Niewielkie należności, które pozostają po wyrejestrowaniu płatnika składek lub śmierci dłużnika, ZUS umarza z mocy prawa.

Art. 47 ustawy o sus

Ustawa zwalnia z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych niektórych płatników składek (osób prowadzących pozarolniczą działalność, osób ubezpieczonych dobrowolnie, niektórych duchownych), o ile nie zmieniły się wykazywane dane (tzw. klonowanie).

ZUS może sporządzać deklarację rozliczeniową i imienny raport miesięczny za płatników, którzy są zwolnieni z obowiązku ich składania. Dokumenty sporządzane przez ZUS będą miały moc zrównaną z dokumentem złożonym przez płatnika składek.

18.09.2021

Już obecnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozlicza niektórych płatników składek na podstawie złożonych przez nich dokumentów, które powiela w następnym okresie rozliczeniowym, o ile nie wykazali zmiany. Przyspieszy procedura dochodzenia nieopłaconych w terminie składek.

Art. 47b ustawy o sus

Nie każdy płatnik składek miał obowiązek posiadania profilu na Platformie Usług Elektronicznych ZUS.

Każdy płatnik składek ma obowiązek założyć i utrzymywać profil informacyjny na PUE ZUS i przekazać Zakładowi swój adres elektroniczny. W przypadku gdy płatnik składek nie dopełni tego obowiązku profil zostanie założony przez ZUS.

01.01.2023

Zmiany ułatwią, przyspieszą i zmniejszą koszty korespondencji wymienianej z ZUS.

47c ustawy o sus

Pisma w formie elektronicznej doręczane do ZUS mogły być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym. Natomiast, podpisanie pism w formie elektronicznej z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych, który Zakład bezpłatnie udostępnia w systemie teleinformatycznym było możliwe tylko w przypadku gdy przepisy szczególne pozwalały na ten rodzaj podpisu.

Wszystkie pisma w formie elektronicznej doręczane do ZUS za pośrednictwem profilu w PUE mogą być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych, który Zakład bezpłatnie udostępnia w systemie teleinformatycznym.

01.01.2023

Zmiany ułatwią, przyspieszą i zmniejszą koszty korespondencji wymienianej z ZUS.

Art. 47d ust. 2 ustawy o sus

Nieograniczona w czasie możliwość składania korekt deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych.

Korekty dokumentów rozliczeniowych można składać do pięciu lat (dotyczyć to będzie dokumentów rozliczeniowych składanych za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące). Po upływie tego terminu zmiany na koncie ubezpieczonego będą możliwe wyłącznie na skutek wyroku sądu lub prawomocnej decyzji.

Dokumenty rozliczeniowe korygujące za okresy od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r. ZUS przyjmie wyłącznie do 1 stycznia 2024 r. Oznacza to, że od 2024 r. nie będzie już można korygować dokumentów rozliczeniowych za okres do grudnia 2021 r.

01.01.2022

Wzrost stabilności zapisów na kontach. Wzrost jakości danych przekazywanych w dokumentach do ZUS. Zmniejszenie i ograniczenie liczby dokumentów błędnych składanych do ZUS.

Art. 84 ust. 4 ustawy o sus

Brak możliwości dochodzenia należności ZUS z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w trybie egzekucji sądowej (dochodzenie wyłącznie w trybie egzekucji administracyjnej).

Od 18 września 2021 r. ZUS może dochodzić nienależnie pobranych świadczeń również w trybie egzekucji sadowej.

18.09.2021

Wzrost efektywność ZUS w odzyskiwaniu środków publicznych. Większa dbałość o wspólne środki finansowe

Art. 15 pkt 2 ustawy o rencie socjalnej.

ZUS nie mógł dotychczas stosować instytucji umorzenia nienależnie pobranych rent socjalnych, odroczać terminu ich płatności lub rozkładać należności z tego tytułu na raty.

Zakład może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranej renty socjalnej w całości lub w części, odroczyć termin jej płatności albo rozłożyć spłatę na raty, jeżeli:

• zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności lub
• kwota nienależnie pobranych świadczeń nie przewyższa kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Rozłożenie na raty kwot należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń albo odroczenie terminu ich płatności nastąpi w formie umowy. Od należności z tytułu nienależnie pobranych rent socjalnych, które rozłożono na raty albo których termin płatności odroczono, ZUS nie naliczy odsetek, począwszy od dnia wpływu wniosku o udzielenie tych ulg.

18.09.2021

Wypłacana przez ZUS renta socjalna nie jest świadczeniem z ubezpieczeń społecznych. Przed nowelizacją ZUS nie mógł odstąpić od żądania zwrotu nienależnie pobranych rent, odroczenia terminu ich płatności lub ich rozkładania na raty. Osoby, które pobrały nienależnie renty socjalne są obecnie w lepszej sytuacji – ZUS może stosować wygodniejsze dla nich instrumenty.

Art. 87 ust. 1 pkt 5 ustawy o sus

Przed zmianą, w trakcie przeprowadzania kontroli płatnika składek, inspektor kontroli Zakładu miał prawo przesłuchiwać świadków na podstawie powołanego przepisu ustawy systemowej oraz Kodeksu postępowania administracyjnego. 

Od 18 września 2021 r. do wezwania świadka na przesłuchanie wystarczą przepisy ustawy systemowej.  W trakcie kontroli płatnika składek inspektor kontroli Zakładu ma prawo wezwać świadków na przesłuchanie na podstawie zmienionego przepisu.

18.09.2021

Zmiana ma charakter doprecyzowujący i nie zmienia trybu prowadzenia przesłuchań świadków w trakcie kontroli. 

Art. 87 ust. 1 pkt 6 ustawy o sus

W trakcie kontroli płatnika składek inspektor Kontroli Zakładu miał prawo przesłuchiwać płatnika składek i ubezpieczonego, jeżeli z powodu braku lub po wyczerpaniu innych środków dowodowych nie zostały wyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego. Do 18 września 2021 r. wezwanie   płatnika składek i ubezpieczonych stosowane było na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych  oraz Kodeksu postępowania administracyjnego.

Od 18 września 2021 r. do wezwania płatnika składek i ubezpieczonego  na przesłuchanie wystarczą przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.   

18.09.2021

Zmiana ma charakter doprecyzowujący i nie zmienia trybu prowadzenia przesłuchań płatników składek i ubezpieczonych w trakcie kontroli. 

Art. 91 ust. 1 pkt 9 ustawy o sus

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami protokół kontroli zawierał pieczęć
i podpis inspektora kontroli Zakładu.

Protokół kontroli nie musi zawierać pieczęci, tylko podpis inspektora kontroli Zakładu z podaniem imienia i nazwiska.

18.09.2021

Zmiana umożliwi doręczanie protokołu kontroli elektronicznie.

Art. 91 ust. 2 ustawy o sus

Protokół kontroli sporządzany był w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymywał kontrolowany płatnik składek lub osoba upoważniona do reprezentowania lub prowadzenia jego spraw.

Zmiana eliminuje słowo : „jednobrzmiących” - protokół kontroli sporządzany jest w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje kontrolowany płatnik  składek lub osoba upoważniona do reprezentowania lub prowadzenia jego spraw.

18.09.2021

Zmiana umożliwi doręczanie protokołu kontroli elektronicznie.

Art. 91 ust. 2a ustawy o sus

Zakład wprowadzał zmiany do protokołu kontroli poprzez sporządzanie aneksu do protokołu kontroli, wyłącznie na podstawie uregulowanej praktyki. Brakowało regulacji prawnej.

Protokół kontroli można zmienić w formie aneksu do protokołu kontroli.

18.09.2021

Zmiana nie wywołuje skutków w zakresie zmiany protokołu kontroli poprzez sporządzenie aneksu, ponieważ dotychczas tego typu rozwiązanie było stosowane przez Zakład.

Art. 91 ust. 3 ustawy o sus

Płatnik składek miał prawo do wniesienia pisemnych zastrzeżeń do protokołu kontroli.

Zmiana przepisu eliminuje słowo „pisemnych” zastrzeżeń.

18.09.2021

Zmiana nie wywołuje skutków w zakresie wnoszenia zastrzeżeń do protokołu kontroli. Pozwala kierować zastrzeżenia do Zakładu w postaci dokumentu elektronicznego.

Art. 91 ust. 3 ustawy o sus

Brak regulacji prawnej, zgodnie z którą płatnikowi składek przysługiwało prawo do złożenia zastrzeżeń do aneksu do protokołu kontroli.

Płatnik składek, zgodnie z powołanym przepisem, ma prawo do złożenia zastrzeżeń  do aneksu do protokołu kontroli, co dotychczas było stosowane wyłącznie na podstawie uregulowanej praktyki.

18.09.2021

Zmiana nie wywołuje skutków w składaniu zastrzeżeń do aneksu do protokołu kontroli, ponieważ dotychczas tego typu rozwiązanie było stosowane przez Zakład.

Art. 91 ust. 4a ustawy o sus

Brak regulacji prawnej, zgodnie z którą płatnik składek mógł wnieść zastrzeżenia do aneksu do protokołu kontroli, jeżeli aneks ten został sporządzony po rozpatrzeniu zastrzeżeń do protokołu kontroli.

Płatnikowi składek nie przysługuje prawo do wniesienia zastrzeżeń do aneksu do protokołu kontroli, jeżeli aneks ten został sporządzony w związku z rozpatrzeniem zastrzeżeń do protokołu kontroli.

18.09.2021

Płatnik składek nie będzie miał prawa wnieść zastrzeżeń do aneksu do protokołu kontroli, jeżeli aneks ten został sporządzony w związku z wniesionymi  przez płatnika składek zastrzeżeniami do protokołu kontroli.

Dotychczas tego typu rozwiązanie było stosowane przez Zakład.

Art. 41 ust. 7b pkt 2 ustawy o sus

Zgodnie z przepisem płatnik składek ma obowiązek w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli złożyć imienny raport korygujący zgodnie z ustaleniami kontroli. 

Płatnik składek będzie miał  obowiązek w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli albo otrzymania aneksu do protokołu kontroli lub informacji o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń złożyć imienny raport korygujący zgodnie z ustaleniami kontroli. 

01.01.2022

Płatnik składek od 1 stycznia 2022 r. będzie mógł złożyć dokumenty korygujące po otrzymaniu protokołu kontroli, aneksu do protokołu kontroli oraz informacji o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń. 

Dotychczas tego typu rozwiązanie było stosowane przez Zakład.

Art. 84 ust. 1 ustawy o sus

Odsetki od nienależnie pobranych świadczeń były ustalane za okres od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji w sprawie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia do dnia uregulowania należności.

Jeżeli w terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia decyzji zobowiązany uregulował należność, odsetki nie były naliczane.

Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu  , odsetki ustawowe za opóźnienie nalicza się od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty. Z kolei zgodnie z dodanym ust.1a w art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ,w przypadku zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w terminie wskazanym w decyzji, nie nalicza się odsetek od spłaconych należności za okres od dnia przypadającego po dniu wydania decyzji do dnia spłaty.

18.09.2021

W decyzji, która zobowiązuje do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, kwota odsetek będzie podana na dzień wydania decyzji. Jeśli należność wskazana w decyzji nie zostanie uregulowana w ciągu jednego miesiąca od dnia doręczenia decyzji, ZUS  naliczy odsetki za okres od dnia przypadającego po dniu wydania decyzji do dnia spłaty.

Art. 84 ust. 6 ustawy o sus

Jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane podaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami obciążał odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot.

Jeżeli wypłacenie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot za cały okres, za który nienależne świadczenia zostały wypłacone.  

18.09.2021

Wprowadzona zmiana sankcjonuje stosowaną przez Zakład praktykę. Ze zmienionego przepisu wprost wynika , że to płatnik składek lub inny podmiot ma obowiązek zwrócić nienależnie wypłacone świadczenia za cały okres, za który świadczenie zostało wypłacone. W takich przypadkach nie mają zastosowania ograniczenia czasowe określone w art. 84 ust. 3 i ust. 7a ustawy systemowej. Oznacza to, że Zakład może zobowiązać płatnika składek do zwrotu nienależnie wypłaconego świadczenia także w przypadku, gdy od ostatniego dnia okresu, za który zostało wypłacono to świadczenie minęło 3 lata. Zakład może też wydać decyzję o zwrocie nawet wówczas, gdy od ostatniego dnia okresu, za który świadczenie zostało nienależnie pobrane upłynęło ponad 5 lat.

Art. 57 ust. 1 pkt 3 i 58 ust. 2 ustawy emerytalnej

Aby uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy trzeba spełnić szereg warunków, m.in.:

-    Jeśli klient ukończył 30 rok życia musi mieć 5 lat stażu ubezpieczenia (okresów składkowych i nieskładkowych)   i cały ten okres musi przypadać w ostatnim 10-leciu przed dniem złożenia wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy

-    Niezdolność do pracy musi powstać w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

ZUS bierz e pod uwagę m. in. okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o ile wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Obowiązek opłacania składki za osoby pobierające te świadczenia ustaje, gdy ubezpieczony osiągnie staż ubezpieczenia, który gwarantuje w przyszłości przynajmniej minimalną emeryturę (dla kobiety 20 lat, dla mężczyzny 25 lat)  

ZUS przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ZUS weźmie pod uwagę  również okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, za które nie było obowiązku opłacania składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

18.09.2021

Zmiana zwiększa zakres ochrony rentowej dla osób, które stały się niezdolne do pracy i jest bardzo korzystna dla klientów.

Umożliwi przyznanie renty osobom, które stały się niezdolne do pracy w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna nawet jeśli nie było obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o ile spełnią wszystkie warunki do renty. Okresów tych  nie wlicza się do 10-lecia przypadającego przed dniem złożenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy

art. 110, 110a, 112 i 113 ustawy emerytalnej

Art. 110 i 110a umożliwia ponowne obliczenie wysokości m.in. renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem zarobków uzyskanych po jej przyznaniu, z zastosowaniem aktualnej kwoty bazowej.

Przepisy art. 112 i 113 umożliwiają doliczenie stażu.

Na podstawie przepisów można przeliczyć świadczenia przyznane na tzw. starych zasadach.

Przepisy art. 110 i 110a zostaną uchylone.

Zmiana art. 112 ma charakter porządkujący.

Doliczenie okresów przebytych po przyznaniu renty lub emerytury, będzie możliwe raz w roku ( art. 113) i będzie dotyczyło tylko okresów składkowych. Analogiczne rozwiązanie obowiązuje w przypadku świadczeń przyznawanych w nowym systemie emerytalnym.

01.01.2022

Zmiany ujednolicają zasady przeliczania świadczeń w starym i nowym systemie, wprowadzają równe traktowanie w tym zakresie obu grup pracujących emerytów i nie stawiają żadnej grupy w uprzywilejowanej sytuacji

Art. 10 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej

Renta socjalna jest zawieszana w każdym miesiącu, w którym przychód jest wyższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (obecnie 3853,20 zł). Rentę zawiesza się na bieżąco, za każdy miesiąc osobno.

Na zawieszenie renty socjalnej wpływ mają przychody w zasadzie z każdej pracy oraz kwoty zasiłków (m. in. chorobowego, macierzyńskiego opiekuńczego), a także tytułu umowy najmu czy dzierżawy.

Jeśli przychód będzie wyższy niż 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130%  tej kwoty (obecnie 7 155,90 zł) część renty socjalnej będzie nadal przysługiwać.  Dopiero gdy przychód przekroczy wyższy próg – 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, renta będzie zawieszona.

Na bieżąco renta będzie wypłacana (w pełnej wysokości lub zmniejszona) albo będzie zawieszona (w zależności od kwoty przychodu), ale jej ostateczne rozliczenie nastąpi po zakończeniu roku kalendarzowego. Będzie można porównać przychód z każdego miesiąca osobno lub z całego roku.

Katalog przychodów zostanie ograniczony. Na zawieszenie renty socjalnej nie wpłynie przychód z tytułu najmu czy dzierżawy, a także z niektórych rodzajów pracy, np. przychody z umowy zlecenia uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów jeśli nie ukończyli 26 roku życia oraz honoraria z tytułu działalności twórczej lub artystycznej.

01.01.2022

Renta socjalna będzie podlegała takim samym zasadom co renty z tytułu niezdolności do pracy. Zmiana jest bardzo korzystna dla klientów.

Dla wielu rencistów, których renty socjalne były zawieszane z powodu kwoty przychodu, zmiana przepisów oznacza możliwość pobierania renty w pełnej lub zmniejszonej wysokości.

Klienci osiągający przychód z tytułów, które nie będą już brane pod uwagę będą mogli pobierać pełną rentę socjalną niezależnie od kwoty przychodu.

Zmiana jest korzystna również dla klientów, których wypłaty za pracę z kilku miesięcy są kumulowane lub którzy pracują tylko część roku.  Będą mogli być rozliczani z przychodu z każdego miesiąca osobno, ale też z łącznego przychodu z całego roku.

Kliencipowinni powiadomić ZUS, jakie przychody zamierzają osiągać od stycznia 2022 roku.

Art. 139 ust. 1 ustawy emerytalnej

Regulacja taka nie obowiązywała w dotychczasowym stanie prawnym.

Kwoty zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia oraz świadczenia rehabilitacyjnego ( o których mowa w przepisach o świadczeniach pieniężnych

z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa), zaliczone na poczet emerytury przyznanej za okres, za który zostały pobrane, traktowane są tak, jak świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej. W hierarchii potrąceń zajmują taką samą pozycję jak te świadczenia (zmiana art. 139 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej)  w ramach tej samej pozycji - kwoty ww. świadczeń chorobowych potrącane są po świadczeniach wypłacanych w kwocie zaliczkowej oraz po kwotach świadczenia lub świadczeń podlegających rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3 ustawy emerytalnej. W razie przyznania lub podwyższenia świadczeń za okres wsteczny organ rentowy może potrącić na zaspokojenie należności kwotę wyrównania należną do miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wydano decyzję ustalającą prawo do świadczeń lub decyzję ustalającą prawo do świadczeń w podwyższonej wysokości. Potrącenia będą realizowane zgodnie z  art. 139 ustęp 1 pkt. 1 ustawy o FUS.

01.01.2022

Rozliczenie zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego z przyznawaną emeryturą zmniejszy liczbę nadpłat. 

Art. 25a ustawy emerytalnej

W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku  uwzględnia się waloryzację roczną, ale nie uwzględnia waloryzacji kwartalnej. W konsekwencji, przejście na emeryturę w czerwcu może być mniej korzystne niż w pozostałych miesiącach II kwartału danego roku.

Od2021 r. przy ustalaniu wysokości emerytury w czerwcu uwzględnia się waloryzacje roczną lub kwartalne, które dotąd nie były stosowane. W  przypadku przyznania przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed 18 września 2021 r.:

– emerytury na wniosek zgłoszony po 31 maja 2021 r. lub

- emerytury z urzędu na podstawie art. 24a, osobom, które wiek emerytalny ukończyły po 31 maja 2021 r. lub

- renty rodzinnej po osobach zmarłych po 31 maja 2021 r.

emerytura lub renta rodzinna zostanie ponownie obliczona z urzędu, z uwzględnieniem wprowadzonych zmian w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy. 

Ponowne obliczenie świadczenia oraz wypłata wyrównania świadczenia nastąpi od dnia powstania prawa do świadczenia i jego wypłaty, nie wcześniej niż od 1 czerwca 2021 r.

18.09.2021

Zmiana bardzo korzystna dla świadczeniobiorców. Na stałe wprowadza zasady ustalania emerytury w czerwcu danego roku, które zostały zastosowane jednorazowo w 2020 r. Osobom, którym ustalono emeryturę w czerwcu 2021 r., emerytura zostanie przeliczona z zastosowaniem nowych zasad.

Art. 4 ust. 4 i art. 6 ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym

Wnioskodawca jest zobowiązany dołączyć do wniosku m.in. akty urodzenia dziecka.

Zmiana znosi obowiązek przedłożenia odpisów krajowych aktów urodzenia dzieci przez osoby, które występują o to świadczenie.

01.01.2022 r.

Zmiana bardzo korzystna dla klientów. Upraszcza procedury związane z przyznaniem rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego i zwalnia wnioskodawcę z obowiązku przedłożenia dokumentów, które ZUS może pozyskać we własnym zakresie. Skróci też czas załatwienia  sprawy. Należy wciąż dostarczać zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka, jeżeli akt urodzenia dziecka nie jest sporządzony w rejestrze stanu cywilnego.

Art. 4 pkt 1 (art. 2a ustawy zasiłkowej)

Dotychczas, w przypadku gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą, osoba z nią współpracująca lub duchowny nie opłacił w terminie składek, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustawało. Taka osoba nie miała prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.  

Zmieni się charakter dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ubezpieczenie nie będzie już ustawało na skutek nieterminowego opłacenia składek (zmiana do ustawy systemowej). Zatem osoby prowadzące działalność gospodarczą, osoby z nimi współpracujące oraz duchowni będą mogły ubiegać się o zasiłki również w przypadku opłacenia składek po terminie. Wprowadzone rozwiązanie jest analogiczne jak w przypadku świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa nie przysługują, jeśli w dniu powstania prawa do świadczenia wystąpi zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę, do czasu spłaty całości zadłużenia. Prawo do tych świadczeń ulegnie przedawnieniu, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia.

01.01.2022

Jeżeli w dniu powstania prawa do zasiłku ZUS ustali, że  osoba prowadząca działalność gospodarczą, osoba z nią współpracująca, osoba współpracująca z osobą korzystającą z ulgi na start, duchowny będący płatnikiem składek na własne ubezpieczenia ma zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego  wynagrodzenia za  pracę,  , do czasu spłaty całości zadłużenia nie ma prawa do tego zasiłku . Prawo do tych świadczeń ulegnie przedawnieniu, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia.

Art. 4 pkt 2 (art. 8 ust. 2 ustawy zasiłkowej)

Zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia przysługiwał na zasadach ogólnych, tj. mógł przysługiwać za cały  okres zasiłkowy (182 dni/270 dni).

Za  okres niezdolności  do pracy przypadający po  ustaniu ubezpieczenia zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności  do pracy spowodowanej gruźlicą, występującej w czasie ciąży lub powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianych dla kandydatów na dawców komórek, tkanek  i narządów oraz zabiegowi pobrania  komórek, tkanek i narządów.

01.01.2022

Krótszy okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia – do 91 dni.

Art. 4 pkt 3 (art. 9 ust. 2 ustawy zasiłkowej)

Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie nieprzerwane okresy niezdolności do pracy, nawet jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana różnymi przyczynami. W przypadku przerw w niezdolności do pracy, do okresu zasiłkowego wlicza się okres niezdolności do pracy przypadający przed przerwą, o ile jest ona spowodowana tą samą przyczyną, a przerwa nie przekracza 60 dni. Przerwa w niezdolności do pracy i zachorowania po przerwie z innej przyczyny (trwającej nawet jeden dzień), oznacza powstanie prawa do nowego okresu zasiłkowego.

Okres zasiłkowy uniezależniony od tego, czy przyczyna niezdolności do pracy występująca przed przerwą i po przerwie jest ta sama. Do okresu zasiłkowego wliczane będą okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekroczyła 60 dni, niezależnie od przyczyny. Do okresu zasiłkowego nie będą wliczane okresy niezdolności do pracy przypadające przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.

01.01.2022

Prostsze zasady ustalania okresu zasiłkowego (obecnie występują wątpliwości z tym związane, ponieważ np. pracodawcy wypłacający zasiłki nie znają przyczyn schorzeń swoich pracowników, co utrudnia ustalenie okresu zasiłkowego; pracodawcy korespondują w tej sprawie z ZUS albo lekarzem leczącym, co może wydłużyć terminy wypłaty świadczeń). Po wyczerpaniu okresu wypłaty zasiłku chorobowego ubezpieczony, który jest nadal niezdolny do pracy z powodu choroby, będzie mógł wystąpić o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego lub renty z tytułu niezdolności do pracy, w zależności od rokowań co do stanu zdrowia. O stanie zdrowia uprawniającym do przyznania świadczenia rehabilitacyjnego będzie orzekał lekarz orzecznik ZUS.

Art. 4 pkt 4 (art. 11 ust. 1 ustawy zasiłkowej)

Miesięczny  zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosi  70% podstawy wymiaru zasiłku, a za okres pobytu w szpitalu –  od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Miesięczny  zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu będzie wynosił 80% podstawy wymiaru zasiłku. 

01.01.2022

Wyższy zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu. Zasiłek chorobowy za ten okres będzie przysługiwał w wysokości 80%.

Art. 4 pkt 5 - 7 (art.  13 ust. 1a, art. 18 ust. 8, art. 25 ust. 2 ustawy zasiłkowej)

Prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia oraz prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.

Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, prawo do świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku wyrównawczego nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy niezależnie od systemu ubezpieczenia/zaopatrzenia, na podstawie którego ma ustalone prawo do tej emerytury lub renty

01.01.2022

Osoba, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, niezależnie od tego czy prawo to przysługuje z systemu powszechnego czy z systemu zaopatrzenia  służb mundurowych, nie otrzyma zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia oraz świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego. Dotychczasowe orzecznictwo sądów nie było jednolite.

Art. 4 pkt 8 (art. 30 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy zasiłkowej)

Prawo do zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia nie przysługuje, jeśli rozwiązanie umowy o pracę w okresie ciąży nastąpiło wskutek śmierci pracodawcy. W takim przypadku nie przysługuje też zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego oraz do zasiłku  w wysokości  zasiłku  macierzyńskiego przysługuje  w razie śmierci pracodawcy.

01.01.2022

Rozszerzenie grupy osób uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego o osoby, które z przyczyn od siebie niezależnych (tj. śmierci pracodawcy) utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu tego ubezpieczenia.

Art. 4 pkt 9 (art. 43 ustawy zasiłkowej)

Podstawę wymiaru zasiłku oblicza się na nowo, jeżeli w pobieraniu zasiłków wystąpi przerwa wynosząca co najmniej trzy miesiące kalendarzowe.

Podstawa wymiaru zasiłku ustalana na nowo, jeśli między okresami pobierania zasiłków wystąpi przerwa wynosząca co najmniej jeden miesiąc kalendarzowy.

1. 1. 2022

Podstawa wymiaru zasiłku będzie ustalana na podstawie bieżącego wynagrodzenia pracownika. Wysokość świadczeń będzie więc zbliżona do wysokości aktualnych zarobków.

Art. 4 pkt 10 (art. 61a ustawy zasiłkowej)

ZUS ma prawo do przetwarzania danych i informacji niezbędnych do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłaty.

ZUS, może pozyskiwać dane i informacje w zakresie niezbędnym do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłat od ubezpieczonych oraz płatników składek, którzy są obowiązani bezpłatnie je udostępnić.

01.01.2022

Obowiązek dla ubezpieczonych i płatników składek  przekazywania informacji do ZUS, wyłącznie w celu ustalenia prawa i wypłaty zasiłków w razie choroby i macierzyństwa.

Art. 4 pkt 11 (art. 64 ust. 1 i ust. 3 ustawy zasiłkowej)

ZUS wypłaca zasiłki na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień – nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.

ZUS wypłaca zasiłki na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień – nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku.

Ze względu na to, żewypłata zasiłków osobom podlegającym dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu jest uzależniona od spłacenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (art. 4 pkt 1 projektu – art. 2a ustawy zasiłkowej), termin wypłacenia zasiłku będzie uzależniony od spłacenia zadłużenia. Niebędzie dłuższy niż 60 dni od spłaty całości zadłużenia.

01.01.2022

Ujednolicenie terminów wypłaty świadczeń krótko i długoterminowych. Świadczenia będą wypłacane w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku.

Art. 4 pkt 12 (art. 65 ust. 3 ustawy zasiłkowej)

Ustawa zasiłkowa nie zawiera szczególnych zasad dotyczących wypłaty zasiłków osobom mieszkającym za granicą. Zgodnie z zasadą ogólną, zasiłki wypłaca się na wskazany przez świadczeniobiorcę lub odbiorcę wypłaty adres albo rachunek bankowy. Jeśli świadczeniobiorca mieszka lub przebywa w innym państwie członkowskim UE/EFTA albo państwie, z którym Polskę łączy dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym, zasiłek na wniosek uprawnionego wypłaca się bezpośrednio na rachunek bankowy w innym państwie członkowskim.

Osobom zamieszkałym za granicą zasiłki będą wypłacane w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy prowadzony w kraju lub wydany w jej kraju  instrument płatniczy. Na wniosek zasiłki będzie można wypłacać na wskazany rachunek płatniczy prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy osoby upoważnionej do odbioru świadczenia, zamieszkałej w kraju; chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

01.01.2022

Wypłata zasiłków osobom zamieszkałym za granicą wyłącznie w formie bezgotówkowej w Polsce. Na wniosek świadczeniobiorcy transfer zasiłku na zagraniczne konto bankowe (w państwie członkowskim UE/EFTA lub gdy umowa międzynarodowa tak stanowi).

Art. 4 pkt 13 (art. 66 ust. 2 ustawy zasiłkowej)

Jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie, wypłacone kwoty podlegają m.in. ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie, wypłacone kwoty podlegają m.in. ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej.

01.01.2022

STryb dochodzenia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rozszerzony o tryb egzekucji sądowej, tj. prowadzonej przez komornika sądowego.

Art. 4 pkt 14 (art. 66a ustawy zasiłkowej)

1. Potrącenia z zasiłków można było robić  na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (poprzez odesłanie zawarte w przepisach kodeksu postępowania cywilnego).
2. Z zasiłków nie potrąca się należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych.

3. W przypadku przyznania emerytury wstecz za okres, za który został wypłacony zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia albo świadczenie rehabilitacyjne, dochodziło do podwójnych wypłat świadczeń za ten sam okres - zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia/świadczenia rehabilitacyjnego i emerytury. Jeśli zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia albo świadczenie rehabilitacyjne był nienależnie pobrany , ZUS dochodził jego zwrotu. W pozostałych przypadkach osoba uzyskiwała emeryturę za okres pokrywający się z wypłaconym świadczeniem w razie choroby.

1. Wprost  wskazane w ustawie, że z zasiłków można robić potrącenia na zasadach określonych w ustawie emerytalnej.

2. Z zasiłków nie potrąca się należności z tytułu odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej itd.

3. W przypadku przyznania prawa do emerytury za okres, za który ubezpieczony pobierał zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia albo świadczenie rehabilitacyjne, pobrane z tego tytułu kwoty zalicza się na poczet przyznanej emerytury. Kwoty te traktuje się jak świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS.

01.01.2022

1.            Wprowadzenie do ustawy zasady dotychczas stosowanej przez ZUS. Zmiana przepisu ma charakter porządkujący.

2.            Wprowadzenie do ustawy zasady dotychczas stosowanej przez ZUS. Zmiana przepisu ma charakter porządkujący.

3.            Świadczeniobiorca nie będzie otrzymywał za ten sam okres dwóch świadczeń z ubezpieczeń społecznych, tzn. zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia (albo świadczenia rehabilitacyjnego) oraz emerytury.

Art. 5 pkt 3 (art. 6 ust. 2 ustawy wypadkowej)

Osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, duchownym świadczenia nie przysługują, jeśli

w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej wystąpi zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł, do czasu spłaty całości zadłużenia.

Zmiana kwoty zadłużenia:

1% minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach (zamiast 6,60 zł).

01.01.2022

Zmiana ma ujednolicić zasady odmowy prawa do zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego (analogicznie jak w przypadku zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie chorobowe) dla osób, które mają zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie wypadkowe - teraz będzie to kwota 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę (a nie kwota 6,60 zł).

Art. 5 pkt 4 (art. 8 ust. 3 ustawy wypadkowej)

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy.

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy.

18.09.2021

Ujednolicenie zasad odmowy prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, w przypadku gdy ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia.  W przypadku zachowania prawa do wynagrodzenia na podstawie przepisów o wynagradzaniu, czyli na podstawie regulacji Kodeksu pracy i przepisów szczególnych odnoszących się do określonych kategorii pracowników, a także innych przepisów o wynagradzaniu (np. umów o pracę, regulaminów wynagradzania), nie przysługuje prawo do zasiłku zarówno z ubezpieczenia chorobowego, jak i wypadkowego.

Art. 1 pkt 29 lit. a i b (art. 84 ust. 1 i 1a ustawy systemowej)

Odsetki od nienależnie pobranych świadczeń były naliczane za okres od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (było to zgodne z orzecznictwem sądowym).

Odsetki są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty. W razie zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń, w terminie wskazanym w decyzji zobowiązującej do zwrotu tych należności, czyli w terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji, nie nalicza się odsetek od spłaconych należności za okres od dnia przypadającego po dniu wydania decyzji do dnia spłaty.

18.09.2021

ZUS ustala odsetki za korzystanie ze nienależnie pobranych świadczeń za okres od następnego dnia po dniu wypłaty świadczenia, a nie po dniu doręczenia decyzji zobowiązującej do zwrotu tego świadczenia. Zgodnie z nowymi przepisami osoba będzie zobowiązana do zwrotu odsetek za dłuższy okres (czyli za cały okres, za który pobrała nienależnie świadczenie).

Art. 1 pkt 29 lit. c (art. 84 ust. 2 pkt 3 ustawy systemowej)

Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się także świadczenia z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, co do których stwierdzono, że w okresie ich pobierania świadczeniobiorca wykonywał w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.

18.09.2021

Szersza definicja nienależnie pobranych świadczeń. Ustawa nie pozostawia żadnych wątpliwości, że osoba, która pracowała na zwolnieniu lekarskim zamiast się leczyć lub opiekować chorym członkiem rodziny, musi zwrócić nienależnie pobrany zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek opiekuńczy . Taka zasada j funkcjonowała już wcześnie, ale teraz jest wpisana do ustawy wprost. Spowoduje to wyeliminowanie ryzyka różnych interpretacji przepisu art. 84 ust. 2 ustawy systemowej (orzecznictwo sądowe nie było jednolite).

Art. 1 pkt 29 lit. d (art. 84 ust. 4 ustawy systemowej)

Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają potrąceniu z wypłacanych świadczeń, a jeżeli prawo do świadczeń nie istnieje - ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Dodany zapis, że należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają także ściągnięciu w trybie egzekucji sądowej.

18.09.2021

Rozszerzono tryb dochodzenia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń o tryb egzekucji sądowej. Większa skuteczność odzyskiwania należności przez ZUS od osób, które pobrały nienależne świadczenia.

Art. 1 pkt 29 lit. e (art. 84 ust. 6 ustawy systemowej)

Jeżeli świadczenia zostały pobrane  nienależnie ze względu na przekazanie przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot. 

Jeżeli świadczenia wypłacono nienależnie , ze względu na przekazanie przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot, za cały okres, za który nienależne świadczenia zostały wypłacone. 

18.09.2021

Jeżeli do zwrotu nienależnego świadczenia został zobowiązany płatnik składek albo inny podmiot, świadczenie musi zwrócić za cały okres, za który zostało wypłacone, tj. bez ograniczenia czasowego. Przed zmianą przepisów zasada ta była stosowana przez ZUS na podstawie orzecznictwa sądów.