Strona główna » Kadry » Ubezpieczenia » Emerytury i renty » Czy inwalida wojenny, który mieszka w Unii Europejskiej, ma prawo do renty wypłacanej przez ZUS

Czy inwalida wojenny, który mieszka w Unii Europejskiej, ma prawo do renty wypłacanej przez ZUS

02 czerwca 2009, 06:00

Dołącz do grona ekspertów

Andrzej Lewandowski

Mój dziadek mieszka na stałe w Holandii. W latach 90. ubiegał się w ZUS o rentę dla inwalidy wojennego. Ma orzeczenie, że jego inwalidztwo ma związek z działalnością partyzancką w czasie II wojny światowej, jednak ZUS odmówił mu renty ze względu na to, że nie mieszka w Polsce. Była to jedyna przyczyna odmowy. Uważaliśmy, że decyzja ZUS jest niesłuszna, jednak dziadek nie odwołał się do sądu. Czy wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 29 maja 2008 r. ma w jego przypadku zastosowanie? Czy teraz dziadek może ponownie wystąpić o wypłatę renty?

RADA

Pana dziadek może wystąpić o wypłatę renty inwalidy wojennego z ZUS. ZUS przyzna mu prawo do renty, mimo że dziadek nie mieszka w Polsce.

UZASADNIENIE

Renta dla inwalidy wojennego lub wojskowego (i inne świadczenia przewidziane w ustawie o zaopatrzeniu inwalidów wojennych) przysługują wyłącznie w czasie pobytu osoby uprawnionej w Polsce, chyba że ustawa albo umowy międzynarodowe stanowią inaczej (art. 5 ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych). Przepis ten narusza zasadę swobodnego przepływu osób obowiązującą w ramach Unii Europejskiej, ponieważ uniemożliwia otrzymywanie świadczeń ofiarom wojny mieszkającym w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej. Dlatego ZUS wydając decyzje pomija art. 5 ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych. Jest tak w przypadku osób, które mieszkają w Unii Europejskiej. To oznacza, że jeżeli Pana dziadek wystąpi z wnioskiem o ustalenie prawa lub wypłatę renty inwalidy wojennego, ZUS przyzna mu prawo do świadczenia, pod warunkiem że dziadek spełnia pozostałe warunki. O świadczenie mogą starać się również członkowie rodzin zmarłych osób.

WAŻNE!

Wyrok Trybunału ma także zastosowanie do osób, którym ZUS odmówił już renty inwalidy wojennego lub wojskowego ze względu na miejsce zamieszkania poza Polską.

Jednak ZUS wypłaca rentę tylko na wniosek osoby zainteresowanej. Pana dziadek powinien złożyć wniosek o rentę w oddziale ZUS, który odmówił mu prawa do renty. We wniosku powinien powołać się na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (sygn. C-499/06) i zażądać podjęcia wypłaty przysługującej renty. Jeżeli ma decyzję odmawiającą prawa do renty, powinien powołać się na znak sprawy w decyzji. Jednak nie jest to konieczne do wydania decyzji przez ZUS. Wniosek nie musi być sporządzany na żadnym oficjalnym formularzu. W tej sprawie wystarczy zwykłe pismo do ZUS z podpisem dziadka oraz adresem jego zamieszkania.

Renta będzie wypłacana przez ZUS wyłącznie w Polsce, na rachunek bankowy albo do rąk osoby, upoważnionej przez rencistę, zamieszkałej w Polsce. Dlatego dziadek powinien otworzyć konto bankowe w Polsce albo upoważnić osobę mieszkającą w Polsce do odbierania renty.

WAŻNE!

Decyzję w sprawie ustalenia prawa i wypłaty renty ZUS podejmie po złożeniu wniosku przez osobę uprawnioną.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości nie ma zastosowania do osób zamieszkałych poza Unią Europejską. Do tych osób nadal ma więc zastosowanie ograniczenie wynikające z ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin. Te osoby nadal nie otrzymają renty inwalidy wojennego lub wojskowego. Ministerstwo Pracy przygotowuje jednak nowelizację ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, która m.in. ma uchylić art. 5 ustawy.

Podstawa prawna

art. 5, art. 6-23c ustawy z 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (DzU z 2002 r. nr 9, poz. 87 ze zm.),
art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (DzU z 2002 r. nr 42, poz. 371 ze zm.),
art. 18 Traktatu w sprawie utworzenia Wspólnoty Europejskiej podpisanego 25 marca 1957 r. w Rzymie.

Orzecznictwo uzupełniające:

Wykładni art. 18 ust. 1 WE należy dokonać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego, na podstawie którego państwo to odmawia, w sposób generalny i w każdych okolicznościach, wypłaty swym obywatelom świadczenia przyznawanego cywilnym ofiarom wojny lub represji tylko z tego powodu, że nie mają oni przez cały okres wypłaty tego świadczenia miejsca zamieszkania na terytorium tego państwa, lecz na terytorium innego państwa członkowskiego. (Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Halina Nerkowska przeciwko Oddziałowi ZUS w Koszalinie z 22 maja 2008 r., C-499/06, DzUrz UE C nr 171 z 5 lipca 2008 r.)

Poszerzaj swoją wiedzę, korzystając z naszego programu