Opieka nad dzieckiem do lat 14 - zmiany 2016

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.) mogą oni zdecydować, czy skorzystają z tego uprawnienia po staremu, a więc w wymiarze dwóch dni, czy po nowemu, dzieląc nieobecność na 16 godzin.

Na czym polegają zmiany

Do tej pory rodzice mieli uprawnienie do dwóch dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, które było niezależne od liczby posiadanych dzieci, wymiaru etatu czy systemu czasu pracy, w jakim świadczą obowiązki. Mogli jednak podzielić się nim po jednym dniu.

Od 2 stycznia pracownik może wykorzystać wolne na opiekę w wymiarze dwóch dni albo 16 godzin. Co ważne, o dokonanym wyborze nie musi informować pracodawcy w styczniu, a ten nie może zażądać od niego złożenia oświadczenia w tej kwestii. Z przepisu wynika bowiem wyraźnie, że o sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym opieki nad dzieckiem decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia od pracy złożonym w tym roku kalendarzowym. Oznacza to, że pracodawca może nie wiedzieć, jak będzie udzielane zwolnienie, a więc powinien być przygotowany na obydwie możliwości. [przykład 1]

Polecamy produkt: Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia (książka)

Wybór dokonany przez pracownika jest wiążący tylko w danym roku kalendarzowym. W kolejnych latach może on na zmianę wykorzystywać opiekę w dniach lub godzinach.

W art. 188 k.p. uregulowano też zasady zwolnienia na opiekę dla zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy. Tacy pracownicy nie skorzystają z pełnych 16 godzin opieki, gdyż uprawnienie to ma charakter proporcjonalny do wymiaru etatu, w jakim pracownik jest zatrudniony. Na zasadzie analogicznej jak przy urlopach wypoczynkowych wprowadzono z kolei zasadę zaokrąglania wymiaru zwolnienia w górę do pełnej godziny, gdyż proporcja 16 godzin i niektórych wymiarów etatów nie będzie dawała wyników w pełnych godzinach. [przykład 2]

Kiedy opłaca się opieka w dniach

Opieka wykorzystywana w dniach jest udzielana na dotychczasowych zasadach, czyli są to dwa dni pracy danego pracownika bez przeliczania na godziny. Udziela się jej na dni robocze wynikające z harmonogramu czasu pracy. Skorzystanie z tego uprawnienia spowoduje więc dwa dni nieobecności w pracy, choć wymiar godzinowy tej nieobecności może być różny. [przykład 3]

Mając to na uwadze, należy stwierdzić, że osobom zatrudnionym w systemach równoważnych, skróconego tygodnia pracy czy weekendowym, w których dniówki robocze są dłuższe niż osiem godzin, może się bardziej opłacać wykorzystywanie opieki nad dzieckiem w dniach. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku niepełnoetatowców, którzy pracowaliby w sposób nierównomierny, mając w grafikach zaplanowane różne długości dniówek lub np. same 8-godzinne dni pracy. Różnicy w sposobie wykorzystania zwolnienia nie będzie jedynie wtedy, gdy zatrudniony na część etatu pracuje stałą liczbę godzin przez pięć dni w tygodniu. [przykład 4]