Jak określić miejsce pracy kierowcy, który poza przejazdami międzynarodowymi wykonuje przewozy lokalne

Miejscem pracy kierowców nadal może być siedziba pracodawcy. Nie mamy bowiem w tym przypadku do czynienia z kierowcami, którzy wykonują przewozy wyłącznie na trasach międzynarodowych, na stałym obszarze.

UZASADNIENIE

Strony stosunku pracy mają dużą swobodę w określeniu miejsca pracy. Nie muszą się przy tym ograniczać jedynie do punktu w znaczeniu geograficznym. Może to być zarówno kilka miejsc, jak też pewien obszar geograficzny (np. powiat, województwo). W odniesieniu do wielu prac (m.in. właśnie kierowcy) wskazanie pewnego obszaru geograficznego jako miejsca pracy jest bardzo przydatne. W takim przypadku pracodawca nie ponosi dodatkowych kosztów związanych z podróżami służbowymi, gdyż pracownik nie wyjeżdża poza miejsce pracy. W wyroku z 1 kwietnia 1985 r. (I PR 19/85, OSP 1986/3/46) Sąd Najwyższy wskazał m.in., że miejsce pracy może być określone na stałe, bądź jako miejsce zmienne, przy czym w tym ostatnim przypadku zmienność miejsca pracy może wynikać z samego charakteru (rodzaju) pełnionej pracy.

Do tej pory przyjmowano, że miejscem pracy kierowcy wykonującego regularne przewozy na dużych obszarach (Polska, terytorium UE) nie może być ten obszar. W literaturze prawa pracy za miejsce pracy kierowcy wykonującego takie przewozy uznawano siedzibę pracodawcy lub miejsce, w którym kierowca otrzymywał przydział zadań roboczych.

Do dotychczasowych poglądów dotyczących określenia miejsca pracy kierowców całkowicie inaczej podszedł Sąd Najwyższy w uchwale z 19 listopada 2008 r., (II PZP 11/08, Biul.SN 2008/11/21). SN wskazał, że kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej. SN odniósł się przy tym do znacznego obszaru – sprawa dotyczyła przewozów regularnych na terytorium państw UE.

Uchwała ta w znaczący sposób zmienia podejście do dotychczas przyjmowanej koncepcji miejsca pracy. SN nie zakwestionował bowiem określenia miejsca pracy w sposób szeroki, np. jako terytorium UE. W uzasadnieniu wskazanej uchwały SN stwierdził, że miejsce świadczenia pracy pracownika „mobilnego”, oznaczające pewien obszar jego aktywności zawodowej, musi odzwierciedlać rzeczywisty stan rzeczy. Ma zatem być to obszar, w którym pracownicy mobilni będą na stałe zobowiązani do przemieszczania się, będą wykonywać przewozy na tym właśnie obszarze. W praktyce sądy niższych instancji i organy kontrolne (ZUS, urzędy skarbowe) mogą opierać się na tym stanowisku.