REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Agnieszka Fryc
Czy pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych? /Fot. Fotolia
Czy pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych? /Fot. Fotolia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Wykonywanie przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych jest możliwe w ściśle określonych przypadkach. Kiedy i czy w ogóle pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych?

Pracą w godzinach nadliczbowych jest pracą wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także pracą wykonywaną ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają możliwość wykonywania przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych tylko w dwóch ściśle określonych przypadkach, do których należą:

REKLAMA

Autopromocja
  • konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
  • szczególne potrzeby pracodawcy.

O ile przesłanka konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii jest precyzyjna i nie budzi większych kontrowersji, to przesłanka szczególnych potrzeb pracodawcy może przysporzyć pewnych wątpliwości. Powstaje bowiem pytanie, jakie konkretnie potrzeby pracodawcy uzasadniają możliwość wykonywania przez pracowników pracy w godzinach nadliczbowych. Wobec faktu, iż praca w godzinach nadliczbowych, narzucona pracownikowi zgodnie z prawem, jest jego obowiązkiem, powstaje również pytanie, kiedy i czy w ogóle pracownik ma prawo odmówić pracy w godzinach nadliczbowych.

Polecamy serwis: Zatrudnianie i zwalnianie

Aby móc mówić o szczególnych potrzebach pracodawcy, muszą wystąpić okoliczności wyjątkowe, niemożliwe do przewidzenia. W ocenie pracodawcy pozostaje uznanie danej okoliczności za nadzwyczajną, jednak pracownik, jako „słabsza” strona stosunku pracy, nie może ponosić negatywnych konsekwencji złej organizacji pracy w zakładzie pracy należącym do pracodawcy, na rzecz którego świadczy pracę w godzinach nadliczbowych. Dodatkowo, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi takich warunków pracy, aby ten mógł ją wykonywać w obowiązującym go czasie pracy, wynikającym z jego umowy o pracę. Nie jest więc dopuszczalne powierzenie pracownikowi wykonywania jego zwykłych obowiązków, poza obowiązującym go czasem pracy, bez wystąpienia szczególnych okoliczności, uzasadniających prace w godzinach nadliczbowych.

Uwaga!

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W związku z powyższym, pracownik nie może samodzielnie decydować o zasadności pracy w godzinach nadliczbowych. Praca poza godzinami pracy, zlecona mu przez pracodawcę zgodnie z przepisami kodeksu pracy, jest jego obowiązkiem. Uchylić się od pracy w godzinach nadliczbowych można tylko wówczas, gdy pracodawca zlecając prace ”po godzinach”, naruszy przepisy prawa pracy.

Odmowa pracy w godzinach nadliczbowych

Kodeks pracy wskazuje na okoliczności, które uniemożliwiają pracodawcy zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych. Jeśli pracodawca zleci wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych pracownikom w określonych sytuacjach, będą oni mieli prawo odmówić wykonywania takiej pracy, zaś działanie pracodawcy stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika podlegające karze grzywny. Kodeks pracy wprowadza zakaz pracy w godzinach nadliczbowych:

Zobacz także: Wynagrodzenie za prace w godzinach nadliczbowych

  • pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w przypadku zlecenia wykonywania pracy w nadgodzinach z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy,
  • kobiet w ciąży, przy czym zakazu tego nie uchyla nawet zgoda pracownicy w ciąży,
  • pracowników opiekujących się dzieckiem w wieku do lat 4, przy czym w przypadku, gdy oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni zakaz ten dotyczy tylko jednego z nich. Zakaz ten uchylić może sam pracownik,
  • pracowników młodocianych,
  • pracowników, którzy przedstawili zaświadczenie lekarskie o niemożności wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych,
  • pracowników, u których stwierdzono objawy powstawania choroby zawodowej,
  • pracowników niepełnosprawnych, którzy nie są zatrudnieni przy pilnowaniu mienia lub którzy nie posiadają zgody lekarza profilaktyka na pracę w godzinach nadliczbowych.

Omawiając kwestię dopuszczalności pracy w godzinach nadliczbowych należy wspomnieć, iż obowiązuje limit godzin nadliczbowych. W przypadku nadgodzin podyktowanych szczególnymi potrzebami pracodawcy, nie może on przekraczać 150 godzin w roku kalendarzowym. Możliwe jest ustalenie innej, większej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy (albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, wówczas jednak tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Przekroczenie wskazanych limitów będzie naruszeniem obowiązującego prawa, a zatem uzasadniać będzie odmowę pracy w godzinach nadliczbowych.

Zadaj pytanie na: Forum Kadry

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

REKLAMA

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

Do kiedy jest nabór firm i instytucji do pilotażu skróconego tygodnia pracy?

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. Do kiedy trwa nabór firm i instytucji do projektu?

REKLAMA