REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rekompensować zatrudnienie w nadgodzinach

Ewa Wronikowska
Praca w godzinach nadliczbowych może być rekompensowana w dwojaki sposób: albo przez udzielenie czasu wolnego, albo przez wypłacenie odpowiedniego wynagrodzenia. Podstawowe znaczenie w tym przypadku ma poprawne rozliczenie pracy w godzinach nadliczbowych.

Ustalanie liczby godzin przepracowanych w ramach pracy nadliczbowej oraz wskazanie, jaka liczba godzin nadliczbowych stanowi godziny dobowe, czyli wynikające z przekroczenia normy dobowej lub przedłużonego wymiaru czasu pracy w danej dobie, a które są godzinami średniotygodniowymi, czyli wynikającymi z przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej, mają podstawowe znaczenie przy rekompensowaniu pracy w godzinach nadliczbowych.

Godziny nadliczbowe

Godziny nadliczbowe dobowe należy rozliczyć na bieżąco. W przypadku rekompensowania ich wynagrodzeniem należy zrobić to w terminie wypłaty wynagrodzenia podstawowego.

Pracodawca w tym przypadku ma bowiem jasność co do samego faktu wystąpienia pracy w godzinach nadliczbowych oraz jej wymiaru, a także wysokości wynagrodzenia. Natomiast rozliczenie godzin przekraczających średniotygodniową normę czasu pracy następuje po upływie okresu rozliczeniowego (przykład).

Przykład:
USTALENIE LICZBY NADGODZIN
Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy pracuje po 10 godzin na dobę. Obowiązuje go miesięczny okres rozliczeniowy. W lutym 2007 r. (160 godz.) przypadało 16 dni roboczych. Dodatkowo:
- 5 lutego został 2 godziny po pracy (razem pracował 12 godz.),
- 15 lutego został 3 godziny po pracy (razem pracował 13 godz.)
a 23 lutego (dzień harmonogramowo wolny od pracy) wezwany przez pracodawcę przepracował 6 godzin. W sumie przepracował 171 godzin (160 + 11).
W przykładzie godziny dobowe to te godziny przekraczające ustalony wymiar czasu w danym dniu i jednocześnie normę 8 godzin. Zatem pracą w godzinach nadliczbowych jest praca 5 i 15 lutego razem 5 godzin.
Jako praca w godzinach nadliczbowych dobowych nie może być uznana praca 23 lutego, bowiem pracownik pracował tylko 6 godzin, a to nie powoduje przekroczenia 8-godzinnej normy dobowej.
Godziny te należy rozliczać w odniesieniu średniotygodniowym:
- 171 godzin przepracowanych łącznie - 5 godzin dobowych = 166 godzin
- w lutym mamy równe 4 tygodnie zatem 166 godz. dzielimy przez 4 = 41, 5 godz. (41 godzin i 30 min)
- 41,5 godz. - 40 godzin (norma średniotygodniowa) = 1 godz. i 30 min
- godzin średniotygodniowych mamy 6 (1 godz. i 30 min x 4 tyg.).

Czas wolny

Zgodnie z art. 1512 § 1 k.p. pracodawca w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych może udzielić pracownikowi czasu wolnego. Czas wolny może być udzielony w związku z wnioskiem złożonym przez pracownika lub z inicjatywy pracodawcy.

Wniosek pracownika może dotyczyć wszystkich godzin nadliczbowych bądź tylko części z nich, a pracodawca nie ma obowiązku uwzględniania wniosku pracownika. Kodeks pracy nie określa, kiedy ma być udzielony czas wolny od pracy. Propozycja może być złożona we wniosku, a decyzję podejmie pracodawca w uzgodnieniu z pracownikiem.

Czas wolny udzielony na wniosek pracownika przysługuje w takim samym wymiarze, co liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, czyli w stosunku jeden do jednego. Pracodawca może nie zgodzić się na udzielenie czasu wolnego w związku z wnioskiem złożonym przez pracownika.

Zgodnie z art. 1512 § 2 k.p. pracodawca może także bez wniosku pracownika, z własnej inicjatywy, udzielić czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednak nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. Ustawodawca nie doprecyzował jednak, o jakie wynagrodzenie chodzi: za miesiąc, w którym dana osoba pracowała w nadgodzinach czy za ten, w ciągu którego udzielono jej czasu wolnego.

W razie udzielenia czasu wolnego pracownik traci prawo do dodatku za pracę nadliczbową. Za przepracowane godziny ponadwymiarowe otrzymuje tylko normalne wynagrodzenie wynikające ze stawki zaszeregowania. Mimo to godziny nadliczbowe, za które przyznano czas wolny, pozostają nadliczbowymi i są wliczane do limitu określonego w art. 151 § 3 i 4 k.p.

Wynagrodzenie

W sytuacji gdy praca w godzinach nadliczbowych nie została zrekompensowana czasem wolnym, pracownikowi przysługuje rekompensata finansowa. Zgodnie z art. 1511 § 1 k.p. za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

1) 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
- w nocy,
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
- w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

2) 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Natomiast art. 1511 § 2 k.p. dodatek w wysokości określonej w 100% przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w § 1.

Z treści § 1 art. 1511 k.p. wypływa jednoznaczny wniosek, iż na ogólne pojęcie wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych składają się dwa elementy:
- normalne wynagrodzenie oraz
- dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50% lub 100%.

Ryczałt

Szczególną odmianą wynagradzania pracy w godzinach nadliczbowych jest ryczałt. Zgodnie z art. 1511 § 4 k.p. w stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy, gdy kontrola i ewidencja przepracowanych godzin jest niemożliwa lub utrudniona, np. w odniesieniu do przedstawicieli handlowych, listonoszy, dodatek można zastąpić ryczałtem.

Ryczałt dotyczy wyłącznie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, co oznacza, że za każdą przepracowaną godzinę nadliczbową pracownikowi należy wypłacić normalne wynagrodzenie.

Ryczałt nie może być wypłacany wobec pracowników, którym czasowo zlecono wykonywanie pracy poza zakładem pracy. Nie oznacza to jednak, że pracownik ma wykonywać pracę wyłącznie poza zakładem pracy. Możliwość ustalenia ryczałtu dotyczy przypadków, gdy wykonywanie pracy poza zakładem pracy jest elementem stałym - stale powtarzającym się.

Wysokość ryczałtu powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych i uwzględniać limity pracy nadliczbowej.

Gdyby okazało się, że wykonywanie zadań wymagało większej ilości czasu niż przewidywał pracodawca, pracownikowi przysługuje roszczenie o odpowiednią dopłatę do ustalonego ryczałtu (wyrok SN z 20 maja 1998 r., I PKN 143/98, OSNP z 1999 r. nr 12, poz. 389 oraz wyrok z 24 kwietnia 1979 r., I PRN 42/79, niepubl.).

3 ETAPY TYGODNIOWEGO ROZLICZANIA NADGODZIN
Przy ustalaniu godzin czasu pracy przekraczających średniotygodniową normę czasu pracy, należy:

1. od liczby godzin faktycznie przepracowanych w ciągu okresu rozliczeniowego odjąć liczbę godzin przepracowanych wynikających z tytułu przekroczenia normy dobowej. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności do ustalonego wymiaru należy dodać liczbę godzin, jaką w czasie nieobecności pracownik przepracowałby zgodnie z harmonogramem czasu pracy,

2. od wyniku odjąć iloczyn 8 godzin i liczby dni wykraczających poza pełne tygodnie okresu rozliczeniowego, przypadające od poniedziałku do piątku,

3. uzyskany wynik podzielić przez pełną liczbę tygodni okresu rozliczeniowego.

Jeżeli uzyskany wynik jest wyższy niż 40 oznacza to, że wystąpiła praca w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej.



Podstawa prawna:
- art. 151, art. 1511, art. 1512 Kodeksu pracy.

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Świadczenia socjalne oraz jednorazowe odprawy dla górników - jest projekt dot. wypłaty dotacji

    Świadczenia socjalne oraz jednorazowe odprawy dla pracowników z branży górnictwa węgla brunatnego i innych pracowników sektora elektroenergetycznego. Pracownicy jakich przedsiębiorstw i spółek otrzymają odprawy, świadczenia pieniężne i urlopy w związku z procesem transformacji sektora górniczego w Polsce?

    Zakaz handlu w Wigilię. W grudniu będą dwie niedziele handlowe: dziesiątego i siedemnastego. Sejmowa komisja poparła projekt Polski 2050

    Przypadająca w niedzielę tegoroczna Wigilia będzie objęta zakazem handlu. Zamiast w Wigilię, sklepy miałyby być otwarte w dwie poprzedzające niedziele, czyli 10 i 17 grudnia 2023 r. w pełnym zakresie godzin. Sejmowa komisja gospodarki i rozwoju przyjęła projekt ustawy autorstwa Polski 2050 ws. handlu w tegoroczną w Wigilię.

    Wyważony rozwój zawodowy: Jak inwestować w kształcenie pracowników dla zwiększenia efektywności organizacji

    W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, kluczem do sukcesu każdej firmy jest nie tylko inwestowanie w nowoczesne technologie czy innowacyjne strategie marketingowe, lecz także rozwijanie potencjału swoich pracowników. Wprowadzenie skutecznej strategii inwestycji w rozwój zawodowy staje się zatem nieodzownym elementem dla organizacji pragnących osiągnąć trwały wzrost. 

    Skuteczna retencja pracowników: Klucz do stabilności organizacji

    W dzisiejszym konkurencyjnym środowisku biznesowym, utrzymanie zdolnych i zaangażowanych pracowników staje się priorytetem dla każdej organizacji. Retencja pracowników to nie tylko kwestia zatrzymania personelu, ale także budowania trwałych relacji i stabilności wewnętrznej struktury firmy.

    REKLAMA

    Z psem lub kotem na uczelnię - studenci i pracownicy zachwyceni!

    Studenci i pracownicy Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, którzy z różnych powodów nie chcą zostawiać swoich psów lub kotów bez opieki, mogą je teraz przyprowadzić ze sobą do pracy i na zajęcia. Podobnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zdecydowało, że można przyjść z psem do pracy. Czy Polacy chcą zwierząt w miejscu pracy? Czy do kodeksu pracy zostanie wprowadzony płatny urlop na opiekę nad zwierzęciem domowym – psem lub kotem?

    Przyszłość pracy: Sztuczna inteligencja zwiększa produktywność pracowników o 30 proc. Korzysta z niej już co trzeci z nich

    Ponad 90% wiodących dostawców usług, a także jedna trzecia wszystkich pracowników już korzysta z rozwiązań sztucznej inteligencji – takie wyniki przynosi najnowszy raport Talent Alpha „The World of Work AI-ed”. Dzięki temu część firm doświadczyła dużego wzrostu produktywności. AI to jednak także ogromne wyzwania, które mogą doprowadzić do najczarniejszych scenariuszy. Liderami zmian, na których leży odpowiedzialność za przyszłość rynku pracy są menadżerowie w firmach wdrażających sztuczną inteligencję. 

    Bezpieczeństwo w pracy. Czynniki szkodliwe dla zdrowia – co zagraża pracownikom

    W miejscu pracy, inaczej środowisku pracy, mogą i często występują czynniki szkodliwe dla zdrowia pracowników. Jakie w związku z tym obowiązki ma pracodawca? Co powinien zrobić, aby zapobiegać chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą? Odpowiadamy. 

    Łącząc siły: skuteczne zarządzanie firmą dzięki integracji systemu ERP z systemem HR

    Współczesne przedsiębiorstwa nieustannie dążą do poprawy efektywności, konkurencyjności i innowacyjności. Kluczowe staje się wykorzystanie nowych technologii – w tym systemów wspierających zarządzanie przedsiębiorstwem. Systemy ERP przeznaczone do zarządzania ogólnymi zasobami i procesami stają się coraz bardziej rozbudowane, obejmując coraz to większą liczbę obszarów (finanse, logistyka, sprzedaż, zarządzanie łańcuchem dostaw, etc.). 

    REKLAMA

    Do pracy z dzieckiem - posłanka z dzieckiem w Sejmie RP

    Czy można przyjść z dzieckiem do pracy? To zależy od specyfiki i miejsca pracy. W Polsce takie praktyki stają się coraz bardziej popularne. Sprawa stała się ostatnio medialna, ponieważ jedna z posłanek przyszła do Sejmu RP z dzieckiem, twierdząc, że nie miała go z kim zostawić. 

    Prawie 3 miliony ludzi umiera z powodu wypadków i chorób związanych z pracą

    Międzynarodowa Organizacja Pracy szacuje prawie 3 miliony ludzi umiera z powodu wypadków i chorób związanych z pracą, a aż 395 milionów pracowników na całym świecie odniosło obrażenia przy pracy, które nie są śmiertelne. Choroby zawodowe, które najczęściej powodują śmierć pracowników to: choroby układu krążenia; nowotwory złośliwe oraz choroby układu oddechowego.

    REKLAMA