Niedziela handlowa 2021 – kalendarz

Niedziela handlowa 2021

W 2021 r. podobnie jak w 2020 r. obowiązuje docelowy kalendarz siedmiu niedziel handlowych w roku kalendarzowym. Są to wyjątkowe niedziele, kiedy generalny zakaz handlu nie obowiązuje. Zgodnie z ustawą o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni (art. 7) niedzielami handlowymi są:

1. ostatnia niedziela stycznia,
2. niedziela poprzedzająca bezpośrednio I Dzień Wielkiej Nocy,
3. ostatnia niedziela kwietnia,
4. ostatnia niedziela czerwca,
5. ostatnie niedziela sierpnia,
6. 2 niedziele poprzedzające bezpośrednio Boże Narodzenie.

Jeśli w niedzielę wymienioną w powyższym wykazie występuje święto, zakaz handlu obowiązuje.

Kalendarz 2021

Zgodnie z kalendarzem niedziel w 2021 r. handlowe będą następujące niedziele:

• 31 stycznia 2021 r.
• 28 marca 2021 r.
• 25 kwietnia 2021 r.
• 27 czerwca 2021 r.
• 29 sierpnia 2021 r.
• 12 grudnia 2021 r.
• 19 grudnia 2021 r.

Zakaz handlu w niedziele i święta

Zakaz handlu w niedziele został wprowadzony stopniowo od 1 marca 2018 r. i ma znaczący wpływ na czas pracy wielu pracowników z tej branży. Zgodnie z ustawą poprzez zakaz wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele i święta w placówkach handlowych należy rozumieć wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24:00 w sobotę a godziną 24:00 w niedzielę, i między godziną 24:00 w dniu bezpośrednio poprzedzającym święto a godziną 24:00 w święto.

W świetle art. 5 ustawy praca w handlu w placówkach handlowych w niedziele i święta jest zakazana. Ustawodawca przewidział jednak szereg wyjątków od zakazu handlu w niedziele i święta (art. 6).

Co więcej, zakaz pracy w handlu obowiązuje również częściowo w sobotę poprzedzającą bezpośrednio I dzień Wielkiej Nocy - 3 kwietnia 2021 r. i Wigilię Bożego Narodzenia - 24 grudnia 2021 r. W tych dniach handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, a także powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem są zakazane, ale tylko po godz. 14:00. Co istotne, zakaz ten stosuje się także w przypadku, gdy 24 grudnia wypada w niedzielę. W tych dwóch dniach (sobota przed pierwszym dniem Wielkiej Nocy oraz 24 grudnia) również obowiązują wyjątki z art. 6 ustawy.

Pracownik za czas nieprzepracowany 3 kwietnia 2021 r. oraz 24 grudnia w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy do godziny 14:00 zachowuje prawo do wynagrodzenia, do którego stosuje się zasady obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Wyjątki od zakazu handlu

Art. 6 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni zawiera wykaz wyjątków od zakazu handlu. Niedziele niehandlowe nie obowiązują:

1. na stacjach paliw płynnych;
2. w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami;
3. w aptekach i punktach aptecznych;
4. w zakładach leczniczych dla zwierząt;
5. w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami;
6. w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych;
7. w placówkach pocztowych w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 2188);
8. w placówkach handlowych w obiektach infrastruktury krytycznej, o której mowa w ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1401 i 1560);
9. w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich;
10. w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku;
11. w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych;
12. w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych;
13. w placówkach handlowych na dworcach w rozumieniu ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 2016 i 2435), w portach i przystaniach morskich w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2017 r. poz. 1933) oraz w portach i przystaniach w rozumieniu ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2128, z 2018 r. poz. 1137 i 1694 oraz z 2019 r. poz. 125) – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych;
14. w centrach pierwszej sprzedaży ryb, w przypadku sprzedaży ryb z burty, w gospodarstwach rybackich, placówkach handlowych zajmujących się odbiorem produktów rybołówstwa i akwakultury oraz handlem takimi produktami;
15. w placówkach handlowych w portach lotniczych w rozumieniu ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1183, 1629 i 1637 oraz z 2019 r. poz. 235);
16. w strefach wolnocłowych;
17. w środkach transportu, na statkach, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych;
18. na terenie jednostek penitencjarnych;
19. w placówkach handlowych na terenie jednostek wojskowych;
20. w sklepach internetowych i na platformach internetowych;
21. w przypadku handlu towarami z automatów;
22. w przypadku rolniczego handlu detalicznego w rozumieniu ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2018 r. poz. 1541, z późn. zm.);
23. w hurtowniach farmaceutycznych;
24. w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września każdego roku kalendarzowego – w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn;
25. w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach;
26. w zakładach pogrzebowych;
27. w placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek;
28. w piekarniach, cukierniach i lodziarniach, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi;
29. w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna;
30. na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi;
31. w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych, o których mowa w pkt 30, w zakresie czynności związanych z handlem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania tych czynności;
32. w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego.

Kara za nieprzestrzeganie zakazu handlu

Ustawa o zakazie handlu w niedziele i święta przewiduje także karę za nieprzestrzeganie zakazu. Kto w niedziele lub święta (a także w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy i 24 grudnia po godz. 14:00) powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu, zagrożony jest karą grzywny w wysokości od 1000 do 100 000 zł.

Zakaz handlu w niedziele a pandemia koronawirusa

Zakaz handlu w niedziele od początku spotyka się z krytyką branży i nie tylko. W związku z rozwojem pandemii koronawirusa pojawiają się pytania o przywrócenie handlu w niedziele. Miałoby to stanowić wsparcie dla przedsiębiorców w sytuacji kryzysu gospodarczego wywołanego COVID-19. Dodatkowym argumentem jest rozłożenie zakupów społeczeństwa na 7 dni w tygodniu, a nie 6, co ma przyczynić się do zmniejszenia liczby ludzi w sklepie. Konsekwencją ma być mniejsze narażenie na zakażenie w tych miejscach oraz zwiększenie bezpieczeństwa osób starszych. Początkowo rząd nie przewidywał możliwości powrotu do niedziel handlowych, ale w związku z drastycznie rosnącą liczbą chorych być może stopniowo będą wprowadzane kolejne wyjątki od zakazu handlu w te dni. Na koniec listopada 2020 r. wicepremier Jarosław Gowin stwierdził, że ze względów bezpieczeństwa oraz względów gospodarczych warto rozważyć, aby przynajmniej niedziela 6 grudnia była dodatkową niedzielą handlową.

WAŻNE: Powstał projekt przywracający handel w niedziele na czas pandemii koronawirusa. Więcej: Niedziele handlowe wrócą na czas pandemii?

Co istotne, z powodu epidemii koronawirusa sklepy sprzedające m.in. żywność i inne produkty pierwszej potrzeby mogą w niedziele wolne od handlu m.in. przyjąć i rozpakować towar, żeby był on dostępny dla klientów już od poniedziałkowego poranka. Dla klientów jednak sklepy w niedziele wciąż są zamknięte: Handel w niedzielę - rozpakowywanie towarów bez zakazu.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dziennik Ustaw z 2019, poz. 466 z późn. zm.)