REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zarządzanie pracownikami 50+ z korzyścią dla pracodawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Wojnicki Stanisław
Zarządzanie pracownikami 50+ z korzyścią dla pracodawcy. /Fot. Fotolia
Zarządzanie pracownikami 50+ z korzyścią dla pracodawcy. /Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Prognozy demograficzne dla Polski nie są optymistyczne. Przewidują duży wzrost populacji w wieku 60–65 lat, przy jednoczesnym coraz większym spadku liczebności populacji w grupach wiekowych 0–17 i 18–44 lata. W Polsce spójne programy zarządzania wiekiem 50+ należą do rzadkości. Jakie korzyści dla firmy może przynieść wdrożenie takiego programu.

Wśród firm powstałych po roku 1989 dodatkowo panuje przekonanie, że problem starzenia się społeczeństwa ich nie dotyczy, gdyż powstały stosunkowo niedawno i rekrutowały młodych kandydatów, którzy nie zdążyli się zestarzeć. Jest to poczucie złudne, ponieważ, po pierwsze, minęło już ponad 20 lat i osoby rozpoczynające wówczas pracę jako 25-, 30-latkowie dziś dobiegają pięćdziesiątki lub ją przekroczyły. Po drugie, nawet wówczas rekrutowano także osoby w starszym wieku, i po trzecie, firmy takie często w międzyczasie wchłonęły istniejące na rynku inne przedsiębiorstwa z branży, w których struktura wiekowa od początku obejmowała pełne spektrum.

REKLAMA

Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na nasz newsletter

Aby zobrazować, jak realnie może wyglądać sytuacja w takiej firmie, poczyńmy następujące założenia: firma X powstała na początku lat 90., liczy tysiąc pracowników i ma strukturę wiekową, w której większość stanowi populacja do 49. roku życia (83 proc.).

Tabela 1. Stan obecny w rozbiciu na pięć grup wiekowych

2014 r.

Total 1000

20–29

100

830

83%

30–39

380

40–49

350

50–59

150

170

17%

60+

20

Polecamy poradnik: Kodeks pracy 2014 z komentarzem

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W tabeli 2 widzimy, co będzie się działo z pracownikami znajdującymi się dzisiaj w grupie wiekowej 45–49 lat. Pracowników takich w firmie jest dziś 170. Przyjmujemy statystyczny równy rozkład liczbowy poszczególnych roczników, czyli założenie, że w każdym roczniku jest jednakowa liczba osób – w tym przypadku 35 osób – w wieku 45 lat, 35 osób w wieku 46 lat itd. Jak widać z tabeli, z każdym następnym rokiem kolejny rocznik przechodzić będzie do grupy 50+. Przy założeniu braku odejść z firmy w tej grupie wiekowej, która zwykle charakteryzuje się wysoką stabilnością zatrudnienia, widzimy, że do 2019 roku jej liczebność może zwiększyć się do 345 osób (zobacz tabelę 2).

Tabela 3 ukazuje analogiczny proces w grupie aktualnych pracowników 55–59, którzy z kolei co roku zasilać będą grupę 60+. W związku z tym ta ostatnia grupa – jeszcze bardziej stabilna niż poprzednia, gdyż w dużej części dodatkowo objęta ustawową ochroną – w 2019 roku liczyć już może 93 osoby (po uwzględnieniu osób, które w międzyczasie przejdą na emeryturę).

Forum Kadry

REKLAMA

Powstaje pytanie, czy firma będzie w tym czasie prowadziła rekrutację dodatkowych pracowników w młodszych grupach wiekowych? Przy założeniu, że taka rekrutacja będzie prowadzona i że nie zostaną poczynione próby zwolnień w grupach starszych, trzeba by się liczyć z łącznym wzrostem zatrudnienia w firmie – przy założeniu, że rekrutacja ograniczy się jedynie do uzupełnienia braków w młodszej populacji, łączne zatrudnienie musiałoby wzrosnąć w 2019 roku do 1175 osób. W takiej sytuacji grupa 50+ stanowiłaby już 30 proc. całkowitej populacji firmy (zobacz tabelę 4).

Przyjmując bardziej prawdopodobne założenie, że dodatkowa rekrutacja nie będzie prowadzona, i że liczebność ogólna pracowników pozostanie bez zmian, a nabór ograniczy się do uzupełniania ubytków – głównie w populacji młodszej, nie licząc dwóch odejść rocznie na emeryturę – w 2019 roku udział populacji 50+ zwiększy się i wynosić już będzie 35 proc. Jednocześnie udział grupy 60+ stanowić będzie 10 proc. wszystkich pracowników (zobacz tabelę 5).

Tabela 2. Ewolucja liczebności pracowników 50+ do 2019 roku

http://gamma.infor.pl/obrazki/i13/2014/006/i13.2014.006.000.0040.105.jpg

Tabela 3. Ewolucja liczebności pracowników 60+ do 2019 roku

http://gamma.infor.pl/obrazki/i13/2014/006/i13.2014.006.000.0040.102.jpg

Tabela 4. Struktura wiekowa przy założeniu, że w firmie będzie prowadzona rekrutacja osób młodych

2019 r.

20–49

830

70%

50+

345

30%

1175

Tabela 5. Struktura wiekowa przy założeniu, że w firmie nie będzie prowadzona rekrutacja

2019 r.

20–49

655

65%

50+

345

35%

1000

Stopniowe wprowadzanie zmian

Powyższe tabele wyraźnie pokazują, że już w okresie najbliższych pięciu lat zagadnienia zarządzania wiekiem będą mieć znaczącą wagę w całokształcie zarządzania zasobami ludzkimi w firmie, w której dzisiaj problem ten nie jest jeszcze odczuwalny. W latach następnych wyzwania z tym związane będą znacząco rosnąć. Dlatego już teraz konieczne jest podjęcie działań zmierzających do wypracowania dobrych praktyk w omawianym zakresie, by można było w sposób przemyślany i korzystny dla firmy zmieniać kulturę zarządzania stopniowo, unikając wstrząsów i gwałtownych zmian. Jest to tym potrzebniejsze, że program zarządzania wiekiem nie ogranicza się wyłącznie do narzędzi technicznych, które wdrożyć można jednym zarządzeniem. Jego funkcjonowanie w dużej mierze uwarunkowane jest zmianami postaw, zachowań, a nawet świadomości wszystkich pracowników, a szczególnie kierowników średniego szczebla, którzy z pracownikami mają do czynienia na co dzień we wszystkich działach firmy. Jest to bowiem program o charakterze kulturowym – i jako taki wymaga dłuższego czasu, zanim ludzie go zrozumieją i zaakceptują. Czas ten liczony będzie raczej w latach niż w miesiącach. Wprowadzenie programu teraz zaowocuje w pełni dopiero w 2016 lub 2017 roku. Wówczas zaś natężenie zjawiska starzenia się populacji pracowniczej będzie dużo bardziej odczuwalne niż dziś.

Wybór lidera zespołu pracowniczego

Mapa myśli dla zarządzania wiekiem

Jeżeli chodzi o same narzędzia takiego programu, to w sposób ogólny zostały one opisane w wielu polskich publikacjach. Syntetyczny opis takiego zestawu narzędzi znaleźć można m.in. na stronie PARP (Zbiór narzędzi do zarządzania wiekiem, www.parp.gov.pl, Baza Wiedzy poz. 7, Warszawa 2014). Jednak trzeba sobie zdawać sprawę z dwóch rzeczy: po pierwsze, przypadek każdej firmy jest inny, i aby odpowiednio dobrać właściwy zestaw narzędzi zarządzania wiekiem, konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej analizy sytuacji w konkretnym przedsiębiorstwie. Po drugie, każdy ogólny zestaw narzędzi ma wyłącznie charakter indykatywny: narzędzia właściwe w jednym przypadku nie będą odpowiednie w innym, a nawet dane narzędzie – np. wprowadzenie kwot (często używa się mylnie w takich sytuacjach słowa parytet) wiekowych w rekrutacji – może wymagać innego ukształtowania w zależności od konkretnych potrzeb danej firmy.

Dobór narzędzi i ich szczegółowe ukształtowanie zależeć musi od dokładnej analizy firmy. Można oczywiście sporządzić wstępną listę, aby mieć od czego zacząć i w trakcie analizy przydatności poszczególnych narzędzi do konkretnych sytuacji nie tylko dobierać te, które będą najprzydatniejsze, lecz także precyzować ich skład i sposób funkcjonowania. W tym celu pomocne może być użycie tzw. mapy myśli, która ma m.in. tę zaletę, że pozwala na przedstawienie całego zestawu narzędzi bez określania żadnego porządku, kolejności czy hierarchii poszczególnych elementów, oraz na śledzenie ich wzajemnych powiązań.

Obejmuje ona siedem obszarów, w których funkcjonować mogą znane narzędzia zarządzania wiekiem. Wskazane tu obszary, czyli: polityki formalne, zaangażowanie, zdrowie, komunikacja wewnętrzna (PR), rozwój, rekrutacja oraz przygotowanie do emerytury (phasing out) nie muszą oczywiście wyczerpywać listy dziedzin, w których pojawiać się mogą działania w zakresie zarządzania wiekiem 50+ w firmie. Wszystkie one powinny w pierwszej kolejności zostać szczegółowo przeanalizowane przy opracowywaniu programu dla danego przedsiębiorstwa.

Polityki formalne

Obejmują wszystkie regulacje wewnętrzne, które powinny zostać opracowane i ogłoszone w firmie, aby zapewnić jednolite rozumienie oraz stosowanie poszczególnych narzędzi.

Zaangażowanie

Obejmuje działania w zakresie przeszkolenia kierowników wszystkich szczebli, zapewnienie odpowiedniego do potrzeb firmy zróżnicowania wiekowego w zespołach/działach, docenianie długiego stażu pracy w firmie, systemy szkoleń praktycznych pod nadzorem doświadczonych opiekunów (czeladnik/mistrz), a także programy eksperckie. Te ostatnie stanowią odpowiednik programów high potential (HiPo), czyli zarządzania młodymi talentami.

O ile programy HiPo nakierowane są z reguły na młodych, ambitnych pracowników, których celem jest robienie szybkiej kariery pionowej, o tyle programy eksperckie mają na celu dowartościowanie i wykorzystanie doświadczonych (choć niekoniecznie starszych) pracowników, którzy są uznanymi ekspertami w jakiejś dziedzinie, ale niekoniecznie są uznawani za mających potencjał menedżerski. Mogą oni otrzymywać korzyści w postaci dostępu do literatury fachowej, konferencji specjalistycznych itp., a w zamian oczekuje się od nich prowadzenia szkoleń wewnętrznych z zakresu swojej specjalności. Jest to doskonałe narzędzie m.in. dla prawników, ekspertów podatkowych, finansistów, ekspertów produktowych itd.

Zdrowie

Obejmuje działania prozdrowotne, w szczególności ukierunkowane na populację 50+. Oprócz klasycznych programów opieki medycznej chodzi tu m.in. o badania profilaktyczne, przesiewowe itp., szczepienia, propagowanie zdrowego trybu życia (w tym zajęcia sportowe, aktywną rekreację zorganizowaną, poradnictwo dietetyczne, fizjoterapię, zdrowe żywienie itp.), a także działania z zakresu ergonomii i BHP. Te ostatnie w dużej mierze zależeć muszą od rodzaju działalności firmy, ale w każdym przypadku wskazane jest, by przewidzieć możliwość udziału samych pracowników w określaniu podejmowanych kroków.

Jak wydawać pracownikom polecenia służbowe?

Komunikacja wewnętrzna (PR)

Obejmuje niezbędne propagowanie nie tylko samych polityk, lecz także ogólnego obrazu osób starszych, nastawienia do zróżnicowania wiekowego w firmie i w zespołach, a także – co może być ważne dla firmy – jej wizerunku na zewnątrz jako odpowiedzialnego pracodawcy.

Rozwój

Są to działania mające umożliwiać populacji 50+ dostosowywanie się do zmieniających się potrzeb firmy, a także wykorzystywać naturalne atuty tej populacji – jak doświadczenie, wiedza, większa systematyczność i dokładność – w uczeniu się i obejmowaniu nowych obowiązków przydatnych w różnych sytuacjach. Dotyczy to także roli 50+ w rozwoju młodszych pracowników, np. poprzez mentoring wewnętrzny, którego sami najpierw muszą się nauczyć.

Rekrutacja

Dotyczy działań zmierzających do zapewnienia odpowiedniego składu wiekowego w populacji pracowniczej, na przykład kwoty wiekowe, rekrutacja 50+, a także mentoring dla młodych pracowników.

Przygotowanie do przejścia na emeryturę (Phasing out)

Dotyczy, z jednej strony, wsparcia dla osób żegnających się w najbliższych latach z życiem zawodowym (m.in. coaching, zmniejszanie obciążeń), z drugiej działań obejmujących aktywny kontakt z emerytami firmy, w tym także ich możliwe zatrudnianie czasowe w różnych sytuacjach.

Lista powyższa nie wyczerpuje oczywiście wszystkich możliwości, lecz najważniejsze jest to, by opracowanie programu poprzedzała szczegółowa analiza sytuacji w danej firmie, jej potrzeb, specyfiki pracy (może też zachodzić konieczność zróżnicowania programu dla różnych części firmy), struktury demograficznej i wielu innych czynników, które powinny zostać zinwentaryzowane w trakcie swoistego audytu wewnętrznego. Tylko w ten sposób zapewnić można stworzenie programu, który przyniesie wymierne korzyści firmie i pracownikom, budując lojalność i zaangażowanie tych ostatnich i pozwalając na harmonijny rozwój pomimo nadchodzących wyzwań demograficznych.

Więcej przeczytasz w czasopiśmie Personel i Zarządzanie >>>

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Personel i Zarządzanie

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wrzesień 2025: godziny pracy, dni wolne

Wrzesień w 2025 r. - godziny pracy i dni wolne od pracy czyli jaki jest wymiar czasu pracy. Czy kalendarz września przewiduje święto w innym dniu niż niedziela?

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych - czy rzeczywiście coś daje? [RAPORT]

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych - czy rzeczywiście coś daje? Okazuje się, że 61 proc. pracujących czuje presję na ciągłe podnoszenie kwalifikacji zawodowych, ale tylko 44 proc. widzi przełożenie rozwoju kompetencji na swoją karierę.

Najnowszy raport płacowy 2025 dla pracodawców i pracowników. Gdzie są najwyższe podwyżki? [ZAROBKI]

Udostępniamy najnowszy raport płacowy 2025. Każdy pracodawca i pracownik powinien się z nim zapoznać. Okazuje się, że wzrost wynagrodzeń wyhamował. Gdzie są najwyższe podwyżki? Artykuł zawiera tabelę z zarobkami na różnych stanowiskach.

Ukraińcy dominują w pobieraniu 800 plus. W pół roku ZUS wypłacił im ponad 1,4 mld zł [DANE Z ZUS]

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił w I połowie br. świadczenie Rodzina 800+ dla ponad 365 tys. dzieci, których rodzice zadeklarowali obywatelstwo inne niż polskie. To o 1,5% mniej niż w analogicznym okresie ub.r. Łączna kwota wyniosła 1,613 mld zł, czyli o 4,5% mniej niż rok wcześniej, kiedy było to 1,689 mld zł. Najwięcej odbiorców ww. świadczenia pochodzi z Ukrainy. ZUS przekazał w sumie 1,438 mld zł na rzecz blisko 305 tys. ukraińskich dzieci. Kolejnymi grupami są Białorusini, Rumuni oraz Rosjanie. Na dalszych miejscach znaleźli się beneficjenci z obywatelstwem indyjskim, wietnamskim, gruzińskim, bułgarskim, mołdawskim i chińskim.

REKLAMA

Rewolucja w układach zbiorowych pracy. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy. Co to daje pracownikom i pracodawcom?

Ułatwienia w zawieraniu układów zbiorowych pracy. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy. O co chodzi? Zatem nowa ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych eliminuje zbędną biurokrację, wprowadza nowoczesny, elektroniczny rejestr oraz zastępuje długotrwałe procedury szybką i przejrzystą obsługą online. Dodatkowe mechanizmy wsparcia, jak mediacja czy elastyczne ramy czasowe układów, mają pobudzić aktywny dialog społeczny i zwiększyć liczbę negocjowanych porozumień, dostosowanych do specyfiki poszczególnych branż i firm.

Te 5 dni urlopu można wykorzystać tylko do końca 2025 r., nie przechodzi na 2026 r.

Wiele osób wciąż nie wie, czy nie pamięta o swoich prawach pracowniczych. Oprócz standardowego urlopu wypoczynkowego, Kodeks pracy przewiduje inne, mniej znane, ale niezwykle przydatne uprawnienia. Jednym z nich jest urlop w wymiarze 5 dni, ale przysługuje on tylko na dany rok kalendarzowy, czyli 5 dni w 2025 r. Urlop nie przechodzi na 2026 r., ponieważ od 2026 r. będzie nowy okres tego urlopu.

PIT zero dla rodzin z dwójką dzieci. Prezydent Nawrocki wprowadza zerowy PIT? [Ustawa]

Prezydent RP Karol Nawrocki złożył projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który wprowadza zerowy PIT dla rodzin z dwójką dzieci. Podnosi również drugi próg podatkowy do 140 tys. zł.

Jakie odszkodowanie za wypadek przy pracy 2025/2026? ZUS pokazuje jak to liczyć

Stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej zmienia się w kwietniu każdego roku. Od kwietnia 2025 r. do końca marca 2026 r. obowiązuje nowy taryfikator i ZUS wypłaci z każdy procent uszczerbku na zdrowiu 1636 zł. Wcześniej było to 1431 zł. O tym jak dynamicznie rośnie wycena uszczerbku na zdrowiu niech świadczy fakt, że jeszcze na przełomie lat 2023/2024 jeden procent odszkodowania był wyceniany na 1269 zł, a w 2015 r. na jedynie 757 zł.

REKLAMA

Weto Prezydenta Nawrockiego w sprawie Ukrainy - jakie będą skutki?

Prezydent RP zawetował ustawę nowelizującą ustawę w sprawie pomocy obywatelom Ukrainy. Co to oznacza dla rynku pracy w Polsce? Weto Prezydenta Karola Nawrockiego w sprawie Ukrainy komentuje ekspert rynku pracy, Krzysztof Inglot.

4 sposoby na pracę zdalną zgodnie z Kodeksem pracy

Kodeks pracy w 2025 r. przewiduje 4 sposoby na skorzystanie z pracy zdalnej: porozumienie z pracodawcą, polecenie pracy zdalnej, praca zdalna okazjonalna oraz praca zdalna na preferencyjnych zasadach (np. dla rodziców małych dzieci, kobiet w ciąży, pracowników opiekujących się osobami niepełnosprawnymi). Jak uzyskać pracę w formie zdalnej?

REKLAMA