BHP – podstawowe informacje dla pracowników

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wynika z art. 66 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, czego gwarantem są obowiązki pracodawcy dotyczące zapewnienia pracownikom takich warunków pracy, określone w art. 15, art. 94 pkt 4 i art. 207 § 2 Kodeksu pracy. Należy mieć na uwadze, że prawo do ochrony zdrowia ma również każdy obywatel (art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej).

Prawa do powstrzymania się od wykonywania pracy

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu pracy w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

Zobacz również serwis: Szkolenia BHP

Co więcej, jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia. Musi jednak zawiadomić o tym niezwłocznie przełożonego.

W powyżej wymienionych przypadkach za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia zachowuje się prawo do wynagrodzenia (art. 210 § 3 Kodeksu pracy).

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia jest uprzednie zawiadomienie przełożonego.

Prawa związane z udziałem w konsultacjach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Na podstawie art. 237¹¹a § 2 Kodeksu pracy pracownicy lub ich przedstawiciele mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zawodowych.

W związku z powyższym pracodawca zapewnia odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, a zwłaszcza zapewnia, aby odbywały się w godzinach pracy. Co istotne, za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.

Jeśli u pracodawcy została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy, konsultacje mogą być prowadzone w ramach tej komisji. Uprawnienia związane z konsultacjami przysługują wówczas pracownikom lub ich przedstawicielom wchodzącym w skład komisji.

Zobacz także: Inspektor PIP w zakładzie pracy - prawa i obowiązki pracodawcy

Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy

Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotyczący spraw zagrożenia zdrowia i życia pracowników inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzają kontrole oraz stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy (art. 237¹¹a § 4 Kodeksu pracy).

Podstawowe obowiązki pracownika

Podstawowe obowiązki pracownika wynikają z Kodeksu pracy, a głównie z działu dziesiątego “Bezpieczeństwo i higiena pracy”. Podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Zobacz również: Forum Kadry - BHP

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Zgodnie z art. 211 Kodeksu pracy w szczególności pracownik jest obowiązany:

• znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
• niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,
• współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

Źródło: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej