Niska temperatura w pracy - co zrobić?

Zbyt niska temperatura w pracy

PROBLEM

Nasza firma produkuje buty. Poza halą produkcji mamy duży, trudny do ogrzania, magazyn. Pracuje tam na stałe około 20 magazynierów. Kiedy temperatura na zewnątrz spada, pomimo ogrzewania mamy w magazynie temperaturę w granicach 10^oC. Jedyną metodą dogrzania pomieszczenia jest użycie piecyków gazowych. Jakie standardy powinniśmy spełnić, aby móc dogrzać pomieszczenie piecykami gazowymi? Czy są jakieś ograniczenia w tym zakresie? Co innego możemy zrobić w sytuacji, gdy nie jesteśmy w stanie dogrzać pomieszczenia? Co nam grozi, jeśli nie uda się podnieść temperatury?

RADA

Magazyn jest pomieszczeniem pracy, zatem do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie w nim temperatury nie niższej niż 14^oC. Przepisy bhp nie regulują możliwości stosowania piecyków gazowych w pomieszczeniach pracy. Urządzenia te powinny być eksploatowane w ramach warunków określonych przez producenta. Ponieważ kwestia stosowania piecyków gazowych nie jest bezpośrednio uregulowana w przepisach z zakresu bhp, warto uzgodnić możliwości ich stosowania (w szczególności w kontekście bezpieczeństwa pożarowego) z rzeczoznawcą budowlanym. Należy przy tym uwzględnić parametry techniczne hali oraz składowane w niej materiały. Dopuszczenie pracowników do pracy w magazynie, w którym nie ma zapewnionej właściwej temperatury, jest zagrożone grzywną od 1000 do 30 000 zł.

UZASADNIENIE

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pomieszczeń pracy odpowiednich do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy oraz urządzenia z nimi związane powinny być przez pracodawcę utrzymywane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy (art. 214 Kodeksu pracy).

Pomieszczenie pracy

Pomieszczenie pracy. Pomieszczenie pracy to miejsce, w którym wykonywana jest praca, przeznaczone na pobyt pracowników. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń, w których:

• łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny,
• wykonywane czynności mają charakter dorywczy,
• praca w nich polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.

Z przedstawionego problemu wynika, że w magazynie pracuje na stałe około 20 magazynierów, co oznacza, że łączny czas ich przebywania w magazynie jest dłuższy niż 2 godziny w ramach zmiany roboczej. Zatem taki magazyn należy uznać za pomieszczenie pracy ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym dotyczącymi obowiązku zapewnienia właściwej temperatury.

Minimalna temperatura w pracy

Temperatura w pomieszczeniach pracy. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14^oC (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18^oC (291 K).

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę nie niższą niż 14ºC, a w przypadku lekkiej pracy fizycznej i w pomieszczeniach biurowych nie niższą niż 18ºC.

W zakładach produkcyjnych odstępstwo od wskazanych minimalnych temperatur może zachodzić, gdy niska temperatura w miejscu produkcji stanowi warunek konieczny prawidłowo przeprowadzonego procesu produkcyjnego, np. w przypadku chłodni spożywczych. Nie można natomiast mówić o wystąpieniu przesłanki względów technologicznych w sytuacji, gdy proces produkcyjny może zostać przeprowadzony prawidłowo bez względu na panującą w miejscu produkcji temperaturę powietrza.

Pracownicy pracują w chłodni przy peklowaniu mięsa. W tej sytuacji utrzymywanie temperatury pomieszczeń poniżej 14^oC będzie uzasadnione.

W przypadku hali magazynowej, w której przechowywane są buty, trudno będzie powołać się na względy technologiczne. Niska temperatura nie stanowi tu warunku koniecznego dla prawidłowego przebiegu procesów pracy.

Jak zapewnić odpowiednią temperaturę?

Sposób zapewnienia właściwej temperatury w pomieszczeniu pracy. Przepisy bhp zobowiązujące pracodawcę do zapewnienia właściwej temperatury w pomieszczeniach pracy nie odnoszą się do środków technicznych, za pomocą których można zapewnić w tego typu magazynie temperaturę minimalną. Zatem na podstawie przepisów dotyczących technicznego bezpieczeństwa pracy możliwość stosowania wspomnianych w pytaniu piecyków gazowych w tego rodzaju magazynach pozostaje sprawą nieuregulowaną. W praktyce oznacza to, że możliwość użycia takiego rozwiązania powinna zostać rozstrzygnięta nie w kontekście regulacji z zakresu bhp, ale na gruncie przepisów budowlanych. Taką ocenę należałoby przeprowadzić w ramach indywidualnej ekspertyzy technicznej rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych (najlepiej w uzgodnieniu z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej). W takiej ekspertyzie należy uwzględnić szczegóły dotyczące technicznych kwestii użytkowanego magazynu, wentylacji, stężeń różnego rodzaju czynników, jak również rodzajów składowanych w nim materiałów.

Z przepisów rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wynika, że budynek, który ze względu na swoje przeznaczenie wymaga ogrzewania, powinien być wyposażony w instalację ogrzewczą lub inne urządzenia ogrzewcze, niebędące piecami, trzonami kuchennymi lub kominkami.

Natomiast urządzenia gazowe mogą być instalowane wyłącznie w pomieszczeniach spełniających warunki dotyczące ich wysokości, kubatury, wentylacji i odprowadzenia spalin, a także dopływu powietrza do spalania. Zostały one określone w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w Polskich Normach i przepisach odrębnych. Ogrzewacze pomieszczeń, których temperatura osłon może przekroczyć 60°C, należy instalować w odległości co najmniej 0,3 m od ścian wykonanych z materiałów łatwo zapalnych, otynkowanych oraz w odległości 0,6 m od elementów ścian z materiałów łatwo zapalnych, nieosłoniętych tynkiem.

Uzyskanie pozytywnej opinii w zakresie możliwości zastosowania konkretnych rozwiązań technicznych zmierzających do zapewnienia pracownikom właściwej temperatury powinno wiązać się z wypełnieniem dodatkowo obowiązku konsultacyjnego z pracownikami (konsultacje bhp). W sytuacji gdy w zakładzie pracy funkcjonuje komisja bhp, obowiązek konsultacyjny może zostać zrealizowany w ramach takiej komisji.

Kontrola PIP

Kwestia zapewnienia pracownikom właściwej temperatury w miejscu pracy jest kontrolowana przez inspektorów PIP. Mają oni prawo zbadać nie tylko to, czy pracodawca zapewnia minimalną temperaturę, ale również to, czy środki techniczne używane do jej zapewnienia są właściwe w zakresie bezpieczeństwa pracowników, a nie prawa budowlanego. Natomiast w trakcie kontroli istotnym argumentem może okazać się posiadanie przez pracodawcę, wspomnianej wcześniej, pozytywnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy w zakresie możliwości stosowania piecyków gazowych w konkretnym pomieszczeniu magazynowym.

Kary za niezapewnienie odpowiedniej temperatury

Sankcje za niezapewnienie odpowiedniej temperatury w miejscu pracy. Brak zapewnienia pracownikom właściwej do pracy temperatury może spowodować wydanie przez inspektora pracy nakazu administracyjnego zobowiązującego pracodawcę do zapewnienia w magazynie temperatury wymaganej przez przepisy bhp. Z całą pewnością inspektor nie wskaże w decyzji, jakie środki techniczne pracodawca może zastosować, aby właściwa temperatura została zapewniona. W sytuacji gdy, uwzględniając całokształt okoliczności, nie będzie żadnych możliwości technicznych zapewnienia właściwej temperatury, nie można wykluczyć, że inspektor pracy zakwestionuje wykonywanie prac (przebywanie pracowników) w pomieszczeniu magazynowym w dniach, w których temperatura wewnątrz pomieszczenia jest niższa od minimalnej.

Brak zapewnienia właściwej minimalnej temperatury w pomieszczeniu pracy może zostać przez inspektora pracy uznany za wykroczenie. Takie wykroczenie jest zagrożone grzywną od 1000 do 30 000 zł. Z pewnością okolicznością łagodzącą, mogącą mieć wpływ na wysokość mandatu karnego, mogą być działania podejmowane przez pracodawcę w celu złagodzenia pracy w niskiej temperaturze, np. zapewnienie pracownikom właściwej odzieży.

Podstawa prawna:

• art. 213-214, art. 283 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320

• § 2 pkt 3, § 30-32 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 173, poz. 1034

• § 132, § 173 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1065; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1608