REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Coraz mniej zatrudnionych i ubezpieczonych niań - dane ZUS

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Coraz mniej zatrudnionych i ubezpieczonych niań - dane ZUS
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Z danych ZUS wynika, że we wrześniu 2023 r. było jedynie ponad 4 tysiące legalnie zatrudnionych niań. Te nianie z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi do lat 3 na podstawie umowy uaktywniającej, podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu. 
rozwiń >

Kim jest niania?

Nianią jest osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. 

REKLAMA

Autopromocja

Niania może się opiekować dopiero nad dzieckiem, które ukończy 20 tydzień życia, czyli od około 4,5 miesiąca życia dziecka

Nianią może być osobą pełnoletnia, zarówno kobieta jak i mężczyzna. Nie może to być rodzic dziecka, ale już osoba spokrewniona może być nianią, np. babcia, dziadek.

Spadek zatrudnienia wśród niań

Ważne
Coraz mniej ubezpieczonych niań

Z danych ZUS wynika, że we wrześniu 2023 r. było jedynie ponad 4 tysiące legalnie zatrudnionych niań. Te nianie z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi do lat 3 na podstawie umowy uaktywniającej, podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu. Okazuje się, że jeszcze kilka lat temu bo w 2016 r. i 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych było zgłoszonych dwukrotnie więcej, bo koło 8,6 tys. niań. Ponadto, nawet rok temu, w podobnym okresie, czyli wrzesień 2022 r. niań było zgłoszonych około 5,4 tys. a od stycznia do grudnia 2022 r. było ich przeciętnie 4,9 tys. W okresie od stycznia do września 2023 r. – niań przeciętnie w miesiącu było 4,9 tys.  Co więcej w 2020 r. liczba ubezpieczonych niań wynosiła – 6,1 tysiąca, w 2019 – 6,9 tys., a w 2018 – 7,8 tys., a w 2017 r. i w 2016 r. – po 8,6 tys. niań.

Jak zatrudnić nianię?

KROK 1 - UMOWA UAKTYWNIAJĄCA

Z nianią zawiera się umowę uaktywniającą. Umowę zawiera się w formie pisemnej. Nie jest to umowa o pracę, a umowa cywilnoprawna. Co powinna zawierać umowa? Umowa uaktywniająca powinna określać:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • strony umowy;

  • cel i przedmiot umowy;

  • czas i miejsce sprawowania opieki;

  • liczbę dzieci powierzonych opiece;

  • obowiązki niani;

  • wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty;

  • czas, na jaki umowa została zawarta;

  • warunki i sposób zmiany umowy, a także sposób rozwiązania umowy.

Można wskazać, że w pozostałym nieuregulowanym zakresie, obowiązują przepisy kodeksu cywilnego.

Co ważne, płatnik składek zawierający umowę ma obowiązek poinformować ZUS o każdej zmianie, np. o rozwiązaniu czy wygaśnięciu umowy. Płatni musi złożyć druk ZUS ZWUA – wyrejestrowanie niani z ubezpieczeń czy druk ZUS ZWPA – jeżeli płacił składki tylko za nianię , wówczas ZUS przestanie płacić składki za nianię.

KROK 2 - ZGŁOSZENIE SIEBIE DO ZUS JAKO PŁATNIK

Na początku należy zgłosić do ZUS siebie jako płatnika składek. Należy wypełnić formularz ZUS ZFA  i przekazać go do ZUS. Istotne jest to, że płatnikiem składek jest rodzic lub opiekun dziecka, który podpisze umowę uaktywniającą z nianią. Nie może być zatem tak, że matka dziecka zgłosi się do ZUS jako płatnik a umowę z nianią podpisze ojciec, który do ZUS nie jest zgłoszony.

Jeśli prowadzi się działalność gospodarczą i już składało się taki formularz do ZUS, nie trzeba go składać ponownie.

KROK 3 - ZGŁOSZENIE NIANI DO ZUS

Następnie należy zgłosić nianię jako osobę ubezpieczoną, jeśli niania podlega:

  • ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – należy wypełnić formularz ZUS ZUA,

  • tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu – należy wypełnić formularz ZUS ZZA.

Dokumenty należy przekaż do ZUS. W formularzu należy wpisać kod tytułu ubezpieczenia, który zaczyna się od cyfr 04 30.

KROK 4 - ROZLICZENIE SKŁADEK ZA NIANIĘ

W zależności od tego ile niania zarobiła, taką deklarację należy złożyć, może to być ZUS DRA czy też ZUS DRA oraz raport miesięczny ZUS RCA – jeśli niania podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu lub tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Istotny jest termin, należy do 20. dnia następnego miesiąca dostarczyć do ZUS dokumenty rozliczeniowe za nianię (za miniony miesiąc). 

Ubezpieczenie niani

Jakimi ubezpieczeniami objęta jest niania? Niania jest objęta:

Publikacja omawia procedury, orzecznictwo oraz nowe przepisy i doświadczenia procesowe. Pierwsza część koncentruje się na aspektach procesowych sporów, druga część skupia się na najczęstszych sporach z zakresu prawa pracy, a trzecia część przybliża nowe tematy związane z pracą zdalną, kontrolą trzeźwości pracowników i dyrektywami UE.

  • obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi i wypadkowym);

  • ubezpieczeniem zdrowotnym – jeżeli np. opieka nad dzieckiem jest jej jedyną pracą. Jeżeli np. niania jest zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy i w tym miejscu ma odprowadzane składki wówczas niania podlega tylko ubezpieczeniem zdrowotnym.

  • co do ubezpieczenia chorobowego niania sama decyduje czy chce być nim objęta. Jeśli chce, składka na to ubezpieczenie jest potrącana z jej wynagrodzenia przez płatnika i odprowadzana do ZUS.

Dofinansowanie na zatrudnienie niani

Budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia.

Kto płaci wynagrodzenie niani?

Wynagrodzenie dla niani wypłaca osoba, z którą zawarła umowę, czyli płatnik. Najczęściej jest to rodzic.

Kto finansuje składki za nianię?

Od 1 stycznia 2018 r. budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia. Za nianię, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne, opłaca:

1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych - od podstawy stanowiącej kwotę nie wyższą niż 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli opiekujesz się dzieckiem jako zawodowa rodzina zastępcza albo pobierasz zasiłek macierzyński czy przebywasz na urlopie wychowawczym, to budżet państwa nie będzie płacił składek za nianię.

ZUS finansuje składki jeżeli dziecko nie jest w żłobku, klubie dziecięcym ani nie jest pod opieką dziennego opiekuna. Składki za nianię są opłacane przez budżet państwa najdłużej do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 lata (chyba, żę nie można zapewnić dziecku opieki przedszkolnej, to do 4 roku życia).

2) rodzic (płatnik składek) - od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą 50% minimalnego wynagrodzenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca składki, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego;

2) rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni na pracują na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej (z odprowadzanymi składkami), prowadzą pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą;

3) dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sąd: ZUS odmówił zasiłku chorobowego przez podwyżkę pensji księgowej o 157% do 4500 zł brutto

Interwencja ZUS miała na celu odmowę wypłaty zasiłku chorobowego. Kobieta z uwagi na rozpoczęcie pracy księgowej otrzymała podwyżkę z około 1750 zł (1/2 etatu) do 4500 zł (3/5 etatu). ZUS kwestionował 4500 zł jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe zgodnie z art. 20 ustawy, (podstawa składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe).

Do 1 mln zł kary dla pracodawcy za niedokonywanie wpłat do PPK w terminie

Niedokonywanie wpłat do PPK w terminie stanowi wykroczenie z art. 107 pkt 2 ustawy o PPK. Pracodawcy grozi za to nawet do 1 mln zł kary. Ściganiem niedopełniania obowiązków w tym zakresie zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy.

Kara dla pracodawcy za nieudzielenie urlopu w 2025 i 2026

Nieudzielenie urlopu przez pracodawcę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Jak wysoka kara grozi pracodawcy za naruszenie przepisów o udzielaniu urlopów wypoczynkowych w 2025 i 2026 roku? Artykuł zawiera aktualne kwoty.

Jakie czekają nas zmiany w prawie pracy w 2025 i 2026 r.?

Wkrótce wejdą w życie regulacje wprowadzające dodatkowy dzień wolny od pracy oraz uzupełniający urlop macierzyński. Trwają prace nad dalszymi zmianami przepisów prawa pracy. Mają one wprowadzić m.in. krótszy tydzień pracy czy zmienić zasady ustalania minimalnego wynagrodzenia.

REKLAMA

Skrócony tydzień pracy czy skrócony dzień pracy? Rząd pracuje nad nowelizacją Kodeksu pracy, ale krótsza praca jest możliwa już teraz

Wszyscy pamiętamy, jak rząd szumnie zapowiadał skrócenie tygodniowego czasu pracy. Skończyło się na zapowiedziach i od tamtego czasu nic się nie zmieniło - nowelizacja Kodeksu pracy nie została przeprowadzona. Na szczęście obowiązujące przepisy prawa pracy dopuszczają zarówno wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy, jak i skróconego do 7 godzin dnia pracy.

ZUS IWA - jak ustalić liczbę ubezpieczonych? [Przykłady]

ZUS IWA do 31 stycznia 2025 roku składa płatnik, który w 2024 roku zgłosił do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych. Jak ustalić liczbę ubezpieczonych? Czy do IWA wliczamy właściciela czyli płatnika?

Sanatorium z ZUS: od 3 lutego 2025 r. rehabilitacja powypadkowa. Od 1 kwietnia 2025 r. rehabilitacja związana z układem krążenia

ZUS informuje, że wczesna rehabilitacja powypadkowa na koszt Zakładu rusza już 3 lutego 2025 roku. Od 1 kwietnia 2025 roku zaplanowano rehabilitację osób ze schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Jak wybrać się do sanatorium z ZUS?

Rehabilitacja na koszt ZUS. Od 3 lutego 2025 r. można skorzystać z wczesnej rehabilitacji powypadkowej

ZUS informuje, że już od 3 lutego 2025 r. będzie możliwa realizacja wczesnej rehabilitacji powypadkowej w systemie stacjonarnym. Natomiast od 1 kwietnia ruszy rehabilitacja osób ze schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego, zarówno w systemie stacjonarnym, jak i ambulatoryjnym.

REKLAMA

W 2025 r. dla dawców: darmowa komunikacja miejska, darmowe leki, 100% płatne L4, lekarz i apteka bez kolejki

Dużo się w ostatnim czasie mówi o dodatkowych uprawnieniach dla dawców krwi. Warto też zwrócić uwagę, że w 2025 r. przysługuje darmowa komunikacja miejska, darmowe leki, 100% płatne L4, lekarz i apteka bez kolejki dla dawców narządów, tkanek i komórek (w tym szpiku kostnego).

Waloryzacja emerytur 2025 netto [TABELA]

Waloryzacja emerytur od 1 marca 2025 roku - o ile procent wzrosną emerytury? Jaki jest wskaźnik waloryzacji? Kiedy będzie wypłata pierwszych emerytur po podwyżce? Tabela przedstawia podwyżki emerytur od 1 marca 2025 roku brutto i netto. Ile emeryt otrzyma na rękę po marcowej waloryzacji?

REKLAMA