REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracodawca nie może zakazać dodatkowej pracy – zmiany w KP 2023

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Pracodawca nie może zakazać dodatkowej pracy – zmiany w KP 2023
fot. materiały prasowe

REKLAMA

REKLAMA

Niebawem Kodeks Pracy ponownie zostanie zmieniony. Jedną z zasadniczych regulacji, która zostanie dodana dotyczy wolności pracy. Czy pracodawca może zakazać wykonywania innej - dodatkowej pracy na rzecz innego pracodawcy czy zleceniodawcy? Kiedy prawo do pracy może zostać ograniczone?
rozwiń >

Zmiany w KP od 2023

W dniu 9 lutego 2023 r. przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu uchwaloną przez Sejm RP ustawę z dnia 8 lutego 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa). Prawdopodobnie nowe przepisy wejdą w życie na wiosnę 2023 r., ponieważ zgodnie z założeniem ustawa wchodzi w życie po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia, a ustawa przechodzi jeszcze proces legislacyjny.

REKLAMA

Autopromocja

Zmiany do ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 240, dalej: KP) wejdą na skutek wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE):

1) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej;

2) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Polecamy: „Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami"
 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wolność pracy – Konstytucja RP

Konstytucja RP gwarantuje wolność wyboru zawodu i miejsca pracy. Jednak czy zawsze można wykonywać dowolny zawód? Okazuje się, że nie.

Generalnie, każdemu zapewnia się wolność pracy:

1) wolność wyboru zawodu

2) wolność wykonywania zawodu

3) wolność wyboru miejsca pracy.

Niemniej jednak może być tak, że wyjątki w zakresie powyższej wolności określa ustawa. Jedynie ustawa (czyli np. nie rozporządzenie, uchwała, regulamin pracy, układ zbiorowy pracy) może nałożyć takie ograniczenie. Co więcej ograniczenia mogą być ustanowione tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź też ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób.

Kiedy można ograniczyć wolność pracy?

Ustawowe ograniczenia w zakresie swobodnego wyboru i wykonywania zawodu, np. można znaleźć w takich ustawach:

  1. z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych ograniczającą dostęp do zawodu sędziego;
  2. z 6.7.1982 r. o radcach prawnych ograniczającą dostęp do zawodu radcy prawnego;
  3. z 22.5.2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym ograniczającą dostęp do zawodu agenta ubezpieczeniowego;
  4. z 15.7.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej ograniczającą dostęp do zawodu pielęgniarki i położnej;
  5. z 19.4.1991 r. o izbach aptekarskich ograniczającą dostęp do zawodu farmaceuty;
  6. z 9.4.2010 r. o Służbie Więziennej ograniczającą dostęp do wykonywania pracy w Służbie Więziennej;
  7. z 9.6.2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym ograniczającą dostęp do wykonywania pracy w CBA;
  8.  z 17.10.2003 r. o wykonywaniu prac podwodnych ograniczającą dostęp do zawodu np. nurka;
  9. z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych ograniczającą dostęp do zawodu pracownika samorządowego;
  10.  z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela ograniczającą dostęp do zawodu nauczyciela.

Ograniczenie często polega na tym, że trzeba spełnić konkretne przesłanki (np. brak skazania prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo, nieposzlakowana opinia) czy też należy posiadać odpowiednie wykształcenie, kwalifikacje czy doświadczenie do wykonywania danego zawodu.

Obowiązek pracy

Oprócz tego, że istnieje wolność pracy i prawo do pacy występuje także wolność od pracy. Co ważne wolność od pracy – czyli nie wykonywania jakiejkolwiek pracy może być ograniczona. Konstytucja RP wskazuje, że obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę. Powszechnym przykładem pracy przymusowej jest praca biegłych czy też recenzentów w procesach o nadanie stopni lub tytułu naukowego.

Zmiany w KP – dot. wolności pracy

Ustawodawca zdecydował, że po art. 26 KP dodaje się art. 26 zn. 1 KP w brzmieniu:

„Art. 26 zn. 1 § 1. Pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się:

1) w przypadku określonym w art. 101 zn. 1 § 1;

2) jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej.”

Co oznaczają te zmiany w KP?

Dodanie nowego przepisu ma tylko potwierdzić wyżej wskazane regulacje konstytucyjne, ale i zasady przewidziane w KP, bowiem już w art. 10 KP jest wskazane, że każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Każdy ma prawo do swobody nawiązania stosunku pracy - swobody wyboru zawodu, miejsca pracy, pracodawcy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu. 

Dodany przepis ma potwierdzać, że można potcznie mówiąc można mieć kilka etatów, można dorabiać. Jednak nie może to pozostawać w kolizji z dotychczasowym zatrudnieniem i nie może wpływać na mniej sumienne i staranne wykonywanie pracy. Tak więc można mieć dodatkowe zatrudnienie i można pozostawać w kilku stosunkach prawnych. 

Pracodawca, u którego jest zatrudniony dany pracownik, nie może zakazać wykonywania dodatkowych prac. I nie ważne czy dodatkowa praca będzie świadczona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, umowy zlecenia, umowy o dzieło, spółdzielczej umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą, umowy o pomocy przy zbiorach, w ramach kontraktu B2B w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej itd. Przykłady można by mnożyć, ponieważ ustawodawca jasno wskazuje, na stosunek pracy lub inny stosunek prawnym będącym podstawą świadczenia pracy.

Wyjątki od wolności pracy – zakaz konkurencji

Oczywiście pracodawca może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w danym stosunku prawnym w tym w stosunku pracy z innym pracodawcą, jeżeli spełnione byłyby przesłanki konkurencji.

Z przepisu art. 101 zn. 1 § 1 KP wynika, że w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

Drugi wyjątek kiedy wolność pracy może zostać ograniczona to taki, jeżeli odrębne przepisy to regulują (co zostało wyżej wskazane).

Dyrektywa o wolności pracy – uzasadnienie zmian

REKLAMA

Przepis art. 9 ust. 1 dyrektywy 2019/1152 nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby pracodawca nie zabraniał pracownikowi podejmowania pracy u innych pracodawców, poza harmonogramem czasu pracy ustalonym z tym pracodawcą, ani nie poddawał pracownika niekorzystnemu traktowaniu z tego powodu. 

Przepis art. 9 ust. 2 ww. dyrektywy dopuszcza możliwość ustanowienia warunków stosowania przez pracodawców ograniczeń w łączeniu stanowisk, które wynikają z przyczyn obiektywnych, takich jak zdrowie i bezpieczeństwo, ochrona tajemnicy handlowej, rzetelność służby cywilnej lub unikanie konfliktu interesów. 

Polski ustawodawca uznał, że w przepisach KP nie ma wyraźnej podstawy prawnej, na którą mógłby powołać się pracownik, stąd postanowił dodać art. 26 zn. 1 w KP.

Zakaz negatywnych konsekwencji za dorabianie

Zgodnie z projektowanym art. 294 § 1 KP jednoczesne pozostawanie w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesne pozostawanie w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy nie będzie mogło być podstawą:

  • niekorzystnego traktowania pracownika
  • nie będzie mogło powodować wobec niego negatywnych konsekwencji
  • zwłaszcza nie będzie mogło stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę, przygotowanie do takiego wypowiedzenia lub rozwiązania albo przyczyny zastosowania działania mającego skutek równoważny do rozwiązania umowy o pracę.
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Redaktor do Portalu Infor.pl

Do naszego zespołu poszukujemy kreatywnej i zaangażowanej osoby na stanowisko Dziennikarza Portalu Internetowego.

Seniorzy masowo składają wnioski o świadczenie. Ile wyniesie renta wdowia i kto może ją otrzymać? [kalkulator i ankieta ZUS]

Nie słabnie zainteresowanie tzw. rentą wdowią. W całym kraju do ZUS wpłynęło 353 tys. wniosków o rentę wdowią. Nie ma powodu się śpieszyć – nie ma znaczenia, czy wniosek wpłynie do ZUS dzisiaj, czy za miesiąc – renta będzie przyznawana i wypłacana dopiero od lipca 2025 r.

800 plus przysługuje na każde dziecko – czy także na ukraińskie?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął przyjmowanie wniosków o 800 plus na nowy okres świadczeniowy. W ciągu pierwszych dziesięciu dni lutego 1,6 mln osób złożyło wnioski o świadczenie wychowawcze. Złożone dokumenty dotyczyły 2,4 mln dzieci.

Składki ZUS zwolnionych ze służby żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych – wyjaśnienia ZUS. Kto i kiedy powinien zapłacić?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udzielił kompleksowych wyjaśnień odnośnie trybu i zasad płacenia składek na ubezpieczenia społeczne do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwolnionych ze służby żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy innych służb mundurowych (np. policjantów, strażników granicznych, strażaków PSP).

REKLAMA

Od szybkiej kawy do wartościowego posiłku. Czyli nowoczesne benefity żywieniowe

Rynek pracy od kilku lat redefiniuje priorytety. Gdy dynamika kosztów życia łączy się z rosnącą świadomością pracowników, benefity stają się nie tylko dodatkiem do wynagrodzenia, lecz także kluczowym narzędziem motywacji i lojalności. Dane zawarte w raporcie Benefit Trendbook 2025, zrealizowanym przez Pluxee, pokazują, że aż 88 proc. pracowników oczekuje, by świadczenia wspierały codzienne wydatki, a dla 82 proc. stanowią one sposób na realizację drobnych przyjemności dla siebie i bliskich. W tej rzeczywistości karta na lunch finansowana przez pracodawcę staje się jednym z najbardziej uniwersalnych i elastycznych rozwiązań.

Komunikat PFRON: Przedłużanie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności [refundacja składek, dofinansowanie do wynagrodzenia]

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przypomina o możliwości przedłużania orzeczeń miejskich, powiatowych lub wojewódzkich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności. Chodzi o orzeczenia, które wygasły 30 września 2024 r. lub później.

W tym zawodzie jest dyskryminacja ze względu na wiek. Będzie zmiana ustawy i dostosowanie do dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy

Podstawową zasadą wynikającą z KP jest zasada równości w zatrudnieniu i niedyskryminacji. Okazuje się, że w pewnych zawodach i przepisach jest więc jawna dyskryminacja ze względu na wiek. W związku z tym będzie zmiana ustawy co do konkretnego zawodu i dostosowanie do dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy.

Czy jesienią 2025 wejdzie nowy dodatkowy urlop i wolne od szkoły dla milionów Polaków? Mamy stanowisko rządu

W ostatnim czasie w mediach wrze sprawa potencjalnego urlopu dla dorosłych i wolnego dla dzieci w okresie jesiennym w szkołach. Wielu zastanawia się czy jesienią 2025 wejdzie nowy dodatkowy urlop i wolne od szkoły i czy dojdzie w związku z tym do zmiany organizacji roku szkolnego 2024/2025 oraz 2025/2026. Mamy w tej sprawie stanowisko rządu a konkretnie Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz opinie rozgoryczonych ale i zachwyconych rodziców, uczniów i nauczycieli.

REKLAMA

Przymusowy urlop 2025. Dla kogo?

Pracodawca może wysłać Cię na urlop nie pytając o zdanie. Tak, to zdanie jest prawdziwe. Zastanawiasz się jak to możliwe, skoro prawo pracy z założenia ma chronić pracownika. Okazuje się, że jest taka możliwość i nie będzie to naruszenie przepisów prawa pracy. Przymusowy urlop 2025. Dla kogo?

Czy w 2025 r. komornik może zająć 13. i 14. emeryturę?

Czy komornik może zabrać 13. i 14. emeryturę w 2025 r.? Ile komornik może zabrać z emerytury w 2025? To zależy kiedy i zależy do jakich świadczeń i długów emeryta, bo od 1 marca 2025 r. będzie to więcej, ale musi zostać pewne minimum, tzw. wolna kwota od potrąceń. Wszystko za sprawą marcowej waloryzacji emerytur i rent w 2025 r.

REKLAMA