Co po urlopie rodzicielskim? Zamiast urlopu wychowawczego można obniżyć czas pracy

• Co po urlopie rodzicielskim?
• Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego
• Jak obniżyć wymiar czasu pracy?
• Obniżenie wymiaru czasu pracy – obniżenie wynagrodzenia
• Obniżenie wymiaru etatu a ochrona przed zwolnieniem

Co po urlopie rodzicielskim?

Po płatnych urlopach, które rodzice wykorzystują po narodzinach dziecka (urlop macierzyński – 20 tygodni, rodzicielski- 32 tygodnie + 9 tygodni dla drugiego rodzica i ojcowski – 2 tygodnie), istnieje możliwość przejścia na urlop wychowawczy. Maksymalnie może trwać 36 miesięcy, przy czym jeden miesiąc wykorzystuje wyłącznie drugi z rodziców. Uprawnienie do urlopu wychowawczego trwa maksymalnie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Minusem urlopu wychowawczego jest brak zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek ten rodzice otrzymują, przebywając na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i ojcowskim. W przypadku urlopu wychowawczego prawo przewiduje jedynie możliwość ubiegania się o dodatek do zasiłku rodzinnego w wysokości 400 zł miesięcznie. Po pierwsze jest to niewielka kwota, a po drugie przysługuje tylko osobom pobierającym zasiłek rodzinny.

Z tego powodu rodzice niechętnie decydują się na dalszą pełnowymiarową, osobistą opiekę nad dzieckiem. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się więc opieka nad dzieckiem przez inną osobę bliską. Nie zawsze jednak taka możliwość istnieje. Natomiast zatrudnienie opiekunki wiąże się z wysokim kosztem. Najczęściej więc rodzice zmuszeni są do zapisania dziecka do żłobka i powrotu do pracy.

Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego

Dla niektórych rodziców dobrym rozwiązaniem może być obniżenie wymiaru czas pracy zamiast urlopu wychowawczego. Pozwala na to art. 186⁷ Kodeksu pracy. Dzięki temu rodzice mogą spędzić więcej czasu z dzieckiem w pierwszych latach jego życia, nie rezygnując przy tym z zatrudnienia. To nie tylko więcej czasu rodziców dla dziecka, ale i środki finansowe w postaci wynagrodzenia za pracę, obecność na rynku pracy oraz rozwój zawodowy.

Jak obniżyć wymiar czasu pracy?

Do obniżenia wymiaru czasu pracy uprawnione są osoby zatrudnione co najmniej 6 miesięcy, przy czym do tego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia czyli wcześniejsze umowy oraz pracę u wcześniejszych pracodawców. W celu skorzystania z tego uprawnienia rodzicielskiego należy złożyć wniosek. Kodeks pracy określa termin na złożenie dokumentu – najpóźniej na 21 dni przed rozpoczęciem pracy w skróconym wymiarze czasu pracy. Złożenie wniosku po tym terminie wiąże się z tym, że pracodawca obniża wymiar czasu pracy nie później niż z upływem 21 dni od dnia złożenia wniosku. Może więc obniżyć etat od dnia planowanego przez pracownika lub pracownicy, ale zgodne z prawem będzie również obniżenie go dopiero 21. dnia od złożenia wniosku.

Przepisy nie przewidują limitu takich wniosków. Dla porównania urlop wychowawczy można wykorzystać maksymalnie w 5 częściach. Przy obniżeniu wymiaru etatu nie ma takich obostrzeń. Ważne, aby wnioskować o niższy wymiar czasu pracy w czasie uprawniającym do urlopu wychowawczego, a więc do końca roku kalendarzowego ukończenia 6 roku życia przez dziecko. 

Zmiana wymiaru etatu na podstawie art. 186⁷ Kodeksu pracy nie wymaga stworzenia aneksu do umowy o pracę. Do skorzystania z omawianego uprawnienia rodzicielskiego wystarczy wniosek pracownika, a pracodawca musi taki wniosek zaakceptować.

Obniżenie wymiaru czasu pracy – obniżenie wynagrodzenia

Wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy może zawierać prośbę o zmniejszenie etatu maksymalnie do ½. Jak najbardziej możliwe jest wnioskowanie o ¾, 3/5, 4/6 itp. etatu. Każdy kto decyduje się na skorzystanie z obniżenia wymiaru czasu pracy, powinien wiedzieć, że powoduje to również obniżenie wynagrodzenia za pracę. Obniżka płacy jest proporcjonalna do zmniejszonego wymiaru czasu pracy. Obowiązuje tu ogólna zasada z art. 80 Kodeksu pracy mówiąca o tym, że wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną. Przepisy nie przewidują w tym przypadku odstępstwa od tej reguły.

Obniżenie wymiaru etatu a ochrona przed zwolnieniem

Skorzystanie z obniżonego wymiaru czasu pracy uruchamia ochronę przez zwolnieniem. Podobna ochrona obowiązuje w czasie ciąży czy urlopu macierzyńskiego. Ochrona ta obejmuje okres od 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy. Warto zwrócić uwagę na to, że wcześniejsze złożenie wniosku spowoduje możliwość zwolnienia pracownika jeszcze przed rozpoczęciem się okresu ochronnego. Taki okres ochronny trwa do powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, ale maksymalnie 12 miesięcy. 

Co oznacza okres ochronny? W czasie tych 12 miesięcy pracodawca nie może rozwiązać z pracownikiem lub pracownicą umowy o pracę, chyba że dojdzie do upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zaistnieją przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym (dyscyplinarka). Pracodawca nie może więc rozwiązać umowy za wypowiedzeniem.