Czy bezrobotny ma prawo do opieki zdrowotnej? Zmiany na rynku pracy w 2022 r.

• Ubezpieczenie zdrowotne dla bezrobotnych - co obejmuje? 
• Jak aktywizować bezrobotnych rodziców?
• Czy możliwe jest zniesienie dotychczasowej właściwości urzędu pracy?
• Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (CIiPKZ) oraz Centralna Baza Ofert Pracy (CBOP) - co to?
• Co to jest bon na zasiedlenie i jak go otrzymać?
• Ile wynosi obecnie bon na zasiedlenie?

Ubezpieczenie zdrowotne dla bezrobotnych - co obejmuje? 

Osoba, która zarejestruje się w urzędzie pracy i posiada status osoby bezrobotnej podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od kilku lat da się zaobserwować na rynku pracy problem polegający na celowej rejestracji i długotrwałym utrzymywaniu statusu bezrobotnego, jedynie w celu posiadania dostępu do bezpłatnego korzystania ze świadczeń medycznych, czasami również socjalnych. Niektórzy bezrobotni faktycznie nie są zainteresowani podjęciem zatrudnienia, w związku z tym planowane są zmiany.

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, wskazuje, że: „W ramach oddzielenia statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego planuje się wprowadzenie ubezpieczenia zdrowotnego dla osoby niemającej innego tytułu do tego ubezpieczenia. Rozwiązanie to ma na celu umożliwienie uzyskania uprawnień do świadczeń zdrowotnych przez osoby nieaktywne zawodowo i niezarejestrowane w urzędzie pracy. Zakłada się, że ZUS będzie udostępniał wniosek o uzyskanie uprawnień do świadczeń zdrowotnych i będzie odpowiadać za jego weryfikację w zakresie danych dostępnych z rejestrów prowadzonych w ZUS i tych, do których ZUS posiada prawny dostęp”. Tym samym urzędy pracy zostaną odciążone i nie będą już realizowały zadań niezwiązanych z aktywizacją zawodową.

Jak aktywizować bezrobotnych rodziców?

Dane GUS wskazują, że w III kwartale 2021 r. 4,2 mln osób w wieku produkcyjnym pozostawało biernymi zawodowo. Z tego 851 tys. osób nie pracujących, jako przyczynę wskazało obowiązki rodzinne i domowe. Szczególnie problem bezrobocia istnieje wśród kobiet, w tym matek. Jednocześnie od wielu lat da się zauważyć tzw. negatywne trendy demograficzne. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów podaje, że: „(…) aby zapewnić stabilny rozwój demograficzny kraju, w danym roku – na każde 100 kobiet w wieku 15–49 lat – powinno przypadać średnio co najmniej 210–215 urodzonych dzieci (obecnie przypada ok. 138)”. Konieczna jest więc aktywizacja zawodowa rodziców wychowujących dzieci, a będących bezrobotnymi i programy rodzinne. W ustawie wskazuje się priorytetowo będą traktowani bezrobotni członkowie rodzin wielodzietnych posiadający Kartę Dużej Rodziny, co do różnych form pomocy z urzędu pracy. Planuje się też zagwarantować połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę na 1/2 etatu przez rodziców wychowujących dzieci, z prawem do zasiłku.

Czy możliwe jest zniesienie dotychczasowej właściwości urzędu pracy?

Tak, zgodnie z ustawą planuje się zniesienie właściwości urzędu pracy ze względu na miejsce zameldowania stałego lub czasowego. Ustawa wskazuje powiązanie bezrobotnego z urzędem pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. W niektórych przypadkach da to więcej możliwości bezrobotnym, ponieważ nie wszystkie urzędy (szczególnie w małych miejscowościach) dysponują konkretnymi formami wsparcia. Miejsce zamieszkania to miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Większa elastyczność w tym zakresie umożliwi też pracodawcom dostęp do większej grupy potencjalnych pracowników.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (CIiPKZ) oraz Centralna Baza Ofert Pracy (CBOP) - co to?

Ma dojść do zmiany zadań CIiPKZ, które wspomagają powiatowe urzędy pracy w prowadzeniu poradnictwa zawodowego. Centra mają pomóc bezrobotnym oraz poszukującym pracy w rozwoju zawodowym, w efektywnym planowaniu kariery zawodowej, w tworzeniu dokumentów aplikacyjnych, we właściwym prowadzeniu rozmowy rekrutacyjnej oraz w rozwijaniu i kształtowaniu umiejętności pozazawodowych.

Klienci urzędów pracy mają też być obsługiwani w sposób cyfrowy, np. poprzez zapewnienie dostępu do ofert pracy zawartych w CBOP, umożliwienie przygotowania i udostępnienia CV w centralnej bazie CV, automatycznego doboru ofert pracy do oczekiwań osób bezrobotnych. Centralna Baza Ofert Pracy ma rozszerzyć zakres swojego działania. Podmioty publiczne, spółki Skarbu Państwa oraz podmioty prywatne korzystające ze środków publicznych mają być zobowiązane do zgłaszania ofert pracy do CBOP. W przyszłości CBOP ma być główną bazą ofert pracy w całej Polsce.

Co to jest bon na zasiedlenie i jak go otrzymać?

Bon na zasiedlenie jest formą wsparcia dla bezrobotnych, oferowaną przez powiatowe urzędy pracy. Warunkiem ubiegania się o bon jest podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej poza miejscem dotychczasowego zamieszkania. W związku z tym, że jest duże zainteresowanie bonem na zasiedlenie, ustawa wskazuje rozszerzenie tej formy wsparcia na wszystkie osoby bezrobotne bez względu na wiek. W aktualnym stanie prawnym z bonu mogą  korzystać osoby bezrobotne do 30. roku życia.

Ile wynosi obecnie bon na zasiedlenie?

Wysokość bonu nie może przekroczyć 200% przeciętnego wynagrodzenia, które w pierwszym kwartale 2022 r. wyniosło 6235,22 zł brutto. Bon zasiedleniowy w wariancie maksymalnym wynosi więc około 12 470 zł brutto.