Wynagrodzenie prokurenta a składki ZUS

Składki ZUS od wynagrodzenia prokurenta

Prokura nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi ani ubezpieczeniem zdrowotnym. Jeśli więc prokurent otrzymuje wynagrodzenie za pełnienie obowiązków na podstawie uchwały zarządu, nie należy odprowadzać za niego żadnych składek na ZUS. Jeżeli jednak osoba ta wykonuje swoje obowiązki w ramach zawartej ze spółką umowy o pracę lub umowy zlecenia, wówczas jego dodatkowe wynagrodzenie – jako przychód ze stosunku pracy lub umowy zlecenia – będzie oskładkowane.

Instytucja prokury jest uregulowana w Kodeksie cywilnym. Jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa udzielanego przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 1091 § 1 Kodeksu cywilnego). Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, które są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (art. 1092 § 2 Kodeksu cywilnego).

Prokurę mogą stanowić tylko te podmioty, które podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Są to przede wszystkim spółki prawa handlowego. Ustanowienie prokurenta następuje w drodze:

• uchwały wspólników (spółki osobowe) lub
• uchwały zarządu (spółki kapitałowe).

Redakcja poleca produkt: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Prokura nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Czy prokura stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych

Ustawa systemowa m.in. w art. 6 wymienia tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Jest to katalog zamknięty. Wśród tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych ustawa ta nie wymienia prokury.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 5 marca 2008 r. (III Aua 651/07) stwierdził, że:

(...) prokura stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie skutkuje obowiązkami przewidzianymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. (...)

Prokurent, który pełni swoją funkcję bezumownie, tylko i wyłącznie na podstawie uchwały zarządu, nie będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi ani ubezpieczeniem zdrowotnym z tego tytułu. Zatem nie powstanie obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia.

Fakt, że prokura nie stanowi tytułu do ubezpieczeń, potwierdzają także interpretacje wydawane przez ZUS.

Zadaj pytanie na FORUM

Wybrane interpretacje ZUS dotyczące prokury

Znak i data interpretacji ZUS	Stanowisko ZUS
Interpretacja DI/100000/451/1287/2013 wydana 22 października 2013 r. przez Oddział ZUS w Gdańsku	(...) Poprzez ustanowienie prokurenta pomiędzy spółką a prokurentem powstaje stosunek organizacyjno-prawny, który nie rodzi obowiązku ubezpieczeń, a w konsekwencji przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie funkcji prokurenta spółki nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. (...)
Interpretacja DI/100000/43/1096/2014 wydana 26 września 2014 r. przez Oddział ZUS w Gdańsku	(...) Ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu określonym w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść tego przepisu pozwala uznać, iż takie powołanie – bezumowne powierzenie pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. (...)
Interpretacja DI/200000/43/89/2014 wydana 14 lutego 2014 r. przez Oddział ZUS w Lublinie	(...) Samo pełnienie funkcji prokurenta spółki nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Również fakt osiągania przez prokurenta wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji nie rodzi obowiązku opłacania składek, jeśli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w wyniku zawarcia np. umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. (...)

Jan M. został powołany uchwałą zarządu na prokurenta spółki akcyjnej. Wysokość wynagrodzenia (3500 zł) została ustalona uchwałą zarządu spółki. Jan M. jednocześnie wykonuje umowę zlecenia w spółce jawnej. Ponieważ w tej sytuacji prokurent nie pełni swojej funkcji w ramach stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej, od wypłaconego mu wynagrodzenia nie należy opłacać składek na ubezpieczenia społeczne ani składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Jakie prawa i obowiązki ma płatnik składek podczas kontroli ZUS

Czy prokurent, który zawarł umowę o pracę lub umowę zlecenia, podlega oskładkowaniu

Jeżeli dana osoba została powołana do pełnienia funkcji prokurenta i w tym celu zawarto z nią umowę o pracę lub umowę zlecenia, będzie ona objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym odpowiednio jako pracownik lub zleceniobiorca. Wynagrodzenie wypłacone z tytułu pełnionej funkcji należy więc w tym przypadku zakwalifikować odpowiednio jako przychód ze stosunku pracy lub umowy zlecenia. Oznacza to, że od tego wynagrodzenia spółka jako płatnik składek będzie zobowiązana opłacić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Ze stosunku pracy czy umowy zlecenia będą również należne obowiązkowe składki na FP (jeżeli kwota wynagrodzenia w przeliczeniu na miesiąc będzie wynosiła co najmniej minimalne wynagrodzenie) i FGŚP. Składki na te fundusze należy opłacać za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Oddział ZUS w Gdańsku w interpretacji z 26 maja 2011 r. (znak DI/100000/451/331/2011) wskazał, że:

(...) w przypadku, gdyby jednak prokurent pełnił swoje obowiązki, na podstawie powołania i na wykonywanie tych obowiązków zawarłby umowę o pracę, umowę zlecenia lub inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o systemie ubezpieczeń społecznych i o zleceniu, to wówczas podlegałby z tego tytułu, ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. (...)

Bartosz K. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce z o.o. i pełni funkcję prokurenta. Swoje obowiązki wykonuje w ramach umowy o pracę. Z tego tytułu otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w łącznej wysokości 6500 zł. W tej sytuacji spółka ma obowiązek opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i składkę na ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego prokurentowi wynagrodzenia, tak jak za zwykłego pracownika.

Zatrudnianie członków zarządu spółek kapitałowych - umowa o pracę na czas nieokreślony

Anna B. pełni funkcję prokurenta w spółce akcyjnej od 2 lutego 2015 r. W tym celu została z nią zawarta umowa zlecenia. W tej sytuacji Anna B. będzie z tego tytułu podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeśli nie posiada innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli natomiast dana osoba pełni w spółce funkcję prokurenta niezależnie od zajmowanego stanowiska czy wykonywanej umowy zlecenia, wówczas wynagrodzenie otrzymywane z tego tytułu nie będzie oskładkowane. Prokura sama w sobie nie stanowi bowiem tytułu do ubezpieczeń. Dotyczy to sytuacji, w której zakres obowiązków pracowniczych określony w umowie o pracę czy zakres usług świadczonych w ramach umowy zlecenia nie przewiduje czynności prokurenta.

Piotr P. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce komandytowo-akcyjnej na stanowisku głównego księgowego. Jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 5700 zł. Dodatkowo od 23 lutego 2015 r. została mu udzielona prokura i z tego tytułu uchwałą zarządu przyznano mu wynagrodzenie w kwocie 1800 zł. Obowiązki wynikające z umowy o pracę nie pokrywają się z czynnościami, które Piotr P. wykonuje jako prokurent. W związku z tym od wynagrodzenia za pracę spółka powinna naliczyć i opłacić składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FP i FGŚP. Natomiast wynagrodzenie z tytułu prokury będzie nieoskładkowane.

Wojciech K. wykonuje w spółce z o.o. umowę zlecenia (doradztwo personalne). Z tego tytułu został zgłoszony do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i dobrowolnego chorobowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Z umowy zlecenia Wojciech K. osiąga przychód w wysokości 6000 zł. Od 20 marca 2015 r. pełni także obowiązki prokurenta na podstawie powołania, za co otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 3000 zł. Ponieważ jako prokurent wykonuje inne czynności niż w ramach umowy zlecenia, wynagrodzenie z tytułu prokury nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek.

Odpowiedzi na pytania Czytelników

W naszej spółce został powołany prokurent. Swoją funkcję pełni na podstawie umowy zlecenia. Miesięczne wynagrodzenie wynosi 2500 zł. Oprócz tego jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku dyrektora ds. kluczowych klientów, z miesięcznym wynagrodzeniem 8200 zł. Czy z umowy zlecenia spółka powinna opłacać tylko składkę zdrowotną?

W związku z tym, że umowa zlecenia została zawarta z pracownikiem spółki (art. 8 ust. 2a ustawy systemowej), płatnik powinien opłacać składki na ubezpieczenia społeczne zarówno ze stosunku pracy, jak i z umowy zlecenia. W tym celu w jednym raporcie ZUS RCA za dany miesiąc jako podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia należy wykazać sumę wynagrodzeń z umowy zlecenia i umowy o pracę, tj. 10 700 zł.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 4, art. 8 ust. 2a, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 121
• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1831
• art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. a i lit. c, art. 107 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 149
• art. 9 i art. 10 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 272; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 923
• art. 1091 § 1, art. 1092 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 4