Różnicowanie wysokości wynagrodzenia - kiedy jest dopuszczalne

Pracami o jednakowej wartości, które można porównywać pod względem równości wynagrodzenia, są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

Wiek pracownika nie może stanowić przesłanki różnicującej wysokość wynagrodzenia pracowniczego. Należy jednak pamiętać, że co do zasady z wiekiem łączy się staż pracowniczy, który może być czynnikiem wpływającym na wysokość wynagrodzenia.

Ustalanie wynagrodzenia

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Wysokość wynagrodzenia kształtowana jest przede wszystkim w zależności od rodzaju wykonywanej przez pracownika pracy. To dlatego pierwszym kryterium, które różnicuje wysokość pensji pracowników, są obejmowane przez nich stanowiska. A zatem, co do zasady, można porównywać jedynie pensje pracowników, którzy wykonują taką samą lub porównywalną pracę, nie zaś zupełnie różną. Z tego też względu pracodawcy w regulaminach pracy tworzą siatkę płac, w której wskazują poziom wynagrodzenia, które powinno być przyznawane na poszczególnych stanowiskach. Już jednak na tym etapie pracodawcy dają sobie możliwość różnicowania wynagrodzenia – wprowadzając tzw. widełki określające jego minimalną i maksymalną wartość.

Zróżnicowanie wynagrodzenia za taką samą pracę lub pracę tego samego rodzaju jest dopuszczalne przede wszystkim ze względu na kwalifikacje wymagane przy jej wykonywaniu oraz ilość i jakość pracy. Warto pamiętać, że różnicowanie wynagrodzenia ze względu na posiadane przez pracowników kwalifikacje powinno odbywać się tylko w odniesieniu do kwalifikacji wymaganych przy jej wykonywaniu.

Przykłady

Pracodawca zatrudniający 2 pracowników magazynu, bez doświadczenia zawodowego, zróżnicował ich wynagrodzenia ze względu na fakt, że jeden z nich miał ukończony 3-letni kurs języka angielskiego. Znajomość języka obcego na tym stanowisku nie jest ani wymagana, ani przydatna, dlatego też zróżnicowanie wysokości pensji ze względu na ten czynnik nie powinno mieć miejsca.

***

Pracodawca, zatrudniając 2 sekretarki bez doświadczenia zawodowego, zróżnicował wysokości przyznawanych im pensji ze względu na to, że jedna z nich ma ukończony roczny kurs dla sekretarek oraz włada językiem angielskim w stopniu wyższym niż druga. Takie zróżnicowanie wynagrodzeń jest uzasadnione.

Wysokość wynagrodzenia może być także zróżnicowana ze względu na efektywność pracownika.

Przykłady

Pracodawca zatrudniający 3 pracowników na stanowisku handlowca, jednemu z nich przyznał (w drodze podwyżki) znacznie wyższą pensję niż dwóm pozostałym. Pracownik ten charakteryzuje się dużo większą skutecznością pracy – w ramach swoich obowiązków zdobywa dla pracodawcy dużo większą liczbę klientów, którzy w efekcie składają większą liczbę zamówień na produkty sprzedawane przez firmę. Takie zróżnicowanie jest zatem uzasadnione i dopuszczalne.

***

Pracownicy zatrudnieni w firmie zajmującej się usługami księgowymi mają zróżnicowane pensje w zależności od jakości wykonanej przez nich pracy. Ci, do których pracodawca może mieć zaufanie, że wykonane przez nich usługi mają oczekiwaną wartość, zarabiają więcej niż ci, których pracodawca musi kontrolować pod względem prawidłowości wykonanych przez nich zadań. Takie zróżnicowanie jest dopuszczalne.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Przesłanki różnicowania wysokości wynagrodzenia