Zmiana limitów dorabiania do renty socjalnej

Renta socjalna może zostać przyznana osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej (przed ukończeniem 25. roku życia) bądź w trakcie studiów doktoranckich (aspirantury naukowej). Niezdolność do pracy stwierdza lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS. Osoba, która spełni wymagane warunki, nie może jednak liczyć na zbyt wysokie świadczenie. Kwota renty socjalnej jest ustalona w ryczałtowej wysokości 84% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Obecnie (od 1 marca 2011 r.) jest to kwota 611,67 zł.

Niekorzystne zasady dorabiania

Osoba uprawniona do renty socjalnej ma prawo podjąć działalność zarobkową, ale na ogół nie może osiągnąć z tytułu tej działalności zbyt wysokiego przychodu bez konsekwencji dla wypłaty przyznanego świadczenia. W razie przekroczenia określonego progu zarobkowego renta socjalna podlega zawieszeniu.

Renciści socjalni są w dużej gorszej sytuacji od osób uprawnionych do emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych, gdy chodzi o katalog działalności, z których przychód może spowodować zawieszenie świadczenia. Taki skutek mogą bowiem wywołać nie tylko zarobki z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (np. ze stosunku pracy, umowy-zlecenia czy działalności gospodarczej) oraz z tytułu służby, ale i z niektórych rodzajów działalności, które nie stanowią tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń. Chodzi o przychód opodatkowany na zasadach określonych w art. 27 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. z umowy o dzieło) lub opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym (np. z umowy najmu czy dzierżawy). Na zawieszenie renty socjalnej nie wpływa natomiast przychód z działalności opodatkowanej na podstawie art. 29–30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. z praw autorskich, wygranych w konkursach i grach).

Osoba, która z wymienionych działalności uzyskiwała przychód przekraczający 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez Prezesa GUS (w grudniu 2011 r. było to 1024,80 zł), przed 1 stycznia 2012 r. nie mogła liczyć na wypłatę renty socjalnej. W takim przypadku przyznane przez ZUS świadczenie podlegało zawieszeniu.

Zasady uzyskiwania przychodów obowiązujące do końca 2011 r. były więc bardzo niekorzystne dla osób uprawnionych do renty socjalnej. Powodowało to, że tylko nieliczni renciści decydowali się na podjęcie pracy zarobkowej.

Podwyższenie limitu zarobkowego

Od 1 stycznia 2012 r. ustawodawca złagodził zasady dorabiania do renty socjalnej. Ustawą z 30 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej znacznie podwyższył próg zarobkowy, którego przekroczenie powoduje zawieszenie tego świadczenia. Od nowego roku limit ten wynosi 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez Prezesa GUS. W styczniu i lutym 2012 r. jest to kwota 2391,20 zł. Wprowadzenie nowych zasad ustalania progu zarobkowego dla rencistów socjalnych ma spowodować zwiększenie aktywizacji zawodowej na rynku pracy tej grupy świadczeniobiorców.