Kiedy pracownikowi należy wypłacić odprawę

Prawo pracy nakazuje wypłatę odprawy, gdy stosunek pracy pracownika ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, w przypadku śmierci pracownika rodzinie zmarłego pracodawca wypłaca odprawę pośmiertną, a także gdy stosunek pracy z pracownikiem został rozwiązany z przyczyn, o których mowa w ustawie o tzw. zwolnieniach grupowych.

Odprawa emerytalno-rentowa

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia (art. 92¹ k.p.).

Odprawa emerytalno-rentowa to jednorazowe, obowiązkowe świadczenie pieniężne wypłacane przez pracodawcę pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę. Ma ona charakter świadczenia powszechnego, przysługującego wszystkim pracownikom bez względu na sposób nawiązania stosunku pracy, co oznacza, że pracodawca nie może uchylić się od jej wypłaty, jeżeli pracownik spełnia warunki, o których mowa w art. 92¹ k.p.

Odprawa emerytalno-rentowa nie musi być jednorazowa >>

Odprawa przysługuje w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. Taką odprawę zapewniają pracownikowi przepisy kodeksowe. Jednak obowiązujące u danego pracodawcy przepisy wewnętrzne, jak również przepisy szczególne dotyczące niektórych grup zawodowych mogą przewidywać wypłatę odprawy w wyższej wysokości. Pracownik, który odprawę otrzymał, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

Odprawa pośmiertna

Jak wynika z art. 93 § 1 k.p., odprawa pośmiertna przysługuje rodzinie w razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby.

Prawo do odprawy powstaje bez względu na to, w jakim miejscu i z jakiej przyczyny nastąpił zgon pracownika. Nieistotny jest również wymiar czasu pracy ani podstawa prawna zatrudnienia (umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór, spółdzielcza umowa o pracę) zmarłego pracownika. Koniecznym warunkiem do wypłaty odprawy pośmiertnej jest to, aby śmierć nastąpiła w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania zasiłku chorobowego po jego ustaniu.

Prawo do odprawy pośmiertnej po zmarłym pracowniku przysługuje małżonkowi oraz innemu członkowi rodziny spełniającemu warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl art. 67–71 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wysokość odprawy uzależniona jest od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i przysługuje w wysokości:

• 1-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
• 6-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Odprawę pośmiertną dzieli się w równych częściach między wszystkich uprawnionych członków rodziny. W przypadku gdy po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, przysługuje mu odprawa w wysokości połowy odpowiedniej kwoty określonej powyżej.

Należy podkreślić, że pracodawca nie będzie zobowiązany do wypłaty odprawy pośmiertnej, jeżeli ubezpieczył pracownika na życie i członkom rodziny zmarłego przysługuje z tego tytułu odszkodowanie w wysokości co najmniej równej tej odprawie. Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest zobowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.