REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie ryzyko ponosi pracodawca zatrudniając pracowników

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Czajkowska

REKLAMA

Zatrudnianie pracowników jest jednym ze środków wykorzystywanych do osiągnięcia celów działalności pracodawcy. Co do zasady pracownicy są słabszą stroną stosunku pracy, dlatego też nie może ich obciążać ryzyko pracodawcy.

Zasada ryzyka pracodawcy została zapisana w art. 117 § 2 k.p., który stanowi, że pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. Podjęte przez pracownika działanie mieści się w granicach dopuszczalnego ryzyka, jeśli u jego podstaw leży chęć uzyskania korzyści na rzecz pracodawcy oraz jest uzasadnione w świetle aktualnego stanu wiedzy, a pracownik dochowa wszelkich zasad ostrożności. Ewentualna odpowiedzialność pracownika ogranicza się do naprawienia szkód wyrządzonych pracodawcy wskutek zawinionego niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Pracowniczą odpowiedzialność za szkodę określa się w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i wyłącznie normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

REKLAMA

Na podstawie kryterium rzeczowego dokonuje się podziału ryzyka pracodawcy na ryzyko osobowe, gospodarcze, techniczno-organizacyjne i socjalne.

Ryzyko osobowe

W odniesieniu do ryzyka osobowego najczęściej akcentuje się istnienie odpowiedzialności pracodawcy za niezawinione błędy pracownika, które mogą wywołać szkody w mieniu zakładu pracy oraz osób trzecich. Do takiego rozumienia ryzyka osobowego można dodać także niepewność co do uzyskania oczekiwanych korzyści z zatrudnienia danego pracownika.

O czym pracodawca musi informować pracowników >>

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oddziaływanie zasady ryzyka osobowego po stronie pracodawcy obrazuje art. 120 k.p., przenoszący na pracodawcę obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej przez podwładnego przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Celem tej regulacji jest ochrona osób trzecich, które mogą łatwiej uzyskać zaspokojenie roszczeń od zazwyczaj silniejszego ekonomicznie partnera niż od jego pracownika. Warunkiem przypisania odpowiedzialności pracodawcy jest ustalenie, że szkoda powstała przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Uchylenie się od obowiązku odszkodowawczego będzie miało miejsce wówczas, gdy pracownik wyrządzi szkodę „przy sposobności” wykonywania obowiązków pracowniczych (wyrok SN w składzie 7 sędziów z 19 czerwca 1975 r., V PRN 2/75, OSNC 1976/4/70). Reguły odpowiedzialności pracodawcy dotyczą winy nieumyślnej pracownika. Jeśli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Ciężar udowodnienia umyślności po stronie pracownika spoczywa na pracodawcy.

Ryzyko techniczno-organizacyjne

REKLAMA

Ryzyko techniczno-organizacyjne powstaje wskutek niewłaściwej organizacji pracy, w tym błędnej struktury organizacyjnej, niewłaściwej polityki kadrowej czy złego stanu technicznego maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesie pracy. Ryzyko powstania tych zjawisk ujawnia się w sytuacjach przerostu albo niedoboru zatrudnienia, a także niemożności świadczenia pracy przez pracowników.

Niemożność świadczenia pracy wywołaną przestojem opisuje art. 81 k.p. Zgodnie z nim pracodawca ponosi ujemne następstwa przestoju, jeżeli przestój ten powstał z przyczyn dotyczących pracodawcy (§ 1), w sposób niezawiniony przez pracownika (§ 2) albo z powodu warunków atmosferycznych (§ 4). W dwóch pierwszych sytuacjach pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagrodzenia – 60% wynagrodzenia. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynagrodzenie za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi przysługuje pracownikowi zatrudnionemu przy pracach uzależnionych od tych warunków, jeżeli przepisy prawa pracy tak stanowią.


Ryzyko socjalne

Ryzyko socjalne pracodawcy wiąże się z zaspokajaniem potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników i ich rodzin. Pracodawca ponosi je również w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika w pracy. Jedna z podstawowych zasad prawa pracy, wynikająca w art. 16 k.p., mówi, że pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Na podstawie cytowanego przepisu nie można konstruować roszczenia przeciwko pracodawcy, nie konkretyzuje on bowiem żadnego świadczenia pracodawcy, a ponadto odwołuje się do możliwości i warunków pracodawcy. Uszczegółowienie zasad ponoszenia ryzyka socjalnego zawiera natomiast ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.). Ustawa określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i zasady gospodarowania środkami tego funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Zalety i wady korzystania przez pracodawcę z usług podmiotów zewnętrznych >>

Ryzyko socjalne po stronie pracodawcy obrazuje także rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.). Wskazuje ono sytuacje, w których pracodawca zobowiązany jest tolerować nieobecność pracownika w pracy oraz zwalniać go z obowiązku świadczenia pracy. Dopełnieniem tych obciążeń jest art. 92 k.p., nakazujący wypłatę wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy.

Ryzyko gospodarcze

REKLAMA

Ryzyko gospodarcze działalności ponosi w całości pracodawca. Oznacza to, że negatywne skutki zdarzeń ekonomicznych nie mogą być przerzucane na zatrudnionych. Ekwiwalentnym świadczeniem pracodawcy wobec świadczenia pracy przez pracownika jest wypłata wynagrodzenia. W tej formule zamyka się istota stosunku pracy. Negatywny wynik działalności gospodarczej nie może wpływać na wysokość wynagrodzenia. W pełni dopuszczalna jest natomiast taka prawidłowość, że ryzyko gospodarcze pracodawcy zostanie wykorzystane w celu uzupełnienia świadczeń ze stosunku pracy (np. wypłata udziału w zysku, premii za wyniki itp.).

W ramach ryzyka związanego z działalnością pracodawcy mieści się odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkody wyrządzone przez pracownika. Jak wynika z art. 119 k.p., poniesione z tego tytułu koszty mogą być tylko częściowo zrekompensowane do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Gdyby chodziło o pokrycie szkody wyrządzonej umyślnie, pracodawca jest uprawniony do żądania zwrotu całości wypłaconych świadczeń odszkodowawczych na podstawie art. 122 k.p.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • wyrok SN  z 19 czerwca 1975 r., V PRN 2/75 (OSNC 1976/4/70).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
26 podstawowych praw dla osób z niepełnosprawnościami (OzN). Wreszcie wydano zalecenia Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami dla Polski. Co to daje OzN?

Wreszcie! Udostępniono tłumaczenia rekomendacji wobec Polski, wydanych w 2018 r. przez Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami z wdrażania przez nasz kraj Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Dla środowiska OzN jak i dla społeczeństw niezwykle istotne jest, aby móc zapoznać się z tłumaczeniami uwag Komitetu ONZ na język polski, Polski Język Migowy oraz ich opracowania w tekście łatwym do czytania i rozumienia oraz w formatach dostępnych. I tak, na stronie Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych opublikowano Uwagi końcowe (Zalecenia) Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami dla Polski.

Służba Więzienna do modernizacji? Raport NIK nie pozostawia złudzeń: kontrola, wnioski i rekomendacje

Praca, a w zasadzie służba funkcjonariuszy Służby Więziennej obarczona jest wysokim ryzykiem, wynikającym zarówno ze specyfiki środowiska, jak i niedoskonałości systemowych, które zidentyfikowała Najwyższa Izba Kontroli (NIK). Raport pokazuje gdzie są braki oraz co trzeba zmienić.

Roszczenie pracodawcy w związku z bezpodstawnym rozwiązaniem umowy o pracę

Nagłe porzucenie pracy przez zatrudnionego to coraz częstsze zjawisko, zwłaszcza w branżach o dużej rotacji pracowników. Choć dla pracownika może to być szybka droga do lepszego wynagrodzenia, dla pracodawcy oznacza chaos, straty i ryzyko wstrzymania działalności. Prawo przewiduje konsekwencje dla osób, które bezpodstawnie zrywają umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Microlearning dla pracowników: przyszłość efektywnych szkoleń i nauki czy krótkotrwała moda?

Microlearning przestaje być ciekawostką w edukacji, a staje się realną pomocą w rozwoju pracowników – szczególnie tam, gdzie liczy się czas, efektywność i elastyczność operacyjna. Według danych International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology (IJARSCT) aż 85% pracowników uznaje krótkie formy nauki za bardziej angażujące, a 75% deklaruje lepsze zapamiętywanie przekazywanych w ten sposób informacji.

REKLAMA

NIK: orzekanie i ustalanie poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami – więcej trudności niż realnej pomocy. Gdzie i dlaczego?

NIK: Orzekanie i ustalanie poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami – więcej trudności niż realnej pomocy. Gdzie i dlaczego? Jak pokazuje kontrola przeprowadzona przez Delegaturę Najwyższej Izby Kontroli w jednym z dużych miast w Polsce - system jest pełen luk, niedociągnięć i proceduralnych pułapek, które zamiast wspierać, często zniechęcają i utrudniają życie najbardziej potrzebującym. Systemy działania komisji orzeczniczych są wręcz momentami niezgodne z prawem i niesprawiedliwe.

Dodatkowe 6589,67 zł miesięcznie dla najstarszych Polaków z ZUS

Dodatkowe 6589,67 zł miesięcznie dla najstarszych Polaków z ZUS. Należy się każdemu seniorowi, nawet temu, który nie pobiera żadnego świadczenia z ZUS. Taka osoba musi jednak złożyć wniosek. Ile lat trzeba ukończyć, aby móc je otrzymać?

Rekordowy dług w ZUS wynosi prawie 819 mln złotych. Pogarsza się sytuacja finansowa płatników

Rekordowy dług w ZUS w 2025 roku wynosi prawie 819 mln złotych. Dlaczego zadłużenie w ZUS jest tak wysokie? Zdaniem ekspertów dane wskazują m.in. na pogarszającą się sytuację finansową płatników.

Jedni z milionami, drudzy z groszami. Rekordzista jest zadłużony w ZUS na blisko 819 mln złotych [DANE]

Na koniec czerwca 2025 roku 625 755 aktywnych płatników miało zadłużenie powyżej 0,01 zł względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). To o 0,6% więcej niż rok wcześniej. Jednocześnie kwota zadłużenia na wszystkie fundusze na aktywnych kontach płatników wyniosła 21,069 mld zł. To o 7,6% więcej niż rok wcześniej. Tak więc: jedni z milionami, drudzy z groszami. Okazuje się, że rekordzista jest zadłużony w ZUS na blisko 819 mln złotych.

REKLAMA

Od 1 września 2025 r. spada wynagrodzenie pracowników młodocianych. Znamy nowe stawki

Od września 2025 r. zmienią się minimalne stawki dla pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Obniżka wynika z niższego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II kwartale 2025 r. Sprawdź, ile wyniesie płaca w poszczególnych latach nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

MRPiPS wyjaśnia nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców [Odpowiedź na pytania Rzecznika MŚP]

W lipcu 2025 r. Rzecznik MŚP skierowała do ministerstwa szereg pytań i wątpliwości dotyczących nowych przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców. Oto obszerne wyjaśnienia MRPiPS.

REKLAMA