REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie ryzyko ponosi pracodawca zatrudniając pracowników

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Czajkowska

REKLAMA

Zatrudnianie pracowników jest jednym ze środków wykorzystywanych do osiągnięcia celów działalności pracodawcy. Co do zasady pracownicy są słabszą stroną stosunku pracy, dlatego też nie może ich obciążać ryzyko pracodawcy.

Zasada ryzyka pracodawcy została zapisana w art. 117 § 2 k.p., który stanowi, że pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. Podjęte przez pracownika działanie mieści się w granicach dopuszczalnego ryzyka, jeśli u jego podstaw leży chęć uzyskania korzyści na rzecz pracodawcy oraz jest uzasadnione w świetle aktualnego stanu wiedzy, a pracownik dochowa wszelkich zasad ostrożności. Ewentualna odpowiedzialność pracownika ogranicza się do naprawienia szkód wyrządzonych pracodawcy wskutek zawinionego niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Pracowniczą odpowiedzialność za szkodę określa się w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i wyłącznie normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

REKLAMA

Na podstawie kryterium rzeczowego dokonuje się podziału ryzyka pracodawcy na ryzyko osobowe, gospodarcze, techniczno-organizacyjne i socjalne.

Ryzyko osobowe

W odniesieniu do ryzyka osobowego najczęściej akcentuje się istnienie odpowiedzialności pracodawcy za niezawinione błędy pracownika, które mogą wywołać szkody w mieniu zakładu pracy oraz osób trzecich. Do takiego rozumienia ryzyka osobowego można dodać także niepewność co do uzyskania oczekiwanych korzyści z zatrudnienia danego pracownika.

O czym pracodawca musi informować pracowników >>

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oddziaływanie zasady ryzyka osobowego po stronie pracodawcy obrazuje art. 120 k.p., przenoszący na pracodawcę obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej przez podwładnego przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Celem tej regulacji jest ochrona osób trzecich, które mogą łatwiej uzyskać zaspokojenie roszczeń od zazwyczaj silniejszego ekonomicznie partnera niż od jego pracownika. Warunkiem przypisania odpowiedzialności pracodawcy jest ustalenie, że szkoda powstała przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Uchylenie się od obowiązku odszkodowawczego będzie miało miejsce wówczas, gdy pracownik wyrządzi szkodę „przy sposobności” wykonywania obowiązków pracowniczych (wyrok SN w składzie 7 sędziów z 19 czerwca 1975 r., V PRN 2/75, OSNC 1976/4/70). Reguły odpowiedzialności pracodawcy dotyczą winy nieumyślnej pracownika. Jeśli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Ciężar udowodnienia umyślności po stronie pracownika spoczywa na pracodawcy.

Ryzyko techniczno-organizacyjne

REKLAMA

Ryzyko techniczno-organizacyjne powstaje wskutek niewłaściwej organizacji pracy, w tym błędnej struktury organizacyjnej, niewłaściwej polityki kadrowej czy złego stanu technicznego maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesie pracy. Ryzyko powstania tych zjawisk ujawnia się w sytuacjach przerostu albo niedoboru zatrudnienia, a także niemożności świadczenia pracy przez pracowników.

Niemożność świadczenia pracy wywołaną przestojem opisuje art. 81 k.p. Zgodnie z nim pracodawca ponosi ujemne następstwa przestoju, jeżeli przestój ten powstał z przyczyn dotyczących pracodawcy (§ 1), w sposób niezawiniony przez pracownika (§ 2) albo z powodu warunków atmosferycznych (§ 4). W dwóch pierwszych sytuacjach pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagrodzenia – 60% wynagrodzenia. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynagrodzenie za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi przysługuje pracownikowi zatrudnionemu przy pracach uzależnionych od tych warunków, jeżeli przepisy prawa pracy tak stanowią.


Ryzyko socjalne

Ryzyko socjalne pracodawcy wiąże się z zaspokajaniem potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników i ich rodzin. Pracodawca ponosi je również w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika w pracy. Jedna z podstawowych zasad prawa pracy, wynikająca w art. 16 k.p., mówi, że pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Na podstawie cytowanego przepisu nie można konstruować roszczenia przeciwko pracodawcy, nie konkretyzuje on bowiem żadnego świadczenia pracodawcy, a ponadto odwołuje się do możliwości i warunków pracodawcy. Uszczegółowienie zasad ponoszenia ryzyka socjalnego zawiera natomiast ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.). Ustawa określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i zasady gospodarowania środkami tego funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Zalety i wady korzystania przez pracodawcę z usług podmiotów zewnętrznych >>

Ryzyko socjalne po stronie pracodawcy obrazuje także rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.). Wskazuje ono sytuacje, w których pracodawca zobowiązany jest tolerować nieobecność pracownika w pracy oraz zwalniać go z obowiązku świadczenia pracy. Dopełnieniem tych obciążeń jest art. 92 k.p., nakazujący wypłatę wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy.

Ryzyko gospodarcze

REKLAMA

Ryzyko gospodarcze działalności ponosi w całości pracodawca. Oznacza to, że negatywne skutki zdarzeń ekonomicznych nie mogą być przerzucane na zatrudnionych. Ekwiwalentnym świadczeniem pracodawcy wobec świadczenia pracy przez pracownika jest wypłata wynagrodzenia. W tej formule zamyka się istota stosunku pracy. Negatywny wynik działalności gospodarczej nie może wpływać na wysokość wynagrodzenia. W pełni dopuszczalna jest natomiast taka prawidłowość, że ryzyko gospodarcze pracodawcy zostanie wykorzystane w celu uzupełnienia świadczeń ze stosunku pracy (np. wypłata udziału w zysku, premii za wyniki itp.).

W ramach ryzyka związanego z działalnością pracodawcy mieści się odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkody wyrządzone przez pracownika. Jak wynika z art. 119 k.p., poniesione z tego tytułu koszty mogą być tylko częściowo zrekompensowane do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Gdyby chodziło o pokrycie szkody wyrządzonej umyślnie, pracodawca jest uprawniony do żądania zwrotu całości wypłaconych świadczeń odszkodowawczych na podstawie art. 122 k.p.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • wyrok SN  z 19 czerwca 1975 r., V PRN 2/75 (OSNC 1976/4/70).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zmiana formy prawnej pracodawcy wpływa na PPK? [PRZYKŁADY]

Przepisy ustawy o PPK nie wyłączają ani nie modyfikują zasad kontynuacji bądź sukcesji wynikających np. z przepisów kodeksu spółek handlowych. Jeżeli po przekształceniu danemu podmiotowi przysługują nadal prawa i obowiązki, jakie miał przed przekształceniem, dotyczy to także praw i obowiązków wynikających z umowy o zarządzanie PPK.

Nieodpłatne kursy językowe dla pracowników. Aspekty prawne i podatkowe

Na co może liczyć pracownik chcący podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? Czy pracodawca może finansować pracownikom kursy językowe ze środków ZFŚS? Kiedy sfinansowanie szkoleń językowych pracownikom jest dla nich przychodem? W artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania!

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców od czerwca 2025 r.

Dnia 1 czerwca weszły w życie ważne przepisy zmieniające zasady legalnego zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Zmiany można przedstawić w 6 głównych punktach. Oto najważniejsze przepisy prawne.

MRPiPS: Pilotaż skróconego czasu pracy 2025 – nabór wniosków od 14 sierpnia 2025, do 1 mln zł dofinansowania [SZCZEGÓŁY, WAŻNE TERMINY]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło szczegóły długo wyczekiwanego pilotażu skróconego czasu pracy. Program, pierwszy tego typu w Polsce i tej części Europy, zakłada praktyczne testowanie różnych modeli organizacji pracy przy wsparciu finansowym państwa. Wnioski o udział w pilotażu będzie można składać od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku.

REKLAMA

Nowoczesne BHP czyli jak zmiany klimatu wpływają na bezpieczeństwo pracy

Jakich działań ze strony pracodawcy wymaga nowoczesne podejście do BHP? Czym jest dziś bezpieczeństwo pracy? Jak zmiany klimatu wpływają na zarządzanie bezpieczeństwem w firmie?

Nowe obowiązki pracodawców od 2026 roku. Zmiany Kodeksu pracy w Dzienniku Ustaw

W Dzienniku Ustaw pojawiła się ustawa zmieniająca Kodeks pracy. Jej przepisy wejdą w życie na początku 2026 roku. Oznacza to nowe obowiązki dla pracodawców. Co zmienia się w Kodeksie pracy? O czym muszą wiedzieć pracownicy?

Lipiec 2025. Kalendarz do druku [PDF]

Pobierz kalendarz lipca 2025 do druku z miejscem na notatki. Lipiec 2025 roku zawiera 8 dni wolnych od pracy. Jakie są ważne dni lipca? Wydrukuj i dopisz swoje notatki na ten miesiąc.

Wynagrodzenie lekarza rezydenta 2025. Podwyżka już od lipca

Nowe, wyższe wynagrodzenie lekarza rezydenta w 2025 roku zapewnia rozporządzenie Ministra Zdrowia. Podwyżka wchodzi w życie już od 1 lipca. Ile zarabia lekarz i lekarz dentysta odbywający specjalizację w ramach rezydentury?

REKLAMA

Oferta pracy bez kluczowych informacji powoduje rezygnację z aplikowania. Dlaczego firmy nie podają ważnych elementów oferty

Aż 36% kandydatów rezygnuje z aplikowania na ofertę pracy, w której brakuje kluczowych informacji, takich jak wynagrodzenie czy wskazanie konkretnej liczby dni przy pracy hybrydowej. Dlaczego pracodawcy nie zamieszczają w ofertach pracy najważniejszych elementów? Jaki wniosek dla pracodawców wynika z poniższych danych?

Do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może pracować w wakacje? [Przepisy prawne]

Prawo przewiduje do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może legalnie pracować w wakacje? Praca przy zbieraniu truskawek, innych owoców czy pomaganie w gastronomii to popularne sposoby na zarobek młodych Polek i Polaków. Czy zawsze przepisy prawne na to pozwalają?

REKLAMA