Zasady wliczania wynagrodzenia do masy spadkowej

Stosunek pracy wygasa z dniem śmierci pracownika (art. 63¹ § 1 k.p.). Po śmierci pracownika przysługujące zmarłemu świadczenia, niewypłacone do dnia jego śmierci, przechodzą – jako prawa majątkowe ze stosunku pracy – w równych częściach na małżonka, jak również na innych członków rodziny spełniających warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W takiej sytuacji nie zachodzi już konieczność oczekiwania na orzeczenie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym pracowniku.

Autopromocja

Wymienionym osobom uprawnionym przysługuje równa część praw majątkowych ze stosunku pracy. Należy pamiętać, że na uprawnionych nie przechodzą zobowiązania pracownicze wobec pracodawcy. Wchodzą one do spadku i obciążają spadkobierców, chyba że odrzucą oni spadek, wyłączając lub ograniczając swoją odpowiedzialność (art. 922 k.c.). Spadkobierca, który nie przyjął spadku, może odpowiadać za mienie zagarnięte przez jego poprzednika prawnego na szkodę pracodawcy, jeżeli świadomie skorzystał z wyrządzonej szkody (wyrok SN z 28 stycznia 1975 r., I PR 187/74).

Potrącenia z wynagrodzenia za pracę >>

Prawa majątkowe a podatek i składki

Prawa majątkowe stanowią dochód podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Źródłami przychodów w rozumieniu wymienionej ustawy są m.in. prawa majątkowe. Za przychód z praw majątkowych w tym przypadku należy uznać każdy przychód osiągnięty przez podatnika w związku z posiadaniem przez niego praw o charakterze majątkowym, w tym również prawa do wypłaty świadczeń, które z tytułu stosunku pracy przysługiwały zmarłemu pracownikowi.

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Obok wynagrodzenia za pracę mogą to być następujące świadczenia:

• nagroda jubileuszowa,
• ekwiwalent za urlop wypoczynkowy,
• dodatkowe roczne wynagrodzenie.

WAŻNE!
Od nabytych praw majątkowych pracodawca zmarłego jest zobowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Kwoty te nie są jednak obciążone składkami na ubezpieczenia społeczne.

Wysokość pobranej zaliczki na podatek dochodowy wynosi 18%.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Pracodawca zmarłego zaliczkę tę odprowadza na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczkę pobrano.

WAŻNE!
Przy obliczaniu wysokości zaliczki od wynagrodzenia wypłaconego osobom uprawnionym do renty rodzinnej nie uwzględnia się przysługujących pracownikom zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów oraz nie potrąca 1/12 kwoty zmniejszającej podatek dochodowy od osób fizycznych. Wynika to z tego, że wypłaty dokonywane są z tytułu praw majątkowych, a nie wynikają ze stosunku pracy.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Pracodawca zmarłego pracownika wystawia PIT-11 na nazwisko uprawnionego do praw majątkowych członka rodziny, w którym wykazuje wysokość świadczenia i pobranej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie wykazuje natomiast składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, ponieważ wypłacone kwoty nie są obciążone tymi składkami.

Odmienna sytuacja występuje w przypadku wynagrodzenia i innych świadczeń wypłaconych zmarłemu małżonkowi przed jego śmiercią. Kwoty te są jego przychodem ze stosunku pracy i z tego tytułu na płatniku ciąży obowiązek odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy, a także składki na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Płatnik zmarłego zobowiązany jest do wystawienia druku PIT-11 na nazwisko zmarłego pracownika.

Przykład

Jan B. pracownik spółki z o.o. „Igiełka” zmarł 15 maja 2010 r. Świadczenia ze stosunku pracy za maj zostały wypłacone żonie zmarłego. Pracodawca Jana B. wystawił na nazwisko żony Krystyny B. PIT-11, w którym wykazał przychód za maj i pobrane zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, bez wykazania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. PIT-11 został również wystawiony na nazwisko Jana B., w którym został wykazany przychód od stycznia do kwietnia 2010 r. wraz z odprowadzonymi składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz z zaliczkami na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Jak należy uzupełnić wynagrodzenie za miesiąc, w którym pracownik chorował i przebywał na urlopie wypoczynkowym >>

W sytuacji gdy zmarły nie posiadał małżonka ani też innych członków rodziny spełniających warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, to prawo do wynagrodzenia po zmarłym wchodzi do masy spadkowej zgodnie z orzeczeniem sądu. W konsekwencji wynagrodzenie to nie podlega już przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mają natomiast zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W takim przypadku pracodawca zmarłego nie może dokonać wypłaty jego wynagrodzenia przed wydaniem przez sąd orzeczenia o nabyciu spadku.

Przykład

W dniu 20 sierpnia 2010 r. zmarł nagle pracownik, który był kawalerem i nie pozostawił osób, które mogłyby otrzymać po nim rentę rodzinną. Dlatego pracodawca kwotę wynagrodzenia za pracę za sierpień w wysokości 3480 zł oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wysokości 4200 zł bez odliczania i odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych pozostawia w depozycie do chwili wydania orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym pracowniku.

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Po otrzymaniu postanowienia o nabyciu spadku pracodawca zmarłego pracownika wypłaca spadkobiercy (spadkobiercom) należne świadczenia. Nie ciąży wówczas na nim obowiązek pobrania zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych. Spadkobierca, który otrzymał wynagrodzenie od pracodawcy zmarłego pracownika na mocy postanowienia sądu o nabyciu spadku, powinien sam uregulować podatek spadkowy, jeśli nie jest od takiego podatku zwolniony.

Podstawa prawna:

• art. 63¹ Kodeksu pracy,
• art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• art. 65, 67, 70, 71 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.),
• art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 18 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.).

Orzecznictwo Sądu Najwyższego:

• wyrok z 28 stycznia 1975 r. (I PR 187/74, OSNC 1975/9/141).