Długotrwała choroba przyczyną rozwiązania umowy o pracę

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Prawo do wypowiedzenia umowy będzie jednak przysługiwało pracodawcy, jeżeli upłynie okres umożliwiający rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 41 k.p.).

Za inną usprawiedliwioną nieobecność pracownika w pracy uważa się:

• przebywanie pracownika na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby,

• nieobecność z powodu odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną.

Przesłanki rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem długotrwale chorym

Długotrwała choroba pracownika nie może powodować „zablokowania” stanowiska pracy. Jednak rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia jest sytuacją wyjątkową, dopuszczalną jedynie w ściśle określonych przez prawo przypadkach. Jeśli pracownik zachoruje, jest chroniony przed rozwiązaniem umowy jedynie przez określony czas, po upływie którego pracodawca może skorzystać z prawa do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika, jeżeli niezdolność pracownika do pracy z powodu choroby trwa:

• dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,

• dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową (art. 53 k.p.).

Zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS >>

Jak ustalić okresy zatrudnienia

Wyznaczając okresy zatrudnienia, od których uzależnione jest prawo pracownika do ochrony stosunku pracy, należy pamiętać, że do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy:

• wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia (na podstawie kolejnych umów o pracę), nawet jeżeli między tymi okresami były przerwy,

• wlicza się okresy zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeśli przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę odbyło się na mocy art. 23¹ k.p.,

• nie dolicza się okresu choroby, czyli bierze się pod uwagę okres zatrudnienia jedynie do pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej chorobą,

• nie wlicza się okresów urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi na podstawie art. 174 k.p.

---

Okresy pobierania świadczeń

Za podstawę ustalania okresów, w jakich nie można rozwiązać umowy o pracę, należy uwzględnić długość okresu, przez jaki przysługuje pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby i zasiłek chorobowy. Pracownik ma prawo pobierać wynagrodzenie chorobowe łącznie przez 33 dni w roku kalendarzowym, a pracownik, który ukończył 50. rok życia, jedynie przez 14 dni w roku kalendarzowym. Jeśli choroba pracownika trwa dłużej niż okres uprawniający do wynagrodzenia chorobowego, pracownik może korzystać z zasiłku chorobowego, a po jego wyczerpaniu – ze świadczenia rehabilitacyjnego.

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego, stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub gdy wystąpiła w trakcie ciąży, okres zasiłkowy liczy 270 dni (art. 8 ustawy z 25 czerwca 1998 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Należy jednak pamiętać, że stosunek pracy kobiety w ciąży podlega ochronie. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z taką pracownicą, chyba że rozwiązanie umowy jest następstwem przyczyn umożliwiających rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy, a reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy (art. 177 k.p.).

Czy zawsze można zwolnić dyscyplinarnie pracownika, który w czasie zwolnienia lekarskiego podjął pracę >>

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego przysługuje pracownikowi, który po wyczerpaniu okresu zasiłkowego jest nadal niezdolny do pracy, ale jego dalsze leczenie i rehabilitacja dają nadzieję na odzyskanie zdolności do pracy. O długości okresu koniecznego do odzyskania zdrowia decyduje lekarz orzecznik ZUS. Jednak okres pobierania świadczenia nie może być dłuższy niż 12 miesięcy.

Upadłość i likwidacja pracodawcy

Postawienie pracodawcy w stan upadłości lub likwidacji powoduje uchylenie ochrony stosunku pracy pracownika niezdolnego do pracy z powodu choroby. W takiej sytuacji pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę choremu pracownikowi niezależnie od tego, jak długo trwa choroba.

Zwolnienia grupowe

W przypadku prowadzenia w zakładzie pracy zwolnień grupowych nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą w okresie choroby pracownika pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę, jeżeli nie upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Przepisy ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników pozwalają na wypowiedzenie warunków pracy i płacy pracownikowi choremu, nawet jeżeli nie upłynęły jeszcze okresy przewidziane w Kodeksie pracy.

Obowiązek ponownego zatrudnienia

Pracodawca – w miarę posiadanych możliwości – ma obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika, z którym rozwiązał umowę o pracę w opisanych powyżej okolicznościach, jeżeli w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę pracownik zgłosi swój powrót do pracy. Zgłoszenie powinno nastąpić niezwłocznie po ustaniu przyczyn będących podstawą rozwiązania umowy o pracę. Dokonując oceny możliwości ponownego zatrudnienia, należy rozpatrywać okoliczności leżące zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracownika. Jeżeli pracodawca nie wykona ciążącego na nim ww. obowiązku, pracownik może wystąpić do sądu z roszczeniem o nawiązanie stosunku pracy oraz o odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy, liczony od dnia, w którym zgłosił się do pracy.

Podstawa prawna:

• art. 41, 53 Kodeksu pracy,

• ustawa z 25 czerwca 1998 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.),

• ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU z 2003 r. nr 90, poz. 844 ze zm.).