Elektroniczne postępowanie upominawcze

Dla ułatwienia poniżej nie będzie przedstawiana numeracja przepisów z ustawy zmieniającej, ale numeracja kodeksowa, która obowiązuje od stycznia.

Elektroniczne postępowanie upominawcze wprowadza rewolucyjne zmiany w postępowaniu sądowym. Rozszerzone zostają kompetencje referendarza sądowego (a więc nie sędziego), który może wykonywać „czynności”, przy czym ich zakres w Kodeksie postępowania cywilnego nie jest ograniczony (art. 505³⁰ § 1 k.p.c.). Może także wydawać nakazy zapłaty (art. 353¹ § 2 k.p.c.). Czynności te są utrwalane tylko w postaci cyfrowej. Nie ma więc klasycznych akt, które dokumentowałyby działania sądu (art. 505³⁰ § 2 k.p.c.).

Opisywana modyfikacja obejmuje nie tylko akta dotyczące działań sądu. W przypadku jednak czynności podejmowanych przez powoda i pozwanego sytuacja przedstawia się odmiennie.

Jeżeli powód wniesie jakiekolwiek pismo w formie papierowej, nie wywoła ono żadnych skutków (art. 505³¹ § 1 k.p.c.). Pozwany natomiast może wnosić pisma procesowe w klasycznej formie (art. 505³¹ § 2 k.p.c.). Gdy jednak pozwany wniesie pismo procesowe w formie elektronicznej, kolejne jego pisma będą musiały mieć formę wyłącznie elektroniczną (art. 505³¹ § 3 k.p.c.).

Zasady ponoszenia kosztów sądowych w sprawach ze stosunku pracy >>

Pozew elektroniczny powinien zawierać numer PESEL i NIP powoda (art. 505³² k.p.c.).

Co istotne, pozwany, wnosząc sprzeciw od nakazu zapłaty, nie musi go uzasadniać (art. 505³⁵ k.p.c.).

Po uchyleniu nakazu zapłaty (np. w wyniku wniesienia sprzeciwu przez pozwanego) sąd musi wyznaczyć rozprawę. Przejście jednak na tryb zwyczajny postępowania cywilnego powoduje konieczność zgromadzenia klasycznego materiału w sprawie. W pierwszej kolejności będzie to dotyczyło uzupełnienia braków pism procesowych powoda i pozwanego (chociażby przez załączenie dokumentów, które nie było możliwe ze względu na elektroniczną formę pozwu – art. 505³⁷ § 1 k.p.c.). Jeśli braki nie zostaną uzupełnione, postępowanie zostanie umorzone.

A zatem nowe postępowanie upominawcze wprowadza dość prosty mechanizm. Powód może wybrać elektroniczną drogę dochodzenia swoich roszczeń, pozwany nie jest jednak tym wyborem związany. Strony mogą wnosić pisma prostsze niż w „papierowym” postępowaniu (o czym mowa będzie niżej), jednak będą musiały je uzupełnić w razie przejścia postępowania do klasycznej formy. Podkreślana jest tu dyspozytywność postępowania. Jeśli taka jest wola stron, całe postępowanie może zamknąć się w wymianie prostych pism elektronicznych, co znacznie przyspiesza i ułatwia (jaka będzie praktyka pokażą najbliższe lata) postępowanie sądowe.