Naruszenie przepisów w zakresie wynagrodzeń

Jednym z głównych i najczęściej występujących naruszeń przepisów w zakresie wynagrodzeń jest niewypłacenie przez pracodawcę w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi, zaniżenie wysokości tego wynagrodzenia lub świadczenia albo dokonanie bezpodstawnych potrąceń.

W dzisiejszej sytuacji na rynku pracy najpoważniejszą konsekwencją związaną z naruszeniem przepisów w zakresie wynagrodzeń jest możliwość rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracownika. Może on rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego wielokrotnie potwierdzało, że pracodawca, który bez usprawiedliwionej przyczyny nie wypłaca pracownikowi chociażby części wynagrodzenia, narusza swoje podstawowe obowiązki w sposób ciężki. Pracownik ma w takiej sytuacji prawo rozwiązać umowę o pracę w ciągu jednego miesiąca z chwilą, kiedy dowiedział się, że w poprzednim miesiącu nie otrzymał wynagrodzenia w pełnej wysokości.

Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Takie działanie pracownika pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem (art. 55 § 3 k.p.).

Przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika i uzyskania odszkodowania jest wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy.

Przykład

Pracownik skorzystał z oferowanej przez pracodawcę pożyczki na remont mieszkania. Z jego pensji co miesiąc miało być potrącane 450 zł. Ostatnią ratę pracownik miał zapłacić w listopadzie. W wyniku pomyłki również z grudniowej pensji pracownikowi potrącono 450 zł. W takiej sytuacji pracownik może jedynie domagać się wypłaty pozostałej części wynagrodzenia wraz z odsetkami. Nie może jednak z tego powodu rozwiązać umowy.

Nie ma przy tym znaczenia, że pracodawca nie uzyskał wystarczających środków na wypłacenie całości pensji pracowników. Obowiązkiem pracodawcy jest terminowe wypłacanie wynagrodzeń. Bez znaczenia jest natomiast fakt, czy pracodawca ma wystarczające środki na jego wypłatę. Z punktu widzenia treści stosunku pracy (w tym zwłaszcza praw pracowniczych) jest całkowicie obojętne, z jakiego źródła pracodawca uzyskuje środki na wynagrodzenia. Jest to efekt podstawowej cechy tego stosunku prawnego, w którym pracodawca ponosi ryzyko prowadzonej działalności, które tym samym nie obciąża pracowników.

W przypadku niewypłacenia części czy całości wynagrodzenia w przypadku rozwiązania z tego powodu umowy przez pracownika ma on dodatkowo prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.