Odszkodowanie za wypowiedzenie niezgodne z prawem

Sąd okręgowy oddalił wyrokiem apelację pozwanej Fundacji „P.-N.P.” w W. od wyroku sądu rejonowego zasądzającego od niej na rzecz Piotra S. kwotę 10 695 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy i płacy oraz taką samą kwotę (odpowiadającą trzymiesięcznemu wynagrodzeniu) za niezgodne z prawem późniejsze rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem.

Sąd okręgowy podzielił ustalenia sądu rejonowego co do braku uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia zmieniającego dokonanego 29 sierpnia 2000 r. oraz wypowiedzenia ostatecznego, dokonanego z tej samej przyczyny (w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy z 30 października 2000 r.), a także co do uchybień w zakresie obowiązku konsultacji związkowej (wynikającego z art. 38 k.p.).

Kasację od tego wyroku wniosła strona pozwana.

Stanowisko SN

Pracownikowi, któremu wypowiedziano umowę o pracę w sposób nieuzasadniony lub z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umowy o pracę, przysługuje – stosownie do żądania – roszczenie o odszkodowanie (art. 45 k.p.). Odszkodowanie należy się także z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia warunków pracy i płacy (art. 42 § 1 k.p.). To odszkodowanie przysługuje także wtedy, gdy stosunek pracy nie ulega rozwiązaniu, lecz tylko przekształceniu. W obydwu wypadkach wysokość odszkodowania wskazana jest w art. 47¹ k.p. jako kwota równa wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Tylko pozornie mogłoby się wydawać, że granice odszkodowania zakreślone w art. 47¹ k.p. pomiędzy kwotą równą wynagrodzeniu za 2 tygodnie a kwotą wynagrodzenia za 3 miesiące pozostawione są uznaniu sądu, uwzględniającemu okoliczności konkretnej sprawy, społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa do odszkodowania za bezprawne wypowiedzenie lub zasady współżycia społecznego.

Odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody. Oznacza to, że odszkodowanie przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Mimo więc, że art. 47¹ k.p. wyjaśnia zasadę ustalania odszkodowania w sposób niejednoznaczny, to – w powiązaniu z art. 36 § 1 k.p. – wyznacza odszkodowanie równe wynagrodzeniu należnemu za okres wypowiedzenia zależny od okresu zatrudnienia danego pracownika u danego pracodawcy, a więc w ściśle określonej kwocie.

Pogląd ten znajduje potwierdzenie w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego, że odszkodowanie za bezprawne rozwiązanie umowy o pracę jest szczególnym rodzajem odszkodowania ustawowego. Odszkodowanie należne jest bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę – poniósł szkodę w ogóle lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach kodeksu pracy.