REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dziedziczenie wynagrodzenia po zmarłym pracowniku organizacji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Kasprzak
Radca prawny, doktor nauk prawnych. Pracowała w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy, autorka licznych publikacji w wiodących polskich wydawnictwach prawniczych. Doradca prawny w kancelariach prawnych, wykładowca akademicki, prezes zarządu ANTERIS Fundacji Pomocy Prawnej
Dziedziczenie wynagrodzenia po zmarłym pracowniku organizacji. /Fot. Fotolia
Dziedziczenie wynagrodzenia po zmarłym pracowniku organizacji. /Fot. Fotolia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Wynagrodzenie jest zobowiązaniem pracodawcy, które jako zobowiązanie prawne wynikające ze stosunku pracy, nie wygasa w przypadku śmierci pracownika, mimo iż jego śmierć powoduje automatyczne wygaśnięcie stosunku pracy. Świadczenia ze stosunku pracy zaś, w tym prawo do wynagrodzenia, może podlegać dziedziczeniu na podstawie przepisów kodeksu pracy, jak również kodeksu cywilnego.

Według przepisów ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.), prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika – w równych częściach – na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

REKLAMA

Kolejność dziedziczenia wynagrodzenia

  • Małżonek zmarłego pracownika

Prawo do wynagrodzenia po zmarłym pracowniku przypadnie w pierwszej kolejności jego małżonkowi (wdowie, wdowcowi). 

PRZYKŁAD 

Pracownik fundacji zmarł. Komu powinniśmy wypłacić należne mu wynagrodzenie, jeśli pracownik ten był w separacji z żoną? 

W przypadku dziedziczenia wynagrodzenia po zmarłym pracowniku na podstawie przepisów k.p. istotne znaczenie ma samo trwanie związku małżeńskiego. Przepis art. 631 k.p. wskazuje jako podmiot uprawniony do dziedziczenia małżonka zmarłego pracownika. Pozostawanie w związku małżeńskim – czyli posiadanie statusu małżonka – ma tu zatem decydujące znaczenie. Nie jest istotne, czy małżonkowie mieszkają razem, czy też są np. w tzw. separacji. Prawo do dziedziczenia wynagrodzenia po zmarłym pracowniku będzie miał jego małżonek – pod warunkiem że w chwili śmierci pracownika związek małżeński nadal trwał. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

UWAGA! 

Wymóg spełnienia warunków do uzyskania renty rodzinnej, który dotyczy innych członków rodziny zmarłego, nie odnosi się do małżonka zmarłego pracownika. Przepisy nie zakładają bowiem wobec małżonka zmarłego pracownika żadnych wymogów – ani w płaszczyźnie majątkowej, ani osobistej.

  •  Członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej

Kolejną, po małżonku, grupą osób uprawnionych do dziedziczenia wynagrodzenia po zmarłym pracowniku są członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej.

Zobacz koniecznie: Potrącenie z wynagrodzenia

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy (art. 65 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Renta przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 66 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). 

Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:

  • dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:
  • do ukończenia 16 lat,
  • do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia (jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów), albo
  • bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w powyższych punktach,
  • przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci – w tym również w ramach rodziny zastępczej – jeżeli spełniają warunki dla dzieci własnych, dzieci małżonka oraz przysposobionych (określonych powyżej), a ponadto:
  • zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz
  • nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli:
  • nie mogą zapewnić im utrzymania albo
  • ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd;
  • małżonek zmarłego (wdowa i wdowiec),
  • rodzice (za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające), jeżeli:
  • ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania,
  • spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca oraz co do wieku (art. 67–71 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą na członków rodziny pracownika, a dopiero w razie ich braku – wchodzą do spadku. W pierwszym przypadku prawa majątkowe przechodzą na członków rodziny zmarłego pracownika z pominięciem ogólnych reguł prawa spadkowego. Na mocy art. 922 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: k.c.) nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. 

PRZYKŁAD 

Czy żona zmarłego pracownika stowarzyszenia ma prawo do jego wynagrodzenia wraz z nagrodą jubileuszową, skoro zrzekła się dziedziczenia po zmarłym? 

Tak – małżonka otrzyma wynagrodzenie wraz z nagrodą jubileuszową po zmarłym mężu. Rozwiązanie przyjęte w art. 631 § 2 k.p. pozwala członkom najbliższej rodziny zmarłego pracownika na szybkie uzyskanie należnych po nim świadczeń ze stosunku pracy, bez wymogu uprzedniego oczekiwania na stwierdzenie praw do spadku i jego podział. Oznacza to więc, że małżonka zmarłego pracownika otrzyma przysługujące mężowi świadczenia majątkowe ze stosunku pracy, niezależnie od tego, czy jest uprawniona do spadku, czy też nie. Fakt zrzeczenia się prawa do dziedziczenia po małżonku, odrzucenie spadku lub wydziedziczenie nie wpływa zatem na prawo do dziedziczenia w ramach przepisów k.p. 

Brak uprawnionych członków rodziny do dziedziczenia wynagrodzenia

W razie braku osób uprawnionych do dziedziczenia na podstawie przepisów k.p., prawa majątkowe po zmarłym pracowniku wchodzą do spadku – przechodzą na spadkobierców stosownie do przepisów k.c. (art. 631 k.p.). Wówczas prawa majątkowe ze stosunku pracy podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych określonych w art. 922 i następnych k.c. Dotyczy to zarówno dziedziczenia ustawowego, jak i testamentowego (art. 926 k.c.). 

Świadczenia podlegające dziedziczeniu 

Uproszczony mechanizm dziedziczenia, określony przepisami k.p., ma zastosowanie do wszystkich praw majątkowych ze stosunku pracy. Można tu wskazać m.in.:

  • wynagrodzenia za pracę (we wszystkich jego rozlicznych formach i rodzajach),
  • odszkodowania należne od pracodawcy,
  • zadośćuczynienia pieniężne (np. za mobbing),
  • odprawy (np. emerytalno-rentowa),
  • ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
  • świadczenia rzeczowe (np. bony towarowe, deputaty).

Do praw majątkowych podlegających dziedziczeniu na podstawie przepisów k.p. nie zalicza się odprawy pośmiertnej czy innych praw majątkowych tylko pośrednio związanych ze stosunkiem pracy (np. prawa do akcji bądź innych papierów wartościowych przysługujących zmarłemu pracownikowi).

Polecamy serwis: Składniki wynagrodzenia

W sytuacji wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracownika, jego zobowiązania majątkowe wobec pracodawcy ze stosunku pracy podlegają ogólnym mechanizmom dziedziczenia. Za wyrządzoną szkodę przez pracownika, który zmarł, odpowiadają spadkobiercy. Dotyczy to zarówno dziedziczenia na podstawie przepisów k.p., jak i dziedziczenia zgodnie z k.c. Co istotne – odpowiedzialność spadkobierców nie sięga dalej niż odpowiedzialność pracownicza. 

PRZYKŁAD 

Czy krewni zmarłego pracownika fundacji, którzy nie odrzucili spadku, odpowiadają za długi tego pracownika wobec pracodawcy? 

Tak – za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody (art. 422 k.c.). Oznacza to, że spadkobiercy, którzy nie odrzucili spadku lub nie przyjęli go z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiadają za długi wobec pracodawcy do pełnej wysokości. Nie ma przy tym znaczenia, że jest to dług ze stosunku pracy bądź z nim związany. Jednak odpowiedzialność taka w wyjątkowych wypadkach podlega ograniczeniu lub nawet wyłączeniu, jeżeli przemawiają za tym zasady współżycia społecznego (np. trudna sytuacja majątkowa wielodzietnej rodziny zmarłego pracownika). 

Z ORZECZNICTWA 

Spadkobierca, który odrzucił spadek, może ponosić odpowiedzialność za mienie zagarnięte przez jego poprzednika prawnego na szkodę zakładu pracy, jeżeli świadomie skorzystał z wyrządzonej w ten sposób temu zakładowi szkody.
Wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 1975 r.
(sygn. akt I PR 187/74).
 

Tryb dziedziczenia a obowiązki pracodawcy 

Obowiązki pracodawcy zależą przede wszystkim od tego, czy dziedziczenie wynagrodzenia po zmarłym pracowniku będzie odbywać się na zasadach określonych w k.p. czy przepisach k.c. 

REKLAMA

Stwierdzenie przez pracodawcę wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracownika następuje na podstawie odpowiednich dokumentów (np. aktu zgonu). Podstawy do zastosowania art. 631 k.p. nie stanowi np. zaginięcie pracownika skutkujące niestawieniem się do pracy. Dopiero sądowe uznanie za zmarłego uprawnia i zobowiązuje pracodawcę do sprawdzenia, jaki tryb dziedziczenia będzie zastosowany. 

Pracodawca ma obowiązek samodzielnie ustalić krąg uprawnionych osób. W przypadku gdy po zmarłym pracowniku pozostaje małżonek oraz inne osoby uprawnione do renty rodzinnej, dziedziczenie wynagrodzenia odbędzie się na podstawie przepisów k.p. Wówczas, prawa majątkowe podlegające dziedziczeniu przypadają w częściach równych wszystkim uprawnionym osobom. Należności pieniężne przypadające małoletnim dzieciom zmarłego pracownika wypłaca się przedstawicielowi ustawowemu (np. drugiemu rodzicowi). 

Wypłata świadczeń po zmarłym pracowniku powinna nastąpić niezwłocznie – po niebudzącym wątpliwości ustaleniu kręgu osób uprawnionych. 

W sytuacji wadliwego określenia przez pracodawcę kręgu osób uprawnionych do otrzymania praw majątkowych ze stosunku pracy po zmarłym pracowniku, ponosi on odpowiedzialność odszkodowawczą. 

W przypadku braku osób umożliwiających dziedziczenie w ramach przepisów k.p. pracodawca wstrzymuje wynagrodzenie zmarłego pracownika do momentu zakończenia postępowania spadkowego lub testamentowego. 

PRZYKŁAD 

REKLAMA

W październiku zmarł pracownik naszego stowarzyszenia. Pracownik miał żonę i liczną rodzinę. Czy wypłata wynagrodzenia po zmarłym pracowniku powinna zostać przekazana jego rodzinie od razu, czy dopiero po nabyciu przez nią spadku po zmarłym? 

Wynagrodzenie po zmarłym pracowniku jest świadczeniem wynikającym ze stosunku pracy, w którym pozostawał zmarły pracownik, a tym samym podlega dziedziczeniu. Pracodawca w pierwszej kolejności ustala krąg osób uprawnionych do dziedziczenia w ramach przepisów k.p. W związku z faktem, że pracownik pozostawał w związku małżeńskim, prawo do świadczeń ze stosunku pracy po mężu będzie miała jego żona oraz inne osoby uprawnione do renty rodzinnej. Dziedziczenie wynagrodzenia odbędzie się zatem zgodnie z art. 631 k.p.

Zadaj pytanie na: Forum Kadry

Wypłata świadczeń po zmarłym pracowniku powinna być dokonana niezwłocznie po ustaleniu uprawnionych osób do dziedziczenia. W takim przypadku pracodawca nie musi czekać na zakończenie postępowania spadkowego i wydanie orzeczenia o nabyciu spadku.

Podstawa prawna:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Poradnik Organizacji Non Profit

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

REKLAMA

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

ZUS zachęca do e-wizyt: porady online bez wychodzenia z domu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwija usługę e-wizyt, czyli wideorozmów z konsultantami ZUS. Dzięki temu każdy może uzyskać pomoc bez konieczności wizyty w placówce – wystarczy smartfon lub komputer z dostępem do internetu.

Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

REKLAMA

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia przez GUS wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym kwartale bieżącego roku. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

REKLAMA