Działalność gospodarcza i kontrakt menedżerski - jakie ubezpieczenia?

PROBLEM

Od 10 grudnia 2013 r. chcemy zatrudnić na podstawie kontraktu menedżerskiego (o charakterze umowy zlecenia) 2 osoby – jedną, która ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem, i drugą, która prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą m.in. w zakresie doradztwa biznesowego i pozyskiwania pracowników. Czy przy zgłoszeniu tych osób do ubezpieczeń okoliczności te mają jakieś znaczenie? Jeśli tak, to z jakiego tytułu i jakim ubezpieczeniom będą podlegać te osoby z tytułu kontraktu?

RADA

Tak. Rozstrzygnięcie, z jakiego tytułu i jakim ubezpieczeniom będą podlegać nowo zatrudnieni menedżerowie, zależy przede wszystkim od klasyfikacji podatkowej przychodu, który uzyskają z tytułu zawartego kontraktu. Pierwszy z menedżerów, który ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem, powinien zostać obowiązkowo zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, zgodnie z zasadami obowiązującymi zleceniobiorców. W przypadku drugiego menedżera wystąpi zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych – tj. umowy cywilnoprawnej o charakterze umowy zlecenia oraz działalności gospodarczej. Zatem obowiązek ubezpieczeniowy tej osoby należy rozstrzygnąć zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 9 ustawy systemowej. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Kontrakt menedżerski jest zaliczany do umów o świadczenie usług, do których zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy zlecenia. Umowy tego typu nazywa się również umowami nienazwanymi, ponieważ nie są one wprost uregulowane w przepisach Kodeksu cywilnego – w podobny sposób klasyfikuje się umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, umowy o powiernictwo nad przedsiębiorstwem, umowy zarządu i inne umowy o podobnym charakterze.

Zobacz również serwis: Ubezpieczenia

Przedmiotem kontraktu menedżerskiego jest zobowiązanie menedżera do zarządzania przedsiębiorstwem, w imieniu i na rzecz tego przedsiębiorstwa za określonym wynagrodzeniem. Treść stosunku prawnego łączącego powierzającego zarząd firmą i menedżera jest każdorazowo określona przez strony umowy. W treści umowy powinny znaleźć się m.in.: obowiązki i uprawnienia menedżera, zakres zadań do wykonania i odpowiedzialności, składniki wynagrodzenia, inne dodatkowe świadczenia, zobowiązanie do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej oraz do zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, kryteria oceny efektywności zarządzania menedżera, sposoby i warunki rozwiązania kontraktu.

Świadczenie usług zarządzania przedsiębiorstwem przez osobę prowadzącą działalność jest klasyfikowane pod względem podatkowym jako działalność wykonywana osobiście, a nie jako pozarolnicza działalność gospodarcza. Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, z wyjątkiem przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powołania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (art. 13 pkt 9 ustawy o pdof).

Z punktu widzenia obowiązku ubezpieczeniowego, osoby wykonujące pracę wyłącznie na podstawie kontraktu menedżerskiego (o charakterze umowy zlecenia) są traktowane jak zleceniobiorcy. Podlegają one ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach, jak pozostałe osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia czy innych nienazwanych umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia.

Polecamy: Kodeks pracy 2013 z komentarzem - praktycznie o rewolucyjnych zmianach

---

W przedstawionym przez Państwa przypadku dwóch menedżerów prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie każdy z nich ma wykonywać umowę kontraktu menedżerskiego.

Pierwsza z tych osób posiada wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem. Co do zasady, umowa o świadczenie usług wykonywana w ramach działalności gospodarczej nie jest uważana za odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych. Nie dotyczy to jednak menedżera. Jeżeli bowiem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej menedżer wykonuje tylko i wyłącznie usługi będące równocześnie przedmiotem zawartego przez niego kontraktu i w związku tym osiąga – w rozumieniu przepisów podatkowych – wyłącznie przychody z działalności wykonywanej osobiście, wówczas podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu kontraktu menedżerskiego.

UWAGA!

Osoby wykonujące pracę wyłącznie na podstawie kontraktu menedżerskiego (o charakterze umowy zlecenia) podlegają ubezpieczeniom społecznym jak zleceniobiorcy.

PRZYKŁAD

Mariusz S. w listopadzie 2013 r. założył działalność gospodarczą i uzyskał wpis do ewidencji w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem. Pracę świadczy na podstawie kontraktu menedżerskiego zawartego z firmą produkcyjno-handlową. Z tytułu tego kontraktu miesięcznie uzyskuje przychód w kwocie 15 000 zł. Poza usługami wykonywanymi na podstawie kontraktu nie świadczy żadnych innych usług. Na podstawie przepisów podatkowych Mariusz S. osiąga wyłącznie przychody z działalności wykonywanej osobiście. Menedżer powinien zostać zgłoszony do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx, a przychód uzyskany z tytułu zawartego kontraktu należy oskładkować zgodnie z zasadami dotyczącymi zleceniobiorców.

Polecamy także: Zmiany w ubezpieczeniach społecznych w 2014 r.

Drugi z zatrudnionych przez Państwa menedżerów prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Zawarta umowa kontraktu menedżerskiego jest zapewne tylko jedną z wielu umów, na podstawie której ten przedsiębiorca wykonuje usługi w ramach prowadzonej przez siebie działalności. Jeżeli zatem:

• oprócz usług w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem, wykonywanych na podstawie kontraktu menedżerskiego, menedżer w ramach własnej działalności gospodarczej wykonuje również inne usługi oraz
• na podstawie przepisów podatkowych uzyskuje zarówno przychody z działalności wykonywanej osobiście, jak i z działalności gospodarczej,

wówczas dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczenia – umowy cywilnoprawnej o charakterze umowy zlecenia i działalności gospodarczej. W tym przypadku obowiązek ubezpieczeniowy należy rozstrzygnąć na ogólnych zasadach wskazanych w art. 9 ustawy systemowej.

PRZYKŁAD

Tomasz K. od października 2013 r. świadczy pracę na podstawie kontraktu menedżerskiego zawartego z firmą usługową. Na podstawie tego kontraktu uzyskuje miesięczny przychód w wysokości 20 000 zł. Kontrakt wykonuje w ramach działalności gospodarczej, którą prowadzi od 2010 r. Oprócz zarządzania przedsiębiorstwem przedmiotem prowadzonej działalności są: doradztwo, działalność związana z pozyskiwaniem pracowników, coaching i szkolenia. Poza usługami stanowiącymi przedmiot kontraktu Tomasz K. realizuje również wiele innych umów zawartych w ramach prowadzonej przez siebie działalności. Zgodnie z przepisami podatkowymi, osiąga zarówno przychody z działalności wykonywanej osobiście (kontrakt menedżerski), jak i przychody z działalności gospodarczej (inne umowy o świadczenie usług zawierane z kontrahentami). Od listopada 2013 r. u Tomasza K. występuje zbieg tytułów do ubezpieczeń: działalność gospodarcza i kontrakt menedżerski (o charakterze umowy zlecenia). Dlatego Tomasz K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu, który powstał najwcześniej – w jego przypadku tym tytułem jest działalność gospodarcza. Zleceniodawca kontraktu musi jednak obowiązkowo zgłosić Tomasza K. do ubezpieczenia zdrowotnego. Na swój wniosek menedżer może zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń i zostać zgłoszony do ZUS przez zleceniodawcę kontraktu. Tomasz K. osiąga bowiem z tej umowy przychód przekraczający minimalną obowiązującą go podstawę wymiaru składek z tytułu działalności pozarolniczej.

Zadaj pytanie: Forum Kadry

---

W przedstawionej sytuacji pierwszy z menedżerów musi zostać zgłoszony przez Państwa do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. Będą Państwo musieli również – pod ustawowymi warunkami – opłacać za niego składki na Fundusz Pracy i FGŚP. Z tytułu zawartego kontraktu osoba ta, na swój wniosek, będzie mogła zostać zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli menedżer zdecyduje się przystąpić dobrowolnie do tego ubezpieczenia, podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe będzie w jego przypadku ograniczona do kwoty 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (do 31 grudnia 2013 r.), a od 1 stycznia 2014 r. nie będzie mogła przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w tym roku. Podstawę wymiaru składek menedżera będzie stanowić przychód uzyskiwany z tytułu zawartego kontraktu. Należy przy tym pamiętać o rocznym ograniczeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (w 2013 r. – 111 390 zł).

Drugi z zatrudnionych przez Państwa menedżerów podlegał dotychczas obowiązkowym ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Ponieważ z tytułu kontraktu menedżerskiego prawdopodobnie uzyska przychód znacznie przekraczający obowiązującą go minimalną podstawę wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności, obowiązkowo powinni Państwo zgłosić go tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Menedżer może jednak z tytułu kontraktu przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych (w takiej sytuacji obowiązkowa będzie za niego składka wypadkowa), ale może też zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń i przystąpić do nich z kontraktu. Wtedy, na wniosek menedżera, zgłoszą go Państwo do ubezpieczeń na ogólnych zasadach dotyczących zleceniobiorców.

Podstawa prawna:

• art. 13 ust. 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1387
• art. 66 ust. 1 lit. c, lit. e, art. 81 ust. 1, art. 82, ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1290
• art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 9, ust. 2 i ust. 2a, art. 9, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 18 ust. 3, art. 19 ust. 1, art. 20 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2009 Nr 205, poz. 1585; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 983
• § 1 ust. 1 pkt 1 i pkt 3, załączniki nr 1 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów – Dz.U. Nr 186, poz. 1444; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1101

Więcej przeczytasz w Sposobie na Płace >>>