Zleceniobiorca równolegle na etacie - jakie ubezpieczenia

Jeżeli zleceniobiorca, zatrudniony jednocześnie na podstawie umowy o pracę, osiąga z etatowego zatrudnienia wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, z tytułu zlecenia obowiązkowo będzie podlegał tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne i rentowe) za zleceniobiorcę jest uzależniony m.in. od tego, czy posiada on inny tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Autopromocja

Zbieg tytułów do ubezpieczeń zlecenie–etat

Samoistna umowa zlecenia zasadniczo skutkuje obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego. Ubezpieczenie chorobowe jest natomiast dla takiej osoby dobrowolne (z tej zasady wyłączeni są jedynie studenci i uczniowie do 26. roku życia – z umowy zlecenia nie są zgłaszani do żadnych ubezpieczeń). Obowiązek ubezpieczeniowy może jednak ukształtować się inaczej w przypadku, gdy zleceniobiorca obok umowy cywilnoprawnej jest zatrudniony przez innego płatnika na podstawie umowy o pracę. Dodatkowa umowa zlecenia zawarta z osobą będącą na etacie powoduje, że z tytułu wykonywania tej umowy ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają charakter dobrowolny, a nie obowiązkowy. Zasada ta obowiązuje jednak tylko po spełnieniu jednego warunku – podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, musi być równa co najmniej kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, będzie niższa od minimalnego wynagrodzenia, osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z tytułu wykonywania umowy zlecenia.

Zobacz e-Poradnik „Zatrudnianie zleceniobiorców” dostępny w Bibliotece INFOR FK na www.inforfk.pl

UWAGA!

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Zleceniobiorca, równolegle zatrudniony w ramach stosunku pracy przez innego płatnika, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia, jeżeli jego wynagrodzenie z zatrudnienia etatowego jest niższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zobacz również: Zgłoszenie zleceniobiorcy - absolwenta studiów wyższych do ZUS

Przychód z umowy o pracę

Ustalając wysokość przychodu z zatrudnienia etatowego należy wziąć pod uwagę przychód należny. W niektórych przypadkach będzie to przychód zagwarantowany w umowie o pracę, który nawet nie został w danym okresie rozliczeniowym uzyskany przez pracownika.

Będzie tak w przypadku, gdy:

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

• pracodawca, zgodnie z Kodeksem pracy, wypłaca wynagrodzenie 10. dnia następnego miesiąca i wskutek tego za pierwszy miesiąc zatrudnienia zostaje złożony raport „zerowy” (przychód pracowniczy powstaje dopiero w momencie wypłaty wynagrodzenia, a zatem w kolejnym miesiącu),
• pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty wynagrodzenia, opóźnia wypłaty bądź wypłaca wynagrodzenie w zaniżonej wysokości,
• pracownik uzyskuje wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru i w związku z tym podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy jest niższa niż minimalne wynagrodzenie.

W takich sytuacjach należy zawsze ustalić, jaki poziom wynagrodzenia został zagwarantowany w umowie o pracę. Dla osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, które z mocy prawa mają zagwarantowane wynagrodzenie co najmniej w minimalnej wysokości, dodatkowa umowa zlecenia nie będzie tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń tak długo, jak trwa stosunek pracy.

Przykład

Paulina M. jest zatrudniona w firmie A na podstawie umowy zlecenia od stycznia 2013 r. Z tego tytułu była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego, a także do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od 1 września osoba ta została zatrudniona w firmie B w pełnym wymiarze czasu pracy. Niezależnie od tego, kiedy zostanie jej wypłacone pierwsze wynagrodzenie za pracę etatową, od 1 września 2013 r. umowa zlecenia stanowi dla Pauliny M. tytuł tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Paulina M. może przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu umowy zlecenia (wówczas obowiązkowa będzie za nią składka wypadkowa, finansowana ze środków zleceniodawcy). Nie ma natomiast możliwości podlegania ze zlecenia ubezpieczeniu chorobowemu – to ubezpieczenie, na zasadzie dobrowolności, przysługuje tylko tym zleceniobiorcom, którzy podlegają z tytułu umowy cywilnoprawnej obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Powyższe zasady nie mają zastosowania do osób pozostających w stosunku pracy, ale przebywających na urlopie wychowawczym lub bezpłatnym. Dla tych ubezpieczonych umowa zlecenia będzie stanowiła obowiązkowy tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Polecamy także serwis: Umowy cywilnoprawne

Zlecenie z własnym pracodawcą

Rozstrzygając kwestię obowiązku ubezpieczeniowego w przypadku zbiegu umowy zlecenia z pracą etatową trzeba pamiętać, że ustawa systemowa wprowadza szerszą definicję pojęcia „pracownik”, niż wynika to z przepisów Kodeksu pracy. Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się bowiem także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia (lub innej umowy o takim charakterze) albo umowy o dzieło, jeżeli taką umowę zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

UWAGA!

Osoba zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, jednocześnie będąca zleceniobiorcą innego płatnika, może podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia tylko na zasadzie dobrowolności.

UWAGA!

Osoba zawierająca umowę zlecenia z własnym pracodawcą lub wykonująca prace zlecone na rzecz własnego pracodawcy z tytułu umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom na zasadach obowiązujących w odniesieniu do pracowników.

Składki z tytułu umowy zlecenia w przypadku zbiegu zlecenia z pracą etatową

Rodzaje ubezpieczeń	Warunki zawartej umowy zlecenia
	umowa zawarta ze zleceniobiorcą nieposiadającym innego tytułu do ubezpieczeń	umowa zawarta ze zleceniobiorcą, zatrudnionym na etat i osiągającym z tego tytułu co najmniej minimalne wynagrodzenie	umowa zawarta ze zleceniobiorcą, zatrudnionym na etat z przychodem ze stosunku pracy poniżej minimalnego wynagrodzenia	umowa zlecenia zawarta z własnym pracownikiem lub wykonywana na rzecz pracodawcy Autopromocja Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia Sprawdź
emerytalne i rentowe	obowiązkowe	dobrowolne	obowiązkowe	obowiązkowe
wypadkowe	obowiązkowe	obowiązkowe, jeśli zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych	obowiązkowe	obowiązkowe
chorobowe	dobrowolne	brak możliwości ubezpieczenia	dobrowolne	obowiązkowe
zdrowotne	obowiązkowe	obowiązkowe	obowiązkowe	obowiązkowe

Jeśli w wyniku kontroli lub postępowania wyjaśniającego ZUS uzna, że umowa zlecenia zawarta z podmiotem innym niż pracodawca zleceniobiorcy faktycznie obejmuje czynności wykonywane na rzecz własnego pracodawcy, może obciążyć pracodawcę obowiązkiem zapłaty składek z tytułu takiej umowy zlecenia, wraz z odsetkami za zwłokę.

Zadaj pytanie: Forum Kadry

Przykład

Lekarz zatrudniony na etat w szpitalu klinicznym jako kardiolog zawarł umowę zlecenia z zakładem leczniczym Opieka Sp. z o.o., w ramach której powierzono mu pełnienie nocnych dyżurów. Dyżury te lekarz ma wykonywać w szpitalu klinicznym na swoim macierzystym oddziale. W ramach tych dyżurów pełni takie same obowiązki, jakie ciążą na nim z tytułu zawartej umowy o pracę, a z przepracowanej w ramach zleconych dyżurów liczby godzin rozlicza go ordynator oddziału. W tej sytuacji ZUS uznał, że umowa zlecenia jest faktycznie wykonywana na rzecz własnego pracodawcy, tj. szpitala klinicznego, a więc należy od niej odprowadzić składki jak z umowy o pracę. Płatnikiem składek za lekarza powinien być jego pracodawca, a nie zleceniodawca. A zatem z opłacenia zaległych składek ze zlecenia, wraz z odsetkami, został obciążony szpital, a nie spółka zlecająca prace.

Taką wykładnię potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 2 września 2009 r. (II UZP 6/09, OSNP 2010/3–4/46), uznając, że:

(...) pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy. (...)

Podstawa prawna:

• art. 4 pkt 2 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1a, art. 11, art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 983
• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 983