Czy można zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego żonę pracownika na okres przerwy w prowadzeniu jej własnej działalności

RADA

Do czasu wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego działalności, którą prowadzi żona pracownika, pracownik nie może zgłosić jej do ubezpieczenia zdrowotnego.

UZASADNIENIE

Pracownik, który podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, ma obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków rodziny, którzy mieszkają na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) pod warunkiem, że osoby te nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu i nie są uprawnione do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania. Zaprzestanie wykonywania działalności nie jest równoznaczne z ustaniem tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego. Żona pracownika, która nie wyrejestrowała prowadzonej działalności, nadal ma zatem własny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego i powinna z tego tytułu opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym nie ma podstaw, by zgłosić ją do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu ubezpieczeń jej męża.

Na to, czy żona pracownika podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z tytułu działalności, decydujące znaczenie ma faktyczne prowadzenie działalności, a nie tylko posiadanie uprawnień do jej prowadzenia. Jeżeli żona pracownika, która jest wpisana do ewidencji działalności gospodarczej, faktycznie tej działalności nie prowadzi, powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na formularzu ZUS ZWPA (wyrejestrowanie płatnika składek, podając kod przyczyny wyrejestrowania 111, tj. zaprzestanie prowadzenia działalności) oraz na druku ZUS ZWUA (wyrejestrowanie ubezpieczonego z kodem przyczyny wyrejestrowania 100 - ustanie tytułu do ubezpieczeń). Dopiero wówczas powstanie możliwość zgłoszenia jej do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny pracownika.

Do czasu, kiedy żona pracownika nie wyrejestruje działalności w ZUS, w dalszym ciągu uważa się, że z tytułu tej działalności podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu i jest zobowiązana do opłacania składek na te ubezpieczenia.

Ministerstwo Zdrowia oraz NFZ prezentują odmienne stanowisko, zgodnie z którym osoba prowadząca działalność podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu do chwili wykreślenia działalności z właściwej ewidencji. Zdaniem tych instytucji bez znaczenia dla tego obowiązku jest to, czy działalność jest faktycznie wykonywana. Oznaczałoby to, że żona pracownika prowadząca działalność gospodarczą nie może być zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, bowiem podlega temu ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W tej sytuacji czasowe zaprzestanie prowadzenia działalności dawałoby podstawę do wyrejestrowania się z ubezpieczeń społecznych, ale nie z ubezpieczenia zdrowotnego. W związku z tym żona pracownika musiałaby wyrejestrować się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA i zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA.