Obowiązek ubezpieczeń ze zlecenia a prawo do renty socjalnej

Za tę osobę będą Państwo musieli opłacać składki na ogólnych zasadach dotyczących zleceniobiorców. Jej uprawnienia do renty socjalnej nie mają wpływu na obowiązek ubezpieczeń. ZUS zawiesi wypłatę renty socjalnej za miesiące, w których zleceniobiorca osiągnie przychód brutto w wysokości przekraczającej 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (od 1 czerwca do 31 sierpnia 2011 r. jest to kwota 1039,90 zł).

Autopromocja

UZASADNIENIE

Prawo do renty nie uprawnia do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia. Taka osoba podlega więc obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu; nie musi przystąpić jedynie do ubezpieczenia chorobowego, które jest dla zleceniobiorców dobrowolne.

W przypadku rencistów jest jedna korzystna odrębność, która pozwala uniknąć obowiązku opłacania składek (ale tylko na ubezpieczenia społeczne) od przychodów z umowy zlecenia.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Dotyczy to sytuacji, gdy zleceniobiorca jest zatrudniony równocześnie w innej firmie na podstawie umowy o pracę. Bez względu na wymiar etatu i bez względu na wysokość zarobków ze stosunku pracy, od umowy zlecenia wykonywanej przez rencistę nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (można je opłacać dobrowolnie).Jednak taka możliwość nie występuje w przypadku osoby, która pobiera rentę socjalną. Przez pojęcie „renta” do celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń, należy bowiem rozumieć wyłącznie:

• świadczenie pieniężne z systemu ubezpieczenia społecznego (realizowane przez ZUS lub KRUS), w tym rentę z tytułu niezdolności do pracy i rentę rodzinną,
• świadczenie pieniężne z zaopatrzenia emerytalnego (np. żołnierzy zawodowych czy funkcjonariuszy Policji),
• uposażenie rodzinne pobierane po śmierci sędziego, które należy traktować jak rentę rodzinną.

---

Innego rodzaju świadczenia – w tym renta socjalna lub renta wyrównawcza wypłacana na podstawie przepisów prawa cywilnego – nie są rentami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych. W konsekwencji, jeśli zleceniobiorca uprawniony do renty socjalnej jest jednocześnie zatrudniony w innej firmie na podstawie umowy o pracę, to zwolnienie go z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ze zlecenia jest możliwe pod warunkiem, że z etatu otrzymuje w przeliczeniu na miesiąc przychód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia (lub 80% tego wynagrodzenia – dla pracowników w pierwszym roku pracy).

WAŻNE!

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Renta socjalna i renta wyrównawcza przyznana w ramach odpowiedzialności cywilnej nie stanowią renty w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych.

Organem przyznającym rentę jest ZUS, a w szczególnych przypadkach inne organy emerytalno-rentowe, np. KRUS. Renta socjalna przysługuje osobie, która:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

• jest pełnoletnia oraz
• jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

– przed ukończeniem 18. roku życia albo

– w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia, albo

– w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 lat; wyjątkowo za pełnoletnią uważa się kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, a nie ukończyła 18. roku życia.

Renta socjalna przysługuje w stałej wysokości, wynoszącej 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – od 1 marca 2011 r. jest to kwota 611,67 zł brutto. Osoba pobierająca rentę socjalną ma prawo osiągać dodatkowe przychody, ale niektóre z nich mogą powodować zawieszenie wypłaty renty. Chodzi o przychody osiągane:

• z działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych (wymienione w art. 6 ustawy systemowej, m.in. umowa zlecenia, umowa o pracę),
• ze źródła przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

---

ZUS zawiesza wypłatę renty socjalnej za miesiące, w których suma przychodów z tych źródeł przekroczy 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Od 1 czerwca do 31 sierpnia 2011 r. limit ten wynosi 1039,90 zł. ZUS zawiesi zatem rentę socjalną wypłacaną zleceniobiorcy za miesiące, w których otrzyma on wynagrodzenie w wysokości wyższej niż 1039,90 zł.

Osoba pobierająca rentę socjalną ma obowiązek powiadomić ZUS o osiąganiu przychodu, który powoduje zawieszenie prawa do renty. Dokonuje tego albo w formie oświadczenia, albo zaświadczenia płatnika składek – jeśli od osiąganego przychodu odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne.

Jeśli zleceniobiorca zadeklaruje, że będzie osiągał stały lub okresowy przychód w wysokości przekraczającej obowiązujący próg zarobkowy, ZUS zawiesi rentę do czasu nadesłania oświadczenia o zaprzestaniu osiągania tego przychodu. Jeśli z zaświadczenia lub oświadczenia o przychodzie złożonego do ZUS będzie wynikać, że przychód przekraczający 30% przeciętnego wynagrodzenia ma charakter jednorazowy, ZUS zawiesi świadczenie wyłącznie za miesiąc, w którym zostanie uzyskany ten przychód.

PRZYKŁAD

Kobieta uprawniona do renty socjalnej osiągnęła w czerwcu 2011 r. jednorazowy przychód w wysokości 3 tys. zł z tytułu umowy zlecenia zawartej na dwa miesiące (od 1 maja do 30 czerwca br.). W tym przypadku ZUS zawiesi rentę socjalną jedynie za miesiąc, w którym został przekroczony próg zarobkowy (za czerwiec br.).

Podstawa prawna

• art. 4, art. 6 ust. 1, art. 10 ust. 1, ust. 2, ust. 6, ust. 7 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr 135, poz. 1268 ze zm.),
• art. 6, art. 9 ust. 1, ust. 1a i ust. 4a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 19 maja 2011 r. w sprawie kwoty przychodu odpowiadającej 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2011 r. ogłoszonego do celów emerytalnych (M.P. Nr 42, poz. 467).