Wynagrodzenie i składki na ubezpieczenia zatrudnionego członka rodziny

Jeżeli natomiast współpraca odbywa się bez umowy albo na podstawie ogólnej umowy o współpracy nieprzewidującej wynagrodzenia, nie wystąpią żadne obowiązki płatnika PIT. Można uznać, że w takich sytuacjach zawarto ustnie umowę zlecenia bez wynagrodzenia.

Kosztami uzyskania przychodu nie jest wartość własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej także małżonków i małoletnich dzieci wspólników.

Wartość pracy, przede wszystkim wszelkie kwoty wypłacone małżonkowi oraz małoletnim dzieciom podatnika nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu. Nie ma przy tym znaczenia, czy kwoty wypłacono po prostu za współpracę czy też na podstawie formalnie zawartej umowy o pracę albo umowy zlecenia.

Wartość pracy (wynagrodzenia) niektórych osób współpracujących mogą stanowić koszt uzyskania przychodu dla podatnika. Obostrzenie w zakresie kosztów uzyskania przychodu nie dotyczy pełnoletnich dzieci oraz innych osób, które są zaliczane do osób współpracujących w zakresie ZUS.

Podatnik przedsiębiorca opłaca za osobę współpracującą składki na ubezpieczenia społeczne, w związku z czym przysługuje mu prawo do odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne (od dochodu) oraz na ubezpieczenie zdrowotne (od podatku). Natomiast składki na Fundusz Pracy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w dacie ich opłacenia.

Prawo do odliczenia nie przysługuje osobie współpracującej, ponieważ nie ponosi ona takiego wydatku. W przypadku zatrudnienia osoby współpracującej np. na podstawie umowy o pracę w PIT-11/8B nie umieszcza się kwot składek na ubezpieczenia społeczne czy zdrowotne, nie są to bowiem kwoty potrącone z wynagrodzenia, ale opłacone bezpośrednio przez pracodawcę.

Jeżeli osoba współpracująca uzyskuje w związku ze współpracą dochód, w szczególności dochód na podstawie umowy o pracę, umowy-zlecenia czy umowy o dzieło, wówczas ma obowiązek wykazać te dochody w zeznaniu rocznym i rozliczyć się w tym zakresie z podatku dochodowego od osób fizycznych PIT.