Co to jest System Elektronicznej Wymiany Informacji dot. Zabezpieczenia Społecznego (EESSI)?

• Czym jest EESI?
• Czy EESI obowiązuje w Polsce?
• Co ma na celu EESSI?
• Jak działa EESSI?
• Jakie są korzyści z EESSI?
• Czym jest European Social Security Pass - Europejska Karta Ubezpieczenia Społecznego (EKUS)
• Co to jest EKUZ?
• Co obejmuje EKUZ?
• Świadczenia dostępne na kartę EKUZ najczęściej nie obejmują:

Czym jest EESI?

System Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego (EESSI). System informatyczny przyspieszający i ułatwiający wymianę informacji między urzędami ds. zabezpieczenia społecznego w krajach UE oraz zwiększający jej bezpieczeństwo.

Czy EESI obowiązuje w Polsce?

Jak podaje ZUS w komunikacie z dnia 24 października 2022 r. był jedną z pierwszych instytucji w Unii Europejskiej, która wdrożyła system EESSI. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska podkreśla, że: ZUS realizuje ważne zadanie, które polega na poświadczaniu ustawodawstwa właściwego między innymi dla osób delegowanych do innego państwa Unii Europejskiej. W 2021 r. wydał 677 tys. zaświadczeń A1, a w I połowie 2022 roku – 357 tys. takich zaświadczeń. Od 1 kwietnia 2022 r. w ZUS-ie całkowicie zelektronizowano proces wydawania zaświadczeń A1. Narzędzie online służy do weryfikacji autentyczności zaświadczenia A1, z którego mogą korzystać na przykład inspektorzy z innych państw członkowskich.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zawarło porozumienia dotyczące uproszczonej wymiany w ramach EESSI. Porozumienia zawarto z:

• z Holandią (NL)

• z Niemcami (DE)

• z Luksemburgiem (LU)

Co ma na celu EESSI?

System informatyczny EESSI ma na celu pomagać instytucjom zabezpieczenia społecznego w całej UE w szybszej i bezpieczniejszej wymianie informacji związanych z różnymi dziedzinami, takimi jak obowiązujące prawo w poszczególnych państwach, m.in. w zakresie zabezpieczenia społecznego, informacji na temat choroby ubezpieczonego, chorób zawodowych i wypadków przy pracy, emerytur, zasiłków dla bezrobotnych i świadczeń rodzinnych. Gdy system EESSI nie obowiązywał wymiana informacji pomiędzy państwami odbywała się w formie dokumentowej (papierowej). Utrudniało to cały proces, sprawiało, że było więcej błędów jak i znacznie opóźniało.

Jak działa EESSI?

Cała komunikacja między instytucjami krajowymi w zakresie akt zabezpieczenia społecznego ma odbywać się za pośrednictwem EESSI: instytucje zabezpieczenia społecznego wymieniają dokumenty elektroniczne i stosują wspólnie uzgodnione procedury ich przetwarzania. Dokumenty te są kierowane przez EESSI do właściwego miejsca przeznaczenia we właściwych instytucjach w innym państwie członkowskim. Pracownicy instytucji zabezpieczenia społecznego są w stanie znaleźć właściwe miejsce docelowe w krajach uczestniczących, konsultując się z repozytorium instytucji krajowych.

Jakie są korzyści z EESSI?

1. Szybsza, dokładniejsza i wydajniejsza wymiana informacji między instytucjami zabezpieczenia społecznego, jest korzystna dla mobilnych obywateli.

2. Szybsze załatwianie indywidualnych spraw oraz przyspiesza kalkulację i wypłatę świadczeń.

3. Zwiększona ochrona praw obywateli do zabezpieczenia społecznego poza granicami kraju.

4. Instytucje zabezpieczenia społecznego w całej UE korzystają ze znormalizowanych dokumentów elektronicznych przetłumaczonych na ich własny język, co usprawnia komunikację wielojęzyczną.

5. EESSI optymalizuje obsługę spraw, wprowadzając standardowe procedury elektroniczne, których powinny przestrzegać instytucje. Pomaga to zapewnić prawidłowe stosowanie zasad koordynacji zabezpieczenia społecznego.

6. Walka z oszustwami - EESSI wprowadza zabezpieczenia zapewniające, że wymieniane dane są prawidłowe i kompletne, pomagając instytucjom w zwalczaniu oszustw i błędów.

7. Przetwarzanie danych osobowych ubezpieczony i pracowników jest bezpieczniejsze.

8. EESSI zbiera statystyki dotyczące koordynacji zabezpieczenia społecznego i wymiany wiadomości między instytucjami zabezpieczenia społecznego.

Czym jest European Social Security Pass - Europejska Karta Ubezpieczenia Społecznego (EKUS)

W planie działania Europejskiego filaru praw socjalnych w marcu 2021 r. rozpoczęto pilotażowy projekt mający na celu zbadanie do 2023 r. wykonalności wprowadzenia europejskiego zabezpieczenia społecznego. W założeniu EKUS przyczyniłaby się do poprawy możliwości przenoszenia praw do zabezpieczenia społecznego ponad granicami poprzez cyfrową weryfikację ubezpieczenia społecznego i uprawnień obywateli przez właściwe podmioty i instytucje. Działanie EKUS byłoby skoordynowane z Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego – EKUZ.

Co to jest EKUZ?

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego – EKUZ to dokument unijny, który ma na celu potwierdzenie prawa do bezpłatnego leczenia w każdym innym państwie UE lub EFTA, niż to z którego dana osoba pochodzi. EKUZ jest wystawiany dla każdej osoby oddzielnie. Nie ma jednej wspólnej karty dla całej rodziny.

Co obejmuje EKUZ?

W ramach EKZU ma się tylko prawo do leczenia:

• niezbędnego i nieplanowanego,

• w ra­mach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa,

• na tych samych zasadach, na jakich korzystają z niego obywatele danego kraju (jeśli w danym państwie jest np. obowiązek opłacenia części kosztów za wizytę u lekarza, to i np. Polak za granicą musi za to zapłacić).

Świadczenia dostępne na kartę EKUZ najczęściej nie obejmują:

• kosztów akcji ratunkowych w krajach UE/EFTA (np. górskich akcji ratunkowych)

• kosztów powrotu do kraju w związku z nagłym zachorowaniem (jedyny wyjątek może stanowić przesłanka ekonomiczna, gdy dalsze koszty leczenia na kartę EKUZ w kraju pobytu są wyższe niż koszty transportu).