REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy cywilnoprawne a prawo do wypoczynku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Umowy cywilnoprawne a prawo do wypoczynku
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Filmowcy domagają się minimalnego czasu odpoczynku w ramach zawartych umów cywilnoprawnych. Czy mają do tego prawo? Sprawa trafiła do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej i Rzecznika Praw Obywatelskich. 

Brak minimalnego odpoczynku na zleceniu czy to naruszenie Konstytucji RP?

Kilka lat temu ustawodawca zdecydował, że osoby zatrudnione podstawie umów cywilnoprawnych będą miały ustawowo zagwarantowaną minimalną stawkę godzinową, na wzór minimalnego wynagrodzenia dla pracowników. Problem wraca. Środowiska osób zatrudnionych w ramach umów cywilnoprawnych domagają się minimalnych norm odpoczynku.

REKLAMA

Autopromocja

Pracownicy zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm., dalej: KP) mają prawnie zagwarantowane prawo do 11 godzin dobowego i 35 godzin tygodniowego odpoczynku. 

REKLAMA

Czy osoby mające zawartą umowę: zlecenia, dzieła, agencyjną, samozatrudnieni współpracujący stale z jednym podmiotem – też powinni mieć do tego prawo? Czy pewne uprawnienia z KP powinny być przeniesione na grunt umów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360, dalej: KC). 

Ważne jest to, że Konstytucja RP w art. 66 ust. 2 wskazuje: Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa. Konstytucja RP odnosi się więc tylko osób zatrudnionych na podstawie: umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę. Konstytucja nie używa sformułowania: każdy, osoba zatrudniona, wykonujący pracę. Gdyby tak było można byłoby zastanowić się nad szerokim rozumieniem przepisów, które również mogłyby gwarantować minimalny odpoczynek również zatrudnionym na cywilnoprawnych podstawach w ramach niepracowniczych stosunków. Tak jednak nie jest!

Filmowcy chcą minimalnego odpoczynku! Stanowisko RPO

REKLAMA

Ale…! Ale pomimo tego, do RPO zgłosił się Związek Zawodowy Filmowców (ZZF) twierdząc, że ze względu na specyfikę pracy i branży powinni mieć ustawowo zagwarantowane prawo do odpoczynku. Co ważne związkowcom nie chodzi o prawo do urlopu wypoczynkowego, tylko o regulację maksymalnych norm pracy. ZZF nie zauważa jednak, że będzie to generowało konieczność zastosowana nadgodzin, które nie są typowe dla stosunków cywilnoprawnych, a prawa pracy. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jednakże, RPO podziela stanowisko ZZF o naruszeniu istoty konstytucyjnego prawa do odpoczynku. Jego zdaniem w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej brak ochrony prawnej takiej jednostki, która nie ma realnej możliwości kształtowania treści zobowiązania do pracy, a jednocześnie dla której zatrudnienie cywilnoprawne stanowi jedyne dostępne źródło utrzymania. Nie ma? To w takim razie co ze swobodą umów i kształtowania danego stosunku prawnego, co jest właśnie charakterystyczne dla prawa cywilnego. Kodeks cywilny normuje stosunki cywilnoprawne, w których strony są pod względem prawnym równorzędne i autonomiczne, co oznacza, że w ramach stosunku cywilnoprawnego nie występuje zasadniczo podporządkowanie jednej strony wobec drugiej i żadnej ze stron nie przysługuje kompetencja do jednostronnego (władczego) rozstrzygania o prawach i obowiązkach drugiej strony. Być może filmowcy nie potrafią odpowiednio negocjować swoich kontraktów.

W konsekwencji, RPO przyznał, że aktualny brak ochrony prawnej osoby zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej jest naruszeniem istoty konstytucyjnego prawa do wypoczynku. RPO skierował do MRiPS pismo w tej sprawie. 

Nagminność umów cywilnoprawnych

„Związkowcy zwracają również uwagę na problemy związane z wykonywaniem zatrudnienia przy produkcji audiowizualnej. Wskazują, że filmowcy wykonują pracę zarobkową wyłącznie w ramach zatrudnienia niepracowniczego na podstawie umów prawa cywilnego (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług, samozatrudnienie). Oprócz osób, które faktycznie przy produkcji audiowizualnej wykonują "dzieło" w rozumieniu Kodeksu cywilnego, większość wykonuje zatrudnienie niepracownicze (w tym w ramach samozatrudnienia) spowodowane brakiem możliwości znalezienia innych źródeł utrzymania niż oferowane przez zleceniodawców zatrudnienie cywilnoprawne.”. 

Nasuwa się jedna uwaga: dlaczego filmowcy godzą się na takie warunki, nie negocjują umów czy też nie wnoszą powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy – jeżeli praca jest wykonywana w warunkach podporządkowania. Wówczas mieliby zagwarantowane prawo do odpoczynku, o które wnoszą do RPO.

Odpowiedź MRiPS

Filmowcy nie są zadowoleni. Jak wynika z odpowiedzi MRiPS nie planuje obecnie podejmować prac w tym zakresie. Ministerstwo słusznie podkreśla, że czym innym jest zatrudnienie pracownicze od niepracowniczego. Definicja pracownika z KP nie obejmuje bowiem umów cywilnoprawnych z KC.

Dla sprawy kluczowe znaczenie ma treść § 3 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (Dz.U. z 2016 r., poz. 283), zgodnie z którym, w ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy (stosunki, które reguluje) oraz podmiotowy (krąg podmiotów, do których się odnosi). Skoro więc KP reguluje stosunki pracy, to wątpliwa pozostaje kwestia możliwości uregulowania prawa do odpoczynku dobowego osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych w przepisach Kodeksu pracy (lub rozporządzeniu wydanym na jego podstawie).

Powyższe jest jasne, jednak RPO wnioskował np. o to, aby uprawnienia filmowców były uregulowane w lex specialis, tak jak np. w przypadku ustawy o czasie pracy kierowców, pracy nauczycieli, pielęgniarek i położnych czy lekarzy. Dużo branż ma więc swoje szczególne regulacje. Do tego MRiPS nie odniosło się.

Nie zmienia to jednak faktu, że związkowcy mogą w układach zbiorowych pracy wynegocjować dla filmowców korzystne warunki świadczenia usług czy dzieła. Nie powinno dochodzić do zacierania istoty danego stosunku prawnego i ingerowania w jego istotę.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najbardziej szanowane zawody 2025. B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę

Jakie zawody są obecnie najbardziej szanowane przez społeczeństwo? Na końcu listy znajdują się posłowie, europosłowie, samorządowcy, influencerzy i youtuberzy. Zmienia się idealna wizja pracy - B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę.

Pracodawca powinien redukować przebodźcowanie pracowników [SPOSOBY]

Współcześnie pracujemy za dużo, za głośno i za szybko. Wpływa to na przebodźcowanie, co z kolei powoduje niezdolność do koncentracji, złe samopoczucie, a nawet problemy psychiczne. Raport Pracuj.pl “Neurokomfort w pracy i rekrutacji, czyli przed jakimi wyzwaniami stajemy jako neuroróżnorodni w świecie pełnym bodźców” przedstawia problem i podaje pracodawcom sposoby na redukowanie przebodźcowania pracowników.

Uwaga! Komunikat ZUS: Od 1 lipca 2025 nowy kod ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych na stażu. Sprawdź, jak rozliczać 09 21 i 09 20

ZUS przypomina: od 1 lipca 2025 r. obowiązuje nowy kod tytułu ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych pobierających stypendium z urzędu pracy. Zmiana wynika z nowelizacji rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

MRPiPS: W cztery miesiące 2025 r. ponad 103 tys. zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Najczęściej dla obywateli Kolumbii, Filipin, Indii i Nepalu

Wstępne dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej za pierwsze 4 miesiące 2025 r. pokazują, że w tym okresie wydano w Polsce 103,2 tys. zezwoleń na pracę cudzoziemców. Najwięcej otrzymali Kolumbijczycy. Na kolejnych miejscach w zestawieniu znaleźli się obywatele Filipin, Indii, Nepalu oraz Uzbekistanu. Jednocześnie zaledwie 1,2 tys. zezwoleń wydano dla pracowników z Ukrainy.

REKLAMA

Czy zmiana formy prawnej pracodawcy wpływa na PPK? [PRZYKŁADY]

Przepisy ustawy o PPK nie wyłączają ani nie modyfikują zasad kontynuacji bądź sukcesji wynikających np. z przepisów kodeksu spółek handlowych. Jeżeli po przekształceniu danemu podmiotowi przysługują nadal prawa i obowiązki, jakie miał przed przekształceniem, dotyczy to także praw i obowiązków wynikających z umowy o zarządzanie PPK.

Nieodpłatne kursy językowe dla pracowników. Aspekty prawne i podatkowe

Na co może liczyć pracownik chcący podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? Czy pracodawca może finansować pracownikom kursy językowe ze środków ZFŚS? Kiedy sfinansowanie szkoleń językowych pracownikom jest dla nich przychodem? W artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania!

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców od czerwca 2025 r.

Dnia 1 czerwca weszły w życie ważne przepisy zmieniające zasady legalnego zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Zmiany można przedstawić w 6 głównych punktach. Oto najważniejsze przepisy prawne.

MRPiPS: Pilotaż skróconego czasu pracy 2025 – nabór wniosków od 14 sierpnia 2025, do 1 mln zł dofinansowania [SZCZEGÓŁY, WAŻNE TERMINY]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło szczegóły długo wyczekiwanego pilotażu skróconego czasu pracy. Program, pierwszy tego typu w Polsce i tej części Europy, zakłada praktyczne testowanie różnych modeli organizacji pracy przy wsparciu finansowym państwa. Wnioski o udział w pilotażu będzie można składać od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku.

REKLAMA

Nowoczesne BHP czyli jak zmiany klimatu wpływają na bezpieczeństwo pracy

Jakich działań ze strony pracodawcy wymaga nowoczesne podejście do BHP? Czym jest dziś bezpieczeństwo pracy? Jak zmiany klimatu wpływają na zarządzanie bezpieczeństwem w firmie?

Od 2026 r. pracodawcy będą mieli dodatkowe obowiązki. Zmiany Kodeksu pracy wchodzą w życie

Kodeks pracy się zmienia. Nowe przepisy wejdą w życie na początku 2026 roku. Oznacza to dodatkowe obowiązki dla pracodawców. Co zmienia się w Kodeksie pracy? O czym muszą wiedzieć pracownicy?

REKLAMA