REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy cywilnoprawne a prawo do wypoczynku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Umowy cywilnoprawne a prawo do wypoczynku
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Filmowcy domagają się minimalnego czasu odpoczynku w ramach zawartych umów cywilnoprawnych. Czy mają do tego prawo? Sprawa trafiła do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej i Rzecznika Praw Obywatelskich. 

Brak minimalnego odpoczynku na zleceniu czy to naruszenie Konstytucji RP?

Kilka lat temu ustawodawca zdecydował, że osoby zatrudnione podstawie umów cywilnoprawnych będą miały ustawowo zagwarantowaną minimalną stawkę godzinową, na wzór minimalnego wynagrodzenia dla pracowników. Problem wraca. Środowiska osób zatrudnionych w ramach umów cywilnoprawnych domagają się minimalnych norm odpoczynku.

REKLAMA

Autopromocja

Pracownicy zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm., dalej: KP) mają prawnie zagwarantowane prawo do 11 godzin dobowego i 35 godzin tygodniowego odpoczynku. 

REKLAMA

Czy osoby mające zawartą umowę: zlecenia, dzieła, agencyjną, samozatrudnieni współpracujący stale z jednym podmiotem – też powinni mieć do tego prawo? Czy pewne uprawnienia z KP powinny być przeniesione na grunt umów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360, dalej: KC). 

Ważne jest to, że Konstytucja RP w art. 66 ust. 2 wskazuje: Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa. Konstytucja RP odnosi się więc tylko osób zatrudnionych na podstawie: umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę. Konstytucja nie używa sformułowania: każdy, osoba zatrudniona, wykonujący pracę. Gdyby tak było można byłoby zastanowić się nad szerokim rozumieniem przepisów, które również mogłyby gwarantować minimalny odpoczynek również zatrudnionym na cywilnoprawnych podstawach w ramach niepracowniczych stosunków. Tak jednak nie jest!

Filmowcy chcą minimalnego odpoczynku! Stanowisko RPO

REKLAMA

Ale…! Ale pomimo tego, do RPO zgłosił się Związek Zawodowy Filmowców (ZZF) twierdząc, że ze względu na specyfikę pracy i branży powinni mieć ustawowo zagwarantowane prawo do odpoczynku. Co ważne związkowcom nie chodzi o prawo do urlopu wypoczynkowego, tylko o regulację maksymalnych norm pracy. ZZF nie zauważa jednak, że będzie to generowało konieczność zastosowana nadgodzin, które nie są typowe dla stosunków cywilnoprawnych, a prawa pracy. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jednakże, RPO podziela stanowisko ZZF o naruszeniu istoty konstytucyjnego prawa do odpoczynku. Jego zdaniem w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej brak ochrony prawnej takiej jednostki, która nie ma realnej możliwości kształtowania treści zobowiązania do pracy, a jednocześnie dla której zatrudnienie cywilnoprawne stanowi jedyne dostępne źródło utrzymania. Nie ma? To w takim razie co ze swobodą umów i kształtowania danego stosunku prawnego, co jest właśnie charakterystyczne dla prawa cywilnego. Kodeks cywilny normuje stosunki cywilnoprawne, w których strony są pod względem prawnym równorzędne i autonomiczne, co oznacza, że w ramach stosunku cywilnoprawnego nie występuje zasadniczo podporządkowanie jednej strony wobec drugiej i żadnej ze stron nie przysługuje kompetencja do jednostronnego (władczego) rozstrzygania o prawach i obowiązkach drugiej strony. Być może filmowcy nie potrafią odpowiednio negocjować swoich kontraktów.

W konsekwencji, RPO przyznał, że aktualny brak ochrony prawnej osoby zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej jest naruszeniem istoty konstytucyjnego prawa do wypoczynku. RPO skierował do MRiPS pismo w tej sprawie. 

Nagminność umów cywilnoprawnych

„Związkowcy zwracają również uwagę na problemy związane z wykonywaniem zatrudnienia przy produkcji audiowizualnej. Wskazują, że filmowcy wykonują pracę zarobkową wyłącznie w ramach zatrudnienia niepracowniczego na podstawie umów prawa cywilnego (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług, samozatrudnienie). Oprócz osób, które faktycznie przy produkcji audiowizualnej wykonują "dzieło" w rozumieniu Kodeksu cywilnego, większość wykonuje zatrudnienie niepracownicze (w tym w ramach samozatrudnienia) spowodowane brakiem możliwości znalezienia innych źródeł utrzymania niż oferowane przez zleceniodawców zatrudnienie cywilnoprawne.”. 

Nasuwa się jedna uwaga: dlaczego filmowcy godzą się na takie warunki, nie negocjują umów czy też nie wnoszą powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy – jeżeli praca jest wykonywana w warunkach podporządkowania. Wówczas mieliby zagwarantowane prawo do odpoczynku, o które wnoszą do RPO.

Odpowiedź MRiPS

Filmowcy nie są zadowoleni. Jak wynika z odpowiedzi MRiPS nie planuje obecnie podejmować prac w tym zakresie. Ministerstwo słusznie podkreśla, że czym innym jest zatrudnienie pracownicze od niepracowniczego. Definicja pracownika z KP nie obejmuje bowiem umów cywilnoprawnych z KC.

Dla sprawy kluczowe znaczenie ma treść § 3 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (Dz.U. z 2016 r., poz. 283), zgodnie z którym, w ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy (stosunki, które reguluje) oraz podmiotowy (krąg podmiotów, do których się odnosi). Skoro więc KP reguluje stosunki pracy, to wątpliwa pozostaje kwestia możliwości uregulowania prawa do odpoczynku dobowego osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych w przepisach Kodeksu pracy (lub rozporządzeniu wydanym na jego podstawie).

Powyższe jest jasne, jednak RPO wnioskował np. o to, aby uprawnienia filmowców były uregulowane w lex specialis, tak jak np. w przypadku ustawy o czasie pracy kierowców, pracy nauczycieli, pielęgniarek i położnych czy lekarzy. Dużo branż ma więc swoje szczególne regulacje. Do tego MRiPS nie odniosło się.

Nie zmienia to jednak faktu, że związkowcy mogą w układach zbiorowych pracy wynegocjować dla filmowców korzystne warunki świadczenia usług czy dzieła. Nie powinno dochodzić do zacierania istoty danego stosunku prawnego i ingerowania w jego istotę.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy będą zmiany dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności?

Osoby niepełnosprawne ruchowo w stopniu umiarkowanym czują się dyskryminowane. Z tego powodu do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej skierowano kilka ważnych pytań. Wątpliwości na temat ewentualnych zmian w obowiązujących przepisach rozwiewa Pełnomocnik Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń.

Czas pracy kadry zarządzającej (kierownicy, dyrektorzy i inni). Czy wszyscy menadżerowie nie mają prawa do nadgodzin? Co wynika z kodeksu pracy i orzecznictwa?

Czas pracy kadry zarządzającej w Polsce podlega szczególnym regulacjom prawnym, które różnią się od zasad obowiązujących pracowników wykonujących zadania operacyjne. Przepisy kodeksu pracy wskazują możliwość wyłączenia menadżerów pełniących funkcje kierownicze z norm dotyczących limitów czasu pracy i rozliczania nadgodzin. W praktyce pojawiają się liczne pytania, jak te zasady stosować, a orzecznictwo sądowe dostarcza cennych wskazówek.

Od 19 czerwca 2025 r. kolosalne podwyżki dla tych pracowników. Rozporządzenie w mocy, po nowemu zarabiają do 23 000 zł a dodatki do 3 400 zł

W wielu tekstach skupiamy się na podwyżkach dla pracowników samorządowych, dla pracowników w budżetówce, w tym nauczycieli, policjantów czy w służbie zdrowia, a warto też pamiętać o innych grupach zawodowych, może bardziej niszowych, ale jednak istniejących od dawna na polskim rynku pracy. Już od 19 czerwca 2025 r. kolosalne podwyżki dla tych pracowników. Rozporządzenie jest w mocy i po nowemu pracownicy zarabiają do 23 000 zł a dodatki do wynagrodzenia to nawet do 3 400 zł. Dla wielu takie stawki to tylko marzenie.

Niedoszacowane ryzyko w branży budowlanej. Blisko 3,5 tys. wypadków w 2024 r.

W branży budowlanej co roku dochodzi do tysięcy wypadków – w 2024 r. odnotowano 3442 zdarzenia, 78 osób zginęło, a 57 zostało ciężko rannych (dane GUS). Choć główną przyczyną jest błąd ludzki, finansową odpowiedzialność ponoszą pracodawcy. Dzięki rozszerzonej polisie OC możliwe jest przeniesienie roszczeń na ubezpieczyciela, jednak pośrednicy ubezpieczeniowi ostrzegają: firmy często zaniżają sumy gwarancyjne i bagatelizują ryzyko.

REKLAMA

Wakacyjna praca nastolatków 2025 [Co mówią przepisy i na co muszą uważać rodzice oraz pracodawcy]

Sezon letni to czas, gdy młodzież chętnie podejmuje się pierwszych zawodowych wyzwań. Jednak zanim nastolatek trafi do pracy w gastronomii, biurze czy przy zbiorach owoców, warto upewnić się, że jego zatrudnienie jest zgodne z prawem. Eksperci Job Impulse przypominają, że przepisy jasno określają, kto, kiedy i w jakich warunkach może pracować w czasie wakacji.

Dodatkowa praca: co teraz motywuje do szukania drugiego etatu lub innej możliwości dorobienia

Powody podejmowania dodatkowej pracy nie zawsze mają wymiar dochodowy. Owszem, najwięcej osób szuka pracy na drugi etat, bo nie wystarcza im pieniędzy na utrzymanie. Jednak wśród motywów znajdują się zgoła inne, na przykład chęć zdobycia dodatkowych doświadczeń zawodowych.

Pracujesz na własnym laptopie? Co to oznacza dla ciebie i dla twojego pracodawcy

Jeszcze kilka lat temu strategia Bring Your Own Device - BYOD, polegająca na tym, że pracownik wykonuje swoje zadania na prywatnym komputerze, laptopie lub telefonie, była postrzegana jako nowoczesne podejście do organizacji pracy. Cyberzagrożenia w ostatnim czasie zasadniczo zmieniają tę optykę.

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

REKLAMA

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

REKLAMA