Zakaz konkurencji w umowie cywilnoprawnej

Tak, w umowie cywilnoprawnej można zawrzeć zakaz konkurencji zarówno w czasie trwania umowy, jak i po jej rozwiązaniu.

Zakaz konkurencji regulują przepisy art. 101¹-101⁴ k.p. W czasie trwania zakazu konkurencji pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność co pracodawca. Zakaz konkurencji co do zasady obowiązuje w trakcie pozostawania w stosunku pracy, może jednak również obowiązywać przez ściśle określony czas po ustaniu stosunku pracy, jednak za odszkodowaniem ustanowionym na rzecz pracownika.

Z uwagi, że zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy, powołane wyżej przepisy nie mają zastosowania do umów cywilnoprawnych, które podlegają przepisom Kodeksu cywilnego. Nie oznacza to, że w przypadku nawiązania stosunku cywilnoprawnego, np. w umowie zlecenia, nie można lub nie wolno zawrzeć klauzuli o zakazie konkurencji.

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353¹ k.c.) Tym samym, zgodnie z zasadą swobody umów, nie ma żadnych przeciwwskazań prawnych do zawarcia klauzuli o zakazie konkurencji w umowie cywilnoprawnej na czas jej trwania, jeżeli jest ona wynikiem zgodnej woli stron. Powyższe stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy, który uznał, że zamieszczenie w umowie zlecenia postanowienia zakazującego podejmowania działalności konkurencyjnej w czasie obowiązywania umowy jest dopuszczalne i nie narusza granic swobody zawierania umów wynikających z art. 353¹ k.c. Wystarczy w tym względzie powołać treść art. 101¹ k.p. Jest to tzw. zakaz konkurencji. Jeśli zatem klauzula w zakresie konkurencji w okresie trwania umowy dopuszczalna jest w ramach stosunku pracy, to nie można przyjąć, że wprowadzenie przez strony takiej klauzuli w umowie zlecenia sprzeciwia się ustawie, zasadom współżycia społecznego lub naturze stosunku zlecenia (wyrok z 11 września 2003 r., III CKN 579/01, OSNC 2004/10/167).

Ponadto z powyższego wyroku wynika również, że zakaz konkurencji może obejmować okres po ustaniu umowy cywilnoprawnej, jednak za odpowiednim ekwiwalentem oraz przez określony czas, tak żeby nie naruszyć zasad współżycia społecznego.