Odszkodowanie i odprawa dla pracownika

Przepisy kodeksu pracy dają możliwość pracownikowi odwołania się do sądu wobec wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę, co wynika z art. 44 kodeksu pracy. Sąd bada przyczyny wypowiedzenia umowy w dwóch płaszczyznach. Z jednej strony ustalenie dotyczy tego, czy przyczyny wskazane przez pracodawcę są uzasadnione. Sąd ogranicza się jednak tutaj do stwierdzenia prawdziwości przyczyn i rzeczywistego wpływu na decyzję pracodawcy. Warto pamiętać, iż sama przyczyna wypowiedzenia (w odróżnieniu do przyczyny rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika na podstawie art. 52 kodeksu pracy) nie musi mieć szczególnej doniosłości. Istotne jest to, by była realna i prawdziwa, a przy tym by nie posiadała cech arbitralności, czy też sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy z obiektywnego punktu widzenia była nieuzasadnioną przyczyną tak znaczącego kroku jak wypowiedzenie umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2001 r. o sygn. I PKN 715/00).

Druga płaszczyzna to zgodność dokonanego wypowiedzenia z przepisami o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 § 1 kodeksu pracy). W tym sensie sąd pracy bada formalną stronę dokonanej przez pracodawcę czynności. Sprawdza, czy przyczyny wskazane w treści oświadczenia wypowiadającego są na tyle konkretne, by były dla pracownika w pełni zrozumiałe. Po drugie czy pracodawca dochował wszelkich wymogów związanych z wypowiadaniem umów, jak również czy pracownik nie korzysta ze szczególnej ochrony przed wypowiadanie lub rozwiązywaniem umów.

Zobacz: Kiedy wypowiedzenie jest wadliwe?

Przykład

Ochrona przedemerytalna na podstawie art. 39 kodeksu pracy, na cztery lata przed uzyskaniem uprawnień emerytalnych. Ochrona kobiet w ciąży na podstawie art. 177 kodeksu pracy.

W przypadku odwołania się do sądu pracy przeciwko wypowiedzeniu pracownik może skorzystać z roszczeń, które przewiduje art. 45 kodeksu pracy. Stosownie do okoliczności może domagać się przywrócenia do pracy, ewentualnie uznania bezskuteczności wypowiedzenia.

Ważne

Przywrócenie do pracy to roszczenie w sytuacji, gdy wyrok sądu zapada już w sytuacji rozwiązania umowy po upływie okresu wypowiedzenia. Uznanie bezskuteczności wypowiedzenia może być treścią rozstrzygnięcia sądu w sytuacji, gdy stosunek pracy jeszcze istnieje.

Alternatywnie pracownik może również domagać się odszkodowania od pracodawcy, którego wysokość jest określona w art. 47¹ kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią odszkodowanie w przypadku nieprawidłowego wypowiedzenia „przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.”