Urlop szkoleniowy przed egzaminem potwierdzającym zdobycie kwalifikacji przez pracownika

Agnieszka Śniegowska, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.

Autopromocja

Jakie urlopy szkoleniowe przysługują pracownikom?

W związku z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracownikowi przysługuje m.in. płatny urlop szkoleniowy. Uprawnienia pracownika określają przepisy art. 103¹ § 2 pkt 1 i nast. kodeksu pracy. Wymiar urlopu zależy od egzaminu, do którego pracownik przystępuje. W przypadku egzaminów eksternistycznych, maturalnego i potwierdzającego kwalifikacje zawodowe wynosi on 6 dni. W ostatnim roku studiów na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego - 21 dni. Urlop ten udzielany jest w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 103² § 1 i 2 k.p.). Jest to wymiar maksymalny. Pracownik może skorzystać z krótszego urlopu albo wcale. Pracodawca może również przyznać pracownikowi dodatkowy płatny urlop szkoleniowy wykraczający poza wymiar ustawowy lub w przypadkach, które nie zostały w ustawie wskazane.

Polecamy: Encyklopedia kadr i płac

Na gruncie ww. przepisu wątpliwości dotyczą tego, w jakich przypadkach w praktyce pracownikowi przysługuje płatny urlop szkoleniowy w ramach tzw. podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Kodeks pracy posługuje się w tym zakresie pojęciami egzaminu „eksternistycznego”, „maturalnego” i „dyplomowego” oraz „potwierdzającego kwalifikacje zawodowe”. Sam ich jednak nie definiuje. Najwięcej wątpliwości rodzi interpretacja „egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe”. Pozostałe egzaminy bowiem, przy pomocy przede wszystkim ustawy o systemie oświaty, da się zdefiniować i odnieść do konkretnych egzaminów przewidzianych w toku nauczania. Zakres wspomnianego już egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe jest dyskusyjny również wśród komentatorów prawa pracy. Pojawiają się wątpliwości, czy można nim objąć każdy egzamin, do którego przystępuje pracownik w ramach szkolenia (kursu itp.), czy tylko końcowy, czy taki, który wynika z programu organizatora czy też wyłącznie z przepisów?

Autopromocja

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

Sprawdź

Kto ma prawo do urlopu szkoleniowego w celu podwyższenia kwalifikacji

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM

Kiedy pracownik może skorzystać z urlopu szkoleniowego?

Wspomniana już ustawa o systemie oświaty przez egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie rozumie egzamin umożliwiający uzyskanie dyplomu lub świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie, jeżeli został przeprowadzony w zakresie jednej kwalifikacji. Przez kwalifikacje w zawodzie natomiast - wyodrębniony w danym zawodzie zestaw oczekiwanych efektów kształcenia, których osiągnięcie potwierdza świadectwo wydane przez okręgową komisję egzaminacyjną, po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie jednej kwalifikacji (art. 3 pkt 19 i 21 tej ustawy). Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w swoich wyjaśnieniach (www.mpips.gov.pl) potwierdziło, że jest to egzamin zdawany w celu uzyskania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po ukończeniu m. in. zasadniczej szkoły zawodowej, czteroletniego technikum oraz trzyletniego technikum dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej (art. 9 ust 1 pkt. 3 lit a, d, f – h ustawy o systemie oświaty) oraz egzamin kwalifikacyjny, o którym mowa w § 1 pkt 5 rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216), umożliwiający ocenę poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu występującego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, przewidzianego do kształcenia w zasadniczej szkole zawodowej, którego zdanie umożliwia uzyskanie tytułu zawodowego. Ponadto, wskazało, że uprawnienie do urlopu szkoleniowego na udział w egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe może przysługiwać również, gdy inne przepisy tak określają warunki potwierdzania kwalifikacji zawodowych.

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

Studia podyplomowe bez urlopu szkoleniowego

Urlop szkoleniowy nie przysługuje natomiast, jeżeli przepisy nie wiążą z ukończeniem danej formy kształcenia obowiązku potwierdzenia uzyskania kwalifikacji zawodowych w formie egzaminu. Zatem urlop szkoleniowy przewidziany w nowych przepisach nie przysługuje, jeżeli organizator podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracownika sam zadecyduje, że dana forma kształcenia kończy się „egzaminem”, nazwanym przez niego „eksternistycznym” lub „potwierdzającym kwalifikacje zawodowe”.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Urlop szkoleniowy - jak pogodzić pracę z nauką?

Taka interpretacja sugerowałaby, że urlop szkoleniowy na przygotowanie się do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe przysługuje wyłączenie w przypadkach, w których egzamin jest przewidziany przepisami prawa, a nie jedynie wewnętrznie przez organizatora szkolenia. Oznaczałoby to węższe rozumienie tego pojęcia i ograniczenie uprawnień urlopowych pracownika do tak zdefiniowanych form kształcenia. Tymczasem, podnoszenie kwalifikacji zawodowych zostało przez kodeks pracy ujęte szerzej, jako zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (por. 103¹ § 1 k.p.). Potwierdzenie zdobycia kwalifikacji zawodowych odnosiłoby się w takim kontekście do każdej możliwej formy szkolenia, o ile tylko pracownik uczestniczyłby w niej z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy. Przy takiej interpretacji urlop szkoleniowy przysługiwałby pracownikowi również w przypadkach np. egzaminów cząstkowych, które można byłoby uznać za potwierdzające „zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności”. To jednak w praktyce mogłoby się wiązać z koniecznością udzielania pracownikowi nawet kilku urlopów szkoleniowych w ramach jednego szkolenia.

Wydaje się zatem, że bardziej racjonalne byłoby odniesienie urlopu szkoleniowego do egzaminów końcowych przewidzianych daną formą szkolenia. W kwestii „źródła” egzaminu, a więc czy obowiązek potwierdzenia kwalifikacji poprzez zdanie egzaminu powinien wynikać z organizacji (regulaminu) szkolenia czy wyłącznie z przepisu prawa opowiedzenie się za szerszym rozumieniem i dopuszczeniem również pierwszego przypadku bardziej opowiadałoby istocie omawianej regulacji. Tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę, że skorzystanie przez pracownika z prawa do płatnego urlopu może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy pracodawca kieruje go na takie szkolenia lub wyraża na nie zgodę. Można przypuszczać, że ma również wiedzę o przebiegu szkolenia, w tym także i obowiązku (lub nie) potwierdzenia przez pracownika jego zakończenia w określony sposób. Na korzyść takiej argumentacji przemawia również to, że formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych, o których mowa w kodeksie pracy, niekoniecznie są i nawet mogą być enumeratywnie określone w przepisach prawa.

Zasady udzielania urlopu szkoleniowego