REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ekwiwalent za urlop - zasady ustalania i wypłacania

Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. /Fot. Fotolia
Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. /Fot. Fotolia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawca może wyjątkowo wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za urlop. Ma to miejsce wówczas, gdy pracownik nie wykorzystał urlopu w całości lub w części do dnia rozwiązania bądź wygaśnięcia umowy o pracę. W celu określenia wysokości ekwiwalentu stosuje się zasady ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.

Prawo do urlopu wypoczynkowego

REKLAMA

Autopromocja

Pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Nie może się tego prawa zrzec. Przepis ma charakter bezwzględny.

Prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy

Pracownik, który do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w całości lub w części, ma prawo do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego. Ekwiwalent jest więc rekompensatą za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Warto wspomnieć w tym miejscu o wyroku z dnia 7 maja 2008 r. (II PK 313/07), w którym Sąd Najwyższy orzekł, że nie można czynić zarzutu nadużycia prawa pracownikowi żądającemu ekwiwalentu za zaległy urlop wypoczynkowy (art. 8 Kodeksu pracy w związku z art. 171 § 1 Kodeksu pracy), jeżeli nie miał możliwości skorzystania z urlopu udzielonego mu przez pracodawcę w terminie określonym w art. 168 Kodeksu pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nabycie prawa do ekwiwalentu i obliczenie jego wysokości

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1976 r. (I PRN 71/76) pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu pieniężnego za nie wykorzystany urlop w dacie rozwiązania stosunku pracy. Wysokość ekwiwalentu oblicza się zatem na podstawie wynagrodzenia z okresu bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, chociażby ekwiwalent przysługiwał pracownikowi za urlopy należne za poprzednie lata pracy.

Zobacz także serwis: Urlopy

W wyroku z dnia 29 marca 2001 r. (I PKN 336/00) Sąd Najwyższy stwierdził, że wraz z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym samym dniu rozpoczyna bieg termin przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy wypoczynkowe.

Ustalenie ekwiwalentu pieniężnego

Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego. Należy wziąć jednak pod uwagę zmiany określone w § 15-19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Zasady dotyczące obliczania wynagrodzenia urlopowego dotyczą tylko pełnego etatu. Należy pamiętać, że za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował.

Główne zasady ustalania ekwiwalentu

W celu ustalenia ekwiwalentu należy uwzględniać składniki wynagrodzenia w stałej wysokości, przy czym obowiązują 3 główne zasady:

  1. składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu,
  2. składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, z wyjątkiem określonych w stawce miesięcznej, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu,
  3. składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc (np. premie kwartalne), wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.

Uwzględniając powyższe zasady, należy dodać wszystkie miesięczne wynagrodzenia i ich sumę podzielić przez współczynnik urlopowy właściwy dla danego roku kalendarzowego. Współczynnik urlopowy w 2013 r. wynosi 20,92. Wynika to z następującego obliczenia:

[365 dni w roku – (52 niedziele + 52 soboty + 10 dni świątecznych)] : 12 = (365 – 114) : 12 = 251 : 12 = 20,92

Zobacz także: Jak ustalić wysokość ekwiwalentu za niewykorzystany urlop

Proporcjonalność

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 1997 r. (III ZP 26/97) w przypadku rozwiązania stosunku pracy i niewykorzystania z tego powodu urlopu wypoczynkowego nabytego w pełnym wymiarze (art. 153 § 3 Kodeksu pracy) pracownikowi przysługuje od dotychczasowego pracodawcy ekwiwalent pieniężny odpowiadający urlopowi w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku, w którym rozwiązano stosunek pracy, także w sytuacji, gdy nastąpiło to w związku z nabyciem przez pracownika uprawnień emerytalnych (art. 171 § 1 Kodeksu pracy w związku z art. 1551 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Ekwiwalent pieniężny będzie więc przysługiwał pracownikowi w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u danego pracodawcy w roku rozwiązania stosunku pracy.

Wyłączenia

Obliczając ekwiwalent za urlop, należy brać pod uwagę te same składniki wynagrodzenia, co przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego. Ustalając wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, nie uwzględnia się:

  1. jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
  2. wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas nie zawinionego przez pracownika przestoju,
  3. gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
  4. wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  5. ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
  6. dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
  7. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
    1. kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  8. nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
  9. odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
  10. wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Zobacz również: Forum Kadry - Urlopy

Wypłacenie

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy powinien być wypłacony w dniu nabycia do niego prawa, czyli w dniu rozwiązania bądź wygaśnięcia umowy o pracę. Od tego momentu pracownik może żądać więc odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie (art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego). Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 1980 r. (I PR 43/80) w świetle przepisów art. 152, 171 i 172 Kodeksu pracy ekwiwalent pieniężny należny pracownikowi za niewykorzystany urlop wypoczynkowy podlega ochronie w takim samym zakresie jak wynagrodzenie za pracę. W związku z tym pracodawca nie może dokonywać dowolnych potrąceń z ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy tak, jak nie może tego czynić w stosunku do wynagrodzenia za pracę.

Przedawnienie

Zgodnie z art. 291 Kodeksu pracy roszczenie pracownika o wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (dzień rozwiązania umowy o pracę).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 Nr 2, poz. 14 z późn. zm.)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
[2 dni wolnego na pięć lat] Nowy typ urlopu i prace rządu. Na dziś dla wybranej grupy zawodowej [Przykłady]

Ministerstwo proponuje urlop według formuły [2 dni urlopu za 5 lat pracy, 4 dni za 10 lat, 6 dni za 15 lat itd.]. Wysłaliśmy do biura prasowego Ministerstwie zapytanie, na jakim etapie prac jest wdrożenie tego pomysłu do formy zapisów projektu ustawy nowelizującej, a potem już finalnej nowelizacji. W artykule poniżej odpowiedź:

4666 zł - tyle wyniesie minimalne wynagrodzenie w 2025 r. W 2026 r. wszystko się zmieni - będzie nowa ustawa

To już pewne. Wreszcie wiadomo, że minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2025 r. wyniesie 4666 zł. Natomiast minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych w przyszłym roku równa się 30,50 zł.

MEN i min. edukacji B. Nowacka: Nauczyciele największym przegranym 2025 r.? Co z negocjacjami 14 postulatów? [Podwyżki 15%, nagroda jubileuszowa, nadgodziny, wycieczki, dodatki, zastępstwa]

Już wiemy, że w projekcie budżetu na 2025 r. zapisano podwyżki 5% dla nauczycieli (taki sam poziom jak dla całej budżetówki). Być może rzutem na taśmę uda się podnieść 5% do 7%, ale na 15% nauczyciele nie mają co liczyć. Ale to nie był jedyny postulat nauczycieli. Chyba wszystkie są nie do zrealizowania w najbliższym czasie.

Zmiany w naliczaniu stażu pracy. Nowe przepisy od 1 stycznia 2026 r.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Zmiana przepisów będzie dotyczyć naliczania stażu pracy. Projekt ustawy jest obecnie w uzgodnieniach międzyresortowych i opiniowaniu.

REKLAMA

Znamy wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025 r. Ile wyniosą świadczenia zależne od płacy minimalnej?

Znamy już wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025 r. Z minimalnym wynagrodzeniem powiązane są niektóre świadczenia. Jakie to są świadczenia? Jaka będzie ich wysokość od 1 stycznia 2025 r.?

Pracownik (dla premii 2000 zł) chce z zasiłku chorobowego wcześniej wrócić do pracy. Co na to kodeks pracy? [Przykład]

Luką w przepisach kodeksu pracy jest brak uregulowania wprost takiej sytuacji: Pracownik ma jeszcze kilka dni zwolnienia lekarskie, ale uważa że jest już zdrowy. I chce wrócić do pracy. Dlaczego? Bo np. straci 2000 zł premii wynikowej za miesiąc albo kwartał. Pracownik chce więc wrócić do pracy wcześniej (niż wynika ze zwolnienia lekarskiego) i „załapać się” na premię. Deklaruje rezygnację z części zasiłku chorobowego. Co wtedy ma zrobić pracodawca?

Płaca minimalna. Ile będzie wynosić najniższa krajowa w 2025?

Płaca minimalna. Ile będzie wynosić najniższa krajowa w 2025? Znamy stawki, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. 

Uczestnik PPK w wieku 60+ może przenieść środki z rachunku PPK na lokatę [Przykłady]

Alternatywą dla ratalnej wypłaty środków z rachunku PPK przez uczestnika, który osiągnął 60. rok życia, jest przeniesienie środków na rachunek terminowej lokaty. Również takie rozwiązanie umożliwia skorzystanie z oszczędności z PPK bez zapłaty podatku od zysków kapitałowych.

REKLAMA

Uwaga! Minimalne wynagrodzenie w 2025 r. jeszcze wyższe. Niespodziewanie zmienił się projekt rozporządzenia

4666 zł - tyle wyniesie minimalne wynagrodzenie w 2025 r. Jest to więcej niż proponowano na posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego. Minimalna stawka godzinowa wzrośnie w przyszłym roku do 30,50 zł. 

Spawacze, monterzy, ślusarze, elektrycy i spedytorzy to najbardziej poszukiwani pracownicy jesienią 2024 roku

Rekrutacje ruszają jesienią 2024 roku. Jakich pracowników poszukują pracodawcy? Okazuje się, że najbardziej poszukiwani są spawacze, monterzy, ślusarze, elektrycy i spedytorzy, elektromonterzy, specjaliści ds. automatyzacji procesów. Potrzeba również pracowników handlu i logistyki magazynowej.

REKLAMA